«Κάτι καινούργιο, μεγάλο και ιδιαίτερα αισιόδοξο για την καινοτόμο πορεία της χώρας ξεκινά», τόνισε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, κατά την εναρκτήρια εκδήλωση του εμβληματικού έργου AI Factory «Pharos», η οποία πραγματοποιήθηκε σήμερα, 15 Απριλίου 2025, στο αμφιθέατρο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Ο «Pharos» είναι ένα από τα πρώτα δεκατρία «εργοστάσια» Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρώπη και αποτελεί μια πρωτοβουλία στρατηγικής σημασίας, καθώς ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη αξιόπιστων εφαρμογών ΤΝ και την προώθηση της καινοτομίας με γνώμονα τη βιωσιμότητα. Πρόκειται για ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe και χρηματοδοτείται κατά 50% από την Κοινή Επιχείρηση EuroHPC (EuroHPC Joint Undertaking) και κατά 50% από Εθνικούς Πόρους. Η υλοποίησή του θα διαρκέσει 36 μήνες.

Πιο συγκεκριμένα, το «εργοστάσιο» ΤΝ θα παρέχει υπολογιστική ισχύ, προηγμένα εργαλεία ΤΝ, μεγάλου όγκου δεδομένα και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό σε startups και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα και δημόσιους φορείς. Με τον τρόπο αυτό, θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν εφαρμογές ΤΝ στους τομείς της Υγείας, της Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού, καθώς και της Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Για παράδειγμα:

Ένας ερευνητικός φορέας μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα που θα συγκεντρώνονται και θα ανωνυμοποιούνται με κατάλληλες μεθόδους, καθώς και τους υπολογιστικούς πόρους του υπερυπολογιστή «ΔΑΙΔΑΛΟΣ», προκειμένου να αναπτύξει εφαρμογές εξατομικευμένης ιατρικής, όπως συστήματα ανάλυσης ιατρικών εικόνων με χρήση ΤΝ.

Μία νεοφυής επιχείρηση, σε συνεργασία με ένα πανεπιστήμιο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα κειμένου και τα ανοικτά γλωσσικά μοντέλα που διαθέτει ο «Pharos», προκειμένου να αναπτύξoυν ψηφιακούς βοηθούς που θα βοηθούν τους πολίτες να κατανοήσουν περίπλοκες διοικητικές διαδικασίες ή να εξυπηρετήσουν καλύτερα άτομα με αναπηρίες.

Μια μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία του «Pharos» για την ανάλυση δορυφορικών δεδομένων, με στόχο την καλύτερη διαχείριση φυσικών πόρων ή την έγκαιρη και με μεγαλύτερη ακρίβεια ως προς την τοπικότητα, πρόγνωση φυσικών καταστροφών.

Υπενθυμίζεται ότι ο νέος εθνικός υπερυπολογιστής «ΔΑΙΔΑΛΟΣ» θα λειτουργήσει ως η υπολογιστική πλατφόρμα του AI Factory. Με συνολική υπολογιστική ισχύ 89 Pflops, θα εξασφαλιστεί ένα σημαντικό ποσοστό αυτής για αποκλειστική χρήση από εφαρμογές ΤΝ μέσω του «Pharos».

Κατά την εκδήλωση, οι παρευρισκόμενοι εστίασαν στη σημασία της συνεργασίας μεταξύ Δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας, με στόχο τη δημιουργία ανοιχτών και αξιόπιστων εργαλείων TN για το σύνολο των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, δήλωσε: «Με το AI Factory ενώνουμε δυνάμεις, ώστε μέσω του συνδυασμού υποδομών, δεδομένων και δεξιοτήτων να δώσουμε ευκαιρίες σε startup επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια να αναπτύξουν λύσεις βασισμένες στην ΤΝ. Δεν πρόκειται για κάτι εσωστρεφές προς το δημόσιο, αλλά αντίθετα στόχος μας είναι το «εργοστάσιο» ΤΝ να λειτουργήσει ως παράγοντας εξωστρέφειας και όλοι μαζί ιδιωτικός και δημόσιος τομέας να αξιοποιήσουμε την ΤΝ για την ανάπτυξη της χώρας, να εργαστούμε και να κρατήσουμε το ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό στην Ελλάδα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι πολλοί φορείς ενδιαφέρονται να συμμετέχουν ενεργά σε αυτό το στοίχημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Βουλή των Ελλήνων, ένας από του πιο ουσιαστικούς φορείς Δημοκρατίας, που θα συνεισφέρει στην υλοποίηση του άξονα που σχετίζεται με την Ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, όπως με διαβεβαίωσε κατά τη συνάντησή μας ο πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης. Προχωρούμε δυναμικά, όλοι μαζί για μια Ελλάδα ψηφιακά ισχυρή και πρωτοπόρο».

Ο ειδικός γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, Συντονιστής της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής AI υπό τον πρωθυπουργό, Γιάννης Μαστρογεωργίου δήλωσε ότι: «Το έργο αυτό φέρνει κοντά τα ελληνικά πανεπιστήμια, τις ερευνητικές υποδομές και την αγορά. Είναι η απόδειξη ότι η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει, να εξάγει και να ηγείται σε τεχνολογίες αιχμής».

O Ομοτ. Καθ. Σ. Κόλλιας, Πρόεδρος ΔΣ ΕΔΥΤΕ – Συντονιστής Έργου AI Factory Pharos, ανέφερε: «Το AI Factory Pharos δεν είναι μόνο ένα έργο, είναι μια πλατφόρμα για την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο της χώρας μας. Συνδυάζουμε τη γνώση, την τεχνολογία και τη συνεργασία για ένα μέλλον με εκμετάλλευση όλων των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης με επίκεντρο τον άνθρωπο».

Ο Anders Jensen, Εκτελεστικός Διευθυντής του EuroHPC JU δήλωσε ότι: «Η πρωτοβουλία AI Factory Pharos θα ενισχύσει την ηγετική θέση της Ευρώπης στην τεχνητή νοημοσύνη. Τη χαιρετίζω, όπως και τη δέσμευση της Ελλάδας να συμμετέχει στα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα AI και Υπερυπολογιστικής (HPC)».

Το έργο σχεδιάστηκε και υλοποιείται από την εθνική κοινοπραξία με επικεφαλής το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και εταίρους το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος (ΕΚΕΦΕ-Δ), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ και το ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ, σε άμεση συνεργασία με την ειδική γραμματεία Επιτροπής Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Strategic Foresight) της Κυβέρνησης.

Επιπλέον συμμετέχουν οι ακόλουθοι φορείς: α) Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), β) Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (AΠΘ), γ) Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), δ) Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), ε) Πανεπιστήμιο Πειραιώς, καθώς και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και η ΗΔΙΚΑ ΑΕ, φορείς του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.