Το διπλωματικό θερμόμετρο ανεβαίνει σήμερα στη Γενεύη, καθώς κορυφαίοι Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συναντιούνται με την επίγνωση ότι κάθε λέξη και απόφαση μπορεί να αναδιαμορφώσει τον χάρτη της Ευρώπης. Η Ουάσινγκτον, το Κίεβο και οι σύμμαχοί τους προσέρχονται στο τραπέζι των συνομιλιών με διαφορετικές αντοχές αλλά κοινή πίεση χρόνου, αναζητώντας έναν τρόπο να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Στη πόλη της Ελβετίας, λοιπόν, βρίσκονται κορυφαίοι αξιωματούχοι, μαζί με τους συμβούλους εθνικής ασφάλειας της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας, με αντικείμενο συζήτησης το αμερικανικό προσχέδιο συμφωνίας για εκεχειρία.
«Παράθυρο» για τροποποιήσεις
Την Παρασκευή, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε πως ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει διορία έως την Πέμπτη για να εγκρίνει το 28 σημείων σχέδιο, το οποίο ζητά από την Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη, να δεχτεί περιορισμούς στις στρατιωτικές της δυνατότητες και να αποκηρύξει τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Αμερικανός αξιωματούχος σημείωσε: «Ελπίζουμε να εξομαλύνουμε τις τελευταίες λεπτομέρειες, να συντάξουμε μια συμφωνία που να είναι πλεονεκτική για αυτούς [σ.σ. την Ουκρανία]».
Πρόσθεσε επίσης: «Τίποτα δεν θα συμφωνηθεί μέχρι οι δύο πρόεδροι να συναντηθούν», αναφερόμενος στον Τραμπ και στον Ζελένσκι.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος επιχείρησε το Σάββατο να στείλει μήνυμα ότι υπάρχουν περιθώρια τροποποιήσεων, καθώς οι αντιδράσεις στο Κίεβο υπήρξαν οργισμένες.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι το σχέδιο «ειρήνης», το οποίο καταρτίστηκε με τη συμμετοχή της Μόσχας, «δεν είναι η τελική μου προσφορά».
Πρόσθεσε, απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο: «Θα θέλαμε να φτάσουμε στην ειρήνη. Θα έπρεπε να έχει συμβεί εδώ και πολύ καιρό – προσπαθούμε να τον τελειώσουμε [σ.σ. τον πόλεμο], με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πρέπει να τον τελειώσουμε».
Λίστα επιθυμιών της Ρωσίας
Το κλίμα πριν τις συνομιλίες ήταν ήδη τεταμένο. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέρριψε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς γερουσιαστών από διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα ότι ο Μάρκο Ρούμπιο τους είχε πει πως η πρόταση «δεν ήταν το σχέδιο της κυβέρνησης» αλλά «μια λίστα επιθυμιών των Ρώσων».
Ο ανεξάρτητος γερουσιαστής Άνγκους Κινγκ, μέλος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας, ήταν μεταξύ εκείνων που έκαναν αυτή τη δήλωση. Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τόμι Πίγκοτ, χαρακτήρισε τον ισχυρισμό «κατάφωρα ψευδή».
Ο Ρούμπιο στη συνέχεια δήλωσε σε ανάρτησή του ότι η πρόταση συντάχθηκε από τις ΗΠΑ «ως ένα ισχυρό πλαίσιο για τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις» και ότι βασίστηκε σε εισροές από τις δύο πλευρές.
Ποιοι θα κάτσουν στο τραπέζι των συνομιλιών
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, και ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, επρόκειτο να φτάσουν την Κυριακή, καθώς οι συνομιλίες για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής –η οποία διανύει πλέον το τέταρτο έτος της– βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο.
Ο υπουργός του αμερικανικού στρατού, Ντάνιελ Ντρίσκολ, έφτασε επίσης στη Γενεύη πριν από τις συνομιλίες, ενώ η ουκρανική αντιπροσωπεία αναμενόταν το βράδυ του Σαββάτου. Το Κίεβο επιβεβαίωσε επίσημα τη συμμετοχή του.
Οι σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας των χωρών της συμμαχίας E3 –Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία– θα συμμετάσχουν επίσης στις συζητήσεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι παρούσα. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι και η Ιταλία θα στείλει εκπρόσωπο.
Το Σάββατο, ο πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι η πραγματική ή «αξιοπρεπής» ειρήνη βασίζεται πάντα στη «διασφαλισμένη ασφάλεια και δικαιοσύνη».
Ανακοίνωσε μια διαπραγματευτική ομάδα, διορισμένη με προεδρικό διάταγμα, η οποία θα συναντήσει σύντομα τους Αμερικανούς ομολόγους της στη Γενεύη, υπό την ηγεσία του επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης, Αντρίι Γερμάκ.
Μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας, ο πρώην υπουργός Άμυνας και γραμματέας του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας, Ρουστέμ Ουμέροφ, δήλωσε ότι θα υπάρξουν διαβουλεύσεις με την Ουάσιγκτον «για τις πιθανές παραμέτρους μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας».
Υπαινισσόμενος τις κόκκινες γραμμές του Κιέβου, ο Ουμέροφ πρόσθεσε: «Η Ουκρανία προσέρχεται σε αυτή τη διαδικασία με σαφή κατανόηση των συμφερόντων της. Αυτή είναι μια ακόμη φάση του διαλόγου που διεξάγεται τις τελευταίες ημέρες και αποσκοπεί πρωτίστως στην ευθυγράμμιση του οράματός μας για τα επόμενα βήματα».
Απόρριψη του σχεδίου
Στη Νότια Αφρική, οι ηγέτες της G20 και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσαν κοινή δήλωση που απέρριπτε το σχέδιο Τραμπ, επισημαίνοντας ότι χρειάζεται «επιπρόσθετη δουλειά», καθώς επιδιώκουν μια καλύτερη συμφωνία για το Κίεβο πριν από την προθεσμία της Πέμπτης.
Ανέφεραν ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμβουλευθούν για ορισμένες από τις προβλέψεις του, οι οποίες αποκλείουν την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και θέτουν όρους για τη μελλοντική ένταξή της στην ΕΕ.
Η ουκρανική αντίδραση στο κείμενο, που συντάχθηκε από τον απεσταλμένο του Βλαντίμιρ Πούτιν, Κίριλ Ντμίτριεφ, και τον εκπρόσωπο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, υπήρξε συντριπτικά αρνητική.
Σχολιαστές το χαρακτήρισαν ως σχέδιο για μια νέα ρωσική εισβολή: όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και σε άλλα μέρη της Ευρώπης.
Πηγή της γερμανικής κυβέρνησης ανέφερε πως ένα ευρωπαϊκό προσχέδιο ειρηνευτικής πρότασης, βασισμένο στο αμερικανικό, έχει σταλεί τόσο στην Ουκρανία όσο και στην κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Πριν από τις συνομιλίες, ο Ζελένσκι προειδοποίησε ότι η Ουκρανία κινδυνεύει να χάσει την αξιοπρέπειά της και την ελευθερία της –ή την υποστήριξη της Ουάσιγκτον– εξαιτίας του σχεδίου.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν περιέγραψε την πρόταση ως τη «βάση» για μια λύση της σύγκρουσης, αλλά η Μόσχα ενδέχεται να αντιταχθεί σε ορισμένες ιδέες του σχεδίου, που απαιτούν την απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από ορισμένες κατεχόμενες περιοχές.
Πρώην Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη καταδικάσει σκληρά το σχέδιο. Η πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Σάνα Μάριν, το χαρακτήρισε καταστροφή, όχι μόνο για την Ουκρανία και τους Ουκρανούς, αλλά για «ολόκληρο τον δημοκρατικό κόσμο». Τόνισε ότι, αν η Δύση επιδείξει αδυναμία και άγνοια –όπως το 2014, όταν ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία– «περισσότερη επιθετικότητα και συγκρούσεις» θα ακολουθήσουν.
Ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, Γκι Φέρχοφστατ, επικαλέστηκε τον ορισμό του Ουίνστον Τσόρτσιλ για τον κατευνασμό, ως «εκείνον που ταΐζει έναν κροκόδειλο, ελπίζοντας ότι θα τον φάει τελευταίο».
Πρόσθεσε: «Ο Τραμπ τώρα παίρνει το μέρος του Πούτιν. Η Ευρώπη πρέπει να διαλέξει ξανά: κατευνασμό ή τις αξίες μας, ιμπεριαλισμό ή ελευθερία. Άλλη μια στιγμή αλήθειας για την [ευρωπαϊκή] μας ένωση».
