Από την 1η Νοεμβρίου, η διαδικασία δημοσίευσης διαθηκών στην Ελλάδα θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας diathikes.gr, μειώνοντας δραστικά τον χρόνο από 400 ημέρες σε 3 έως 7 ημέρες. Αυτή η αλλαγή, που προκύπτει από τη συνεργασία του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο, μεταφέρει την αρμοδιότητα από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους, αποσυμφορώντας τα Πρωτοδικεία από 60.000 έως 70.000 υποθέσεις ετησίως. Η νέα πλατφόρμα διασφαλίζει ταχύτητα, διαφάνεια και ασφάλεια, επιτρέποντας στους πολίτες άμεση πρόσβαση και έλεγχο για την ύπαρξη διαθήκης, ενώ παράλληλα συνδέεται με το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαθηκών, διευκολύνοντας τον έλεγχο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Πιο αναλυτικά
Από την 1η Νοεμβρίου τίθεται σε λειτουργία το ηλεκτρονικό Γενικό Μητρώο Διαθηκών για τη δημοσίευση των διαθηκών μέσω της ψηφιακής πύλης diathikes.gr, αποτέλεσμα συνεργασίας του υπουργείου Δικαιοσύνης με τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο.
Η μεταφορά της αρμοδιότητας για τη δημοσίευση και το χειρισμό διαθηκών από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους σηματοδοτεί μια ριζική επιτάχυνση μιας διαδικασίας που έως σήμερα απαιτούσε μήνες, σε ορισμένες περιπτώσεις και πάνω από χρόνο και ταυτόχρονα αποσυμφορεί τα Πρωτοδικεία της χώρας.
Πρόκειται για μία σημαντική τομή καθώς σήμερα η δημοσίευση διαθηκών απαιτεί μέχρι και 400 ημέρες ενώ με την ενεργοποίηση του diathikes.gr, θα δημοσιεύονται ηλεκτρονικά από τους συμβολαιογράφους εντός 3 έως 7 ημερών, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η δημοσίευση και η έκδοση του πρακτικού δημοσίευσης θα γίνεται την ίδια ημέρα.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης σημείωσε ότι με τη μεταφορά των υποθέσεων στους συμβολαιογράφους απαλλάσσονται» τα δικαστήρια από 60.000 έως 70.000 υποθέσεις ετησίως.
Το αντίστοιχο όφελος, όπως τόνισε, είναι διπλό, αφενός μειώνεται σημαντικά ο φόρτος εργασίας δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων που σήμερα ασχολούνται με πλήθος αιτήσεων δημοσίευσης διαθηκών, αφετέρου επιταχύνεται η διαδικασία κτήσης και διάθεσης της κληρονομηθείσας περιουσίας προς τους δικαιούχους.
«Αφαίρεση 60-70 χιλιάδων υποθέσεων από τα δικαστήρια της χώρας»
«Οι χρόνοι αυτοί για να ολοκληρωθεί μια διαδικασία είναι 12 μήνες και ακριβέστερα περίπου 400 ημέρες στο Πρωτοδικείο της Αθήνας. Με αυτή την αλλαγή που έχουμε ψηφίσει και θα μπει σε εφαρμογή από την 1η Νοέμβριου το σύνολο αυτών των υποθέσεων σε ετήσια βάση των 60-70 χιλιάδων αφαιρείται από τα δικαστήρια και μεταφέρεται στους συμβολαιογράφους οι οποίοι έχουν πλέον το δικαίωμα να δημοσιεύουν τις διαθήκες και να εκδίδουν τα αντίστοιχα πιστοποιητικά.
Ο χρόνος από τις 400 περίπου μέρες που χρειάζεται θα γίνει από 3-7 ημέρες για να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία. Αυτό σημαίνει τα εξής απλά αλλά πολύ σημαντικά πράγματα. Πρώτον η αφαίρεση 60-70 χιλιάδων υποθέσεων από τα δικαστήρια της χώρας, κάτι που σημαίνει απαλλαγή ενός σημαντικού αριθμού δικαστών που ασχολούνται με αυτές.
Σημαίνει επίσης απαλλαγή ενός σημαντικού αριθμού δικαστικών υπαλλήλων που ασχολούνται με την διεκπεραίωση των υποθέσεων αυτών όπως επίσης και απαλλαγή ενός άλλου σημαντικού αριθμού δικαστικών υπαλλήλων που ασχολούνται με την έκδοση των πιστοποιητικών» τόνισε ο κ. Φλωρίδης. Επίσης, επισήμανε ότι, σχετικά με τις εκκρεμείς διαθήκες που ανέρχονται σε 14.000 θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση μέχρι τέλη Νοεμβρίου.
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας σημείωσε ότι δεν πρόκειται για αποσπασματική και μεμονωμένη ρύθμιση, αλλά εντάσσεται σε ένα στρατηγικό σχεδιασμό του υπουργείου. «Θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη η λειτουργία της πλατφόρμας» είπε ο κ. Μπούγας.
«Σήμερα, κατά μέσο όρο στο Πρωτοδικείο Αθηνών για τη δημοσίευση διαθήκης απαιτούνται περίπου 330 ημέρες. Αντιστοίχως, στο Πρωτοδικείο Πειραιώς απαιτούνται 450 ημέρες, ενώ στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 6 ημέρες.
«Μητρώο Διαθηκών»
Από την 1η Νοεμβρίου, πλέον και για θανάτους που επισυμβούν από την ημερομηνία αυτή, οι διαθήκες θα δημοσιεύονται ηλεκτρονικά από τους συμβολαιογράφους ακόμη και την ίδια ημέρα με την κατάθεση της αίτησης και το πολύ εντός 7 ημερών.
Ειδικότερα, κάθε συμβολαιογράφος θα καταχωρίζει στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα «Μητρώο Διαθηκών» κάθε ιδιόγραφη διαθήκη που κατατέθηκε ή προσκομίστηκε σε αυτόν, κάθε μυστική διαθήκη που καταρτίστηκε ενώπιον του και κάθε δημόσια διαθήκη που συντάχθηκε ενώπιον του.
Η πλατφόρμα τηρείται από τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Εφετείων Αθηνών-Πειραιώς-Αιγαίου και Δωδεκανήσoυ και διασφαλίζει ταχύτητα, διαφάνεια και ασφάλεια.
Καθίσταται, επομένως, ευχερής στον πολίτη η πρόσβαση στο μητρώο για την αναζήτηση διαθήκης, καθώς και ο έλεγχος σε πανελλαδικό επίπεδο περί ύπαρξης ή μη διαθήκης κατατεθειμένης σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο» τόνισε ο κ. Μπούγας.
Ο πρόεδρος της Τριμελούς Διοίκησης του Πρωτοδικείου Αθηνών, Χριστόφορος Λινός, τόνισε ότι μέχρι σήμερα ένας μεγάλος αριθμός δικαστών, 100 περίπου και δικαστικών υπαλλήλων απασχολούνταν στο Πρωτοδικείο Αθηνών με τις διαθήκες.
Η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου Ελένη Κοντογεώργου, ανέφερε ότι το γενικό μητρώο διαθηκών έχει προβλεφθεί νομοθετικά προ 71 ετών και τώρα υλοποιείται, ενώ αναφέρθηκε στις προπαρασκευαστικές εργασίες που έγιναν για την υλοποίηση της πλατφόρμας.
Συγκεκριμένα, η δημοσίευση των διαθηκών – ιδιόχειρων, μυστικών και δημόσιων – θα γίνεται πλέον μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας diathikes.gr, την οποία θα διαχειρίζεται ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Εφετείων Αθηνών-Πειραιώς- Αιγαίου και Δωδεκανήσου, εποπτευόμενος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, μετά την ψήφιση του Νομοθετικού Διατάγματος 3082/1954, στο οποίο προβλεπόταν η σύσταση του εν λόγω Μητρώου, απαγορευόταν η σύνταξη πράξης αποδοχής κληρονομιάς χωρίς την προσκόμιση πιστοποιητικού περί ύπαρξης η μή κατατεθειμένης διαθήκης.
Το Γενικό Μητρώο Διαθηκών πλέον αποτελείται από δύο τμήματα. Το πρώτο περιλαμβάνει τις κατατεθειμένες σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο ιδιόγραφες διαθήκες, τις μυστικές και δημόσιες διαθήκες, τις πράξεις ανάκλησης διαθηκών.
Το δεύτερο τμήμα περιλαμβάνει τις ΄ πράξεις δημοσίευσης των διαθηκών, τα αντίγραφα των πρακτικών δημοσίευσης διαθηκών από πρόξενο ή αλλοδαπή αρχή, τις πράξεις κήρυξης ιδιόγραφων διαθηκών ως κυριών.
Η ιδιόγραφη διαθήκη κηρύσσεται κυρία (γνήσια) από τον συμβολαιογράφο, εφ’ όσον ζητηθεί, παρουσία μαρτύρων και με παράσταση δικηγόρου, εκτός αν ο τιμώμενος είναι «εξωτικός», οπότε απαιτείται επί πλέον γραφολογική πραγματογνωμοσύνη.
Πλεονεκτήματα πλατφόρμας
Με την έναρξη της λειτουργίας του ηλεκτρονικού Γενικού Μητρώου Διαθηκών:
- καθίσταται ευχερής στον πολίτη ο έλεγχος πανελλαδικά περί ύπαρξης ή μη διαθήκης κατατεθειμένης σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο
- η νέα ψηφιακή πύλη diathikes.gr παρέχει στους πολίτες άμεση και ασφαλή πρόσβαση (τηρουμένων των κανόνων του GDPR) στο μητρώο για την αναζήτηση διαθήκης.
- η βεβαίωση περί ύπαρξης ή μη διαθήκης εκδίδεται άμεσα, εντός της ίδιας ημέρας, εφόσον κατατεθεί κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου.
- ελαχιστοποιείται ο χρόνος δημοσίευσης της διαθήκης. (Η δημοσίευση της διαθήκης μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον συμβολαιογράφο ακόμα και την ίδια ημέρα με την κατάθεση της αίτησης δημοσίευσης της διαθήκης, εφόσον προσκομισθεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου).
- ελαχιστοποιείται ο χρόνος έκδοσης του πρακτικού δημοσίευσης της διαθήκης (εκδίδεται την ίδια ημέρα της δημοσίευσης).
- ελαχιστοποιείται ο χρόνος κήρυξης ιδιόγραφης διαθήκης ως κυρίας και έκδοσης του αντίστοιχου πιστοποιητικού (εκτιμώμενος χρόνος το μέγιστο πέντε εργάσιμες ημέρες).
- αξιοποιείται από τον κληρονόμο άμεσα η κληρονομηθείσα περιουσία. -περιορίζεται ο αριθμός των «αμφίβολης γνησιότητας» ιδιόγραφων διαθηκών. -αποσυμφορούνται τα δικαστήρια.
- επιτυγχάνεται άμεση σύνδεση του νέου Γενικού Μητρώου Διαθηκών με το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαθηκών (ARERT) και καθίσταται ευχερής ο έλεγχος περί ύπαρξης ή μη κατατεθειμένης διαθήκης συγκεκριμένου αποβιώσαντα σε συμβολαιογράφο κράτους-μέλους της Ε.Ε.
