To Ιράν και οι ΗΠΑ εμφανίστηκαν συγκρατημένα αισιόδοξοι έπειτα από νέο γύρο έμμεσων συνομιλιών που πραγματοποιήθηκε στην Ρώμη, με αντικείμενο το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συνεχίσουν τις επαφές, ανανεώνοντας το ραντεβού τους για την επόμενη εβδομάδα.

«Σημειώσαμε πολλή πρόοδο στις άμεσες και έμμεσες συνομιλίες», διαβεβαίωσε Αμερικανός αξιωματούχος που δεν κατονομάστηκε σε γραπτή δήλωσή του.

Επιβεβαίωσε πως οι δυο πλευρές θα έχουν νέα συνάντηση «την επόμενη εβδομάδα».

«Οι διαπραγματεύσεις προχωρούν», είπε από την πλευρά του ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας Αμπάς Αραγτσί, μετά τη δεύτερη συνάντηση με μεσολάβηση του σουλτανάτου του Ομάν. «Ήταν καλή συνάντηση», διαβεβαίωσε.

Τα επόμενα βήματα

Η συνάντηση στην Ρώμη έγινε μια εβδομάδα μετά τις πρώτες συνομιλίες στο Ομάν ανάμεσα στις δυο χώρες, ορκισμένους εχθρούς μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, χωρίς διπλωματικές σχέσεις από το 1980.

«Θα ξανασυναντηθούμε το επόμενο Σάββατο στο Ομάν», είπε ο κ. Αραγτσί στην ιρανική κρατική τηλεόραση, διευκρινίζοντας ότι ήδη από την Τετάρτη θα αρχίσουν «τεχνικές συνομιλίες σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων».

Ο ρόλος του Ομάν

Σύμφωνα με τη διπλωματία του Ομάν, οι δυο πλευρές επιδιώκουν να κλείσουν συμφωνία «δίκαιη, διαρκή και δεσμευτική» που θα εγγυάται ότι το Ιράν «δεν θα έχει πυρηνικά όπλα» ούτε θα υφίσταται «κυρώσεις».

«Οι συνομιλίες αποκτούν ορμή κι ακόμη και το απίθανο γίνεται πλέον εφικτό», έκρινε μέσω X ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, ο Μπαντρ Αλμπουσάιντι.

Λεπτομέρειες για τις συνομιλίες στην Ρώμη

Οι συνομιλίες, που κατευθύνουν ο κ. Αραγτσί και ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, διήρκεσαν χθες κάπου τέσσερις ώρες.

Ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαΐλ Μπαγαεΐ, δήλωσε πως οι δυο αντιπροσωπείες βρίσκονταν «σε χωριστές αίθουσες» στην κατοικία του πρεσβευτή του Ομάν στη Ρώμη και ότι ο επικεφαλής της διπλωματίας του σουλτανάτου του Κόλπου ήταν ο ενδιάμεσος.

Η ιρανική κρατική τηλεόραση, όπως και το πρακτορείο ειδήσεων Tasnim, έκανε λόγο για «εποικοδομητική ατμόσφαιρα».

Το ιστορικό της αποχώρησης των ΗΠΑ

Επρόκειτο για τη δεύτερη συνάντηση αυτού του επιπέδου μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ, το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία, από τη διεθνή συμφωνία που προέβλεπε περιορισμούς στις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν και άρση μέρους των διεθνών κυρώσεων — επισήμως το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ).

Αφότου επέστρεψε στον Λευκό Οίκο την 20ή Ιανουαρίου ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να εφαρμόζει ξανά την πολιτική της «μέγιστης πίεσης» στο Ιράν.

Τον Μάρτιο απαίτησε από το Ιράν να διαπραγματευτεί νέα συμφωνία, απειλώντας να διατάξει να βομβαρδιστεί η χώρα σε περίπτωση αποτυχίας της διπλωματίας.

Ο κ. Τραμπ ανέφερε πάντως την Πέμπτη πως «δεν βιάζεται» να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική επιλογή: «Νομίζω πως το Ιράν θέλει να συζητήσουμε», εξήγησε.

Επιφυλάξεις από την Τεχεράνη

Την παραμονή του χθεσινού δεύτερου γύρου συνομιλιών στην Ρώμη, ο κ. Αραγτσί δεν έκρυψε τις «σοβαρές αμφιβολίες» του για τις προθέσεις της Ουάσινγκτον.

«Έχουμε συνείδηση του γεγονότος πως ο δρόμος» προς τη σύναψη συμφωνίας δεν θα είναι κατ’ ανάγκη «ομαλός», ανέφερε χθες ο εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας Μπαγαεΐ μέσω X.

Οι κατηγορίες της Δύσης και η στάση του Ιράν

Δυτικές κυβερνήσεις και αυτή του Ισραήλ -το εβραϊκό κράτος, επίσης ορκισμένος εχθρός του Ιράν, θεωρείται από ειδικούς η μοναδική δύναμη με πυρηνικά όπλα στη Μέση Ανατολή- ερίζουν εδώ και χρόνια ότι η Ισλαμική Δημοκρατία έχει σκοπό να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο.

Η Τεχεράνη διαψεύδει την κατηγορία κι υπερασπίζεται το κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας να διαθέτει πυρηνικό πρόγραμμα για πολιτικούς σκοπούς, ιδίως για την παραγωγή ενέργειας.

Η θέση του Ισραήλ και του ΔΟΑΕ

Ο ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε χθες, για ακόμη μια φορά, πως είναι «αποφασισμένος να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα», προσθέτοντας πως δεν θα «εγκαταλείψει τον σκοπό αυτό» και πως «δεν θα υποχωρήσει ούτε χιλιοστό».

Στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στη γαλλική εφημερίδα Le Monde και δημοσιεύτηκε την Τετάρτη, ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), ο Ραφαέλ Γκρόσι, τόνισε πως το Ιράν δεν είναι «μακριά» από την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου.

Η αντίδραση του Ιράν στη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ

Σε αντίποινα για την αμερικανική αποχώρηση από τη συμφωνία του 2015 και την επαναφορά των κυρώσεων των ΗΠΑ σε ισχύ, το Ιράν άρχισε προοδευτικά να παίρνει τις αποστάσεις του από το ΚΟΣΔ και να αθετεί υποχρεώσεις του δυνάμει του κειμένου.

Πολλαπλασίασε έτσι τον αριθμό και την απόδοση των συσκευών φυγοκέντρισης που διαθέτει, με άλλα λόγια μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου, ώστε να παράγει περισσότερο, εμπλουτισμένο σε υψηλότερο βαθμό και ταχύτερα, στις εγκαταστάσεις του στη Νατάνζ και στη Φορντό (κεντρικά).

Πλέον εμπλουτίζει ουράνιο ως και στο 60%, πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που προέβλεπε η συμφωνία, πάντως ακόμη αρκετά κάτω από το επίπεδο 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.

Κόκκινες γραμμές

Το Ιράν επιμένει πως οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ περιορίζονται στο πυρηνικό πρόγραμμά του και στην άρση των κυρώσεων και θεωρεί «κόκκινη γραμμή» την ιδέα της πλήρους διακοπής των δραστηριοτήτων του στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.

Κανένα άλλο ζήτημα πέρα από την πυρηνική ενέργεια δεν εθίγη χθες Σάββατο από τις ΗΠΑ, ανέφερε ο κ. Αραγτσί.

Ορισμένα μέσα ενημέρωσης κάνουν την υπόθεση πως θα τεθούν επίσης στο τραπέζι από πλευράς Ουάσιγκτον το ζήτημα του προγράμματος ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν καθώς και η υποστήριξη της Τεχεράνης σε ένοπλα κινήματα εχθρικά έναντι του Ισραήλ, όπως η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, η Χεζμπολά στον Λίβανο, οι Χούθι στην Υεμένη, παραστρατιωτικές οργανώσεις στο Ιράκ.

Ο κ. Αραγτσί προειδοποίησε την Παρασκευή τις ΗΠΑ εναντίον «παράλογων και μη ρεαλιστικών απαιτήσεων», αφού ο κ. Γουίτκοφ απαίτησε στις αρχές της εβδομάδας να τερματιστεί εντελώς το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Οι Φρουροί της Επανάστασης, επίλεκτο σώμα των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν με ισχυρή ιδεολογική επιρροή, αποκλείουν από την πλευρά τους οποιαδήποτε συζήτηση για τις στρατιωτικές δυνατότητες και την άμυνα της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του ιρανικού προγράμματος ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων, που ανησυχεί τη Δύση.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ