Επιστολή στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ εν αναμονή της συνάντησής του με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλαν μέλη του Kογκρέσου ζητώντας του να μην εντάξει την Τουρκία εκ νέου στο προγραμμά των F-35.

Σε αυτή αναφέρονται στην πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία των δύο ηγετών, τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και την περιφερειακή σταθερότητα.

BREAKING: Members of Congress have sent a letter to President Trump in anticipation of a reported meeting with President Erdogan.

Read the letter now: https://t.co/Y8fhR3JzzN pic.twitter.com/dm3KEUmPbl

— HellenicLeaders (@HellenicLeaders) May 8, 2025

Συγκεκριμένα  καλούν τον Τραμπ να θέσει διάφορα θέματα Τούρκο πρόεδρο, όπως τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35, την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία σε σχέση με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, την προσωπική συμμαχία του Ερντογάν με ισλαμιστικές τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χαμάς, καθώς και τον σεβασμό της πολιτικής αντιπολίτευσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.

«Εδώ και χρόνια, ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει εχθροποιήσει τους γείτονες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ, παραβιάζοντας τον ελληνικό εναέριο χώρο, καταλαμβάνοντας παράνομα τμήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρενοχλώντας πλοία στο Αιγαίο Πέλαγος και απειλώντας να εισβάλει στην Ελλάδα και το Ισραήλ.

Παρά τη γενική χαλάρωση των εντάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μας προβληματίζει ιδιαίτερα η ξαφνική αύξηση των παραβιάσεων του ελληνικού εναερίου χώρου με αεροσκάφη F-16 που παρέχονται από τις ΗΠΑ και βρίσκονται στην κατοχή της Άγκυρας, καθώς και οι παραβιάσεις των χωρικών υδάτων της Ελλάδας που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.

Αυτή η συμπεριφορά είναι απαράδεκτη για έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ και αποτελεί συνεχή απειλή για την ασφάλεια ενός ζωτικού ευρωπαίου εταίρου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 θα διαταράξει την ευαίσθητη ισορροπία στην περιοχή», αναφέρει μεταξύ άλλων η επιστολή των μελών του Κογκρέσου.

Παράλληλα επισημαίνει πως η Τουρκία έχει υιοθετήσει πολιτικές που υποστηρίζουν αντιπάλους του ΝΑΤΟ, όπως η Ρωσία, κάτι που αποτυπώνεται με τον πιο σαφή τρόπο στην αγορά του ρωσικού συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από τον Ερντογάν το 2019, το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα.

Υπενθυμίζουν ότι η απόφαση αυτή οδήγησε στην απομάκρυνση της Άγκυρας από το πρόγραμμα F-35 και στην επιβολή κυρώσεων, σύμφωνα με τον νόμο CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act).

Σημειώνουν πως ο Ερντογάν έχει επίσης υιοθετήσει την ανησυχητική ρεβιζιονιστική πολιτική που ονομάζεται «Μπλε Πατρίδα» που χρησιμεύει ως πολιτική και στρατιωτική δικαιολογία για την κυριαρχία του στην Ανατολική Μεσόγειο σε βάρος άλλων περιφερειακών δυνάμεων, ενώ συνεχίζει να καταλαμβάνει παράνομα και αδικαιολόγητα την Κυπριακή Δημοκρατία.

Oι νομοθέτες αναγνωρίζουν ότι είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών η Τουρκία να είναι ένας ισχυρός και αξιόπιστος σύμμαχος εντός του ΝΑΤΟ, καθώς πρόκειται για μια χώρα που δαπανά το απαιτούμενο 2% του ΑΕΠ στον τομέα της άμυνας σε μια ταραγμένη και δυναμική περιοχή και θα μπορούσε συνεπώς να χρησιμεύσει ως πολλαπλασιαστής ισχύος για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.

Ωστόσο, υπενθυμίζουν ότι ο πρόεδρος Ερντογάν έχει δείξει ότι ακολουθεί μια πολιτική ατζέντα που δεν ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα και τις αξίες των ΗΠΑ.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι έχει εκφράσει την επιθυμία του να ενταχθεί στους BRICS, έχει επιδιώξει καθεστώς εντός του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, υποστηρίζοντας συγχρόνως ισλαμιστικές ομάδες στη Συρία και εξοντώνοντας τους Κούρδους.

Η διακομματική επιστολή υπογράφεται συνολικά από 22 νομοθέτες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Γκρέγκορι Μικς. Η πρωτοβουλία για την αποστολή της διακομματικής επιστολής ανήκει στη Δημοκρατική βουλευτή Ντίνα Τίτους.

Ηγεμονικές Φιλοδοξίες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο

«Για χρόνια, ο πρόεδρος Ερντογάν ανταγωνίζεται τους γείτονες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων στο ΝΑΤΟ, παραβιάζοντας τον ελληνικό εναέριο χώρο, κατέχοντας παράνομα τμήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρενοχλώντας πλοία στο Αιγαίο Πέλαγος και απειλώντας να εισβάλει στην Ελλάδα και το Ισραήλ.

Παρά τη συνολική ύφεση των εντάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, είμαστε ιδιαίτερα προβληματισμένοι από την ξαφνική αύξηση των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου με αεροσκάφη F-16, τα οποία έχουν παρασχεθεί από τις ΗΠΑ στην ‘Αγκυρα, και τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων της Ελλάδας που έχουν σημειωθεί κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Αυτή η συμπεριφορά είναι απαράδεκτη για έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ και αποτελεί συνεχή απειλή για την ασφάλεια ενός ζωτικού Ευρωπαίου εταίρου. Σε αυτό το πλαίσιο, μια ευαίσθητη ισορροπία στην περιοχή θα ανατρεπόταν εάν η Τουρκία επανεντασσόταν στο πρόγραμμα των F-35.

«Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει επίσης υιοθετήσει την ανησυχητική αναθεωρητική πολιτική που ονομάζεται «Γαλάζια Πατρίδα». Αυτό χρησιμεύει ως πολιτική και στρατιωτική αιτιολογία για την προώθηση της κυριαρχίας του στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος άλλων περιφερειακών δυνάμεων. Υπό την αιγίδα της «Γαλάζιας Πατρίδας», τα τουρκικά σκάφη αμφισβητούν τις ελληνικές και κυπριακές αποκλειστικές οικονομικές ζώνες με ανησυχητικό ρυθμό. Ο Ερντογάν διεκδικεί κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου. Υπέγραψε μάλιστα μνημόνιο με την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης στην Τρίπολη, το οποίο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτή η πολιτική περιφρονεί το Διεθνές Δίκαιο, ιδίως τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και προωθεί τους στόχους του Ερντογάν για περιφερειακή κυριαρχία και τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του».

«Επίσης, ο πρόεδρος Ερντογάν συνεχίζει να κατέχει άδικα και παράνομα την Κυπριακή Δημοκρατία. Πριν από πενήντα ένα χρόνια, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο και ξεκίνησε μια φρικτή εκστρατεία για εθνοκάθαρση τμημάτων του νησιού, καταστροφή θρησκευτικών μνημείων και απαγωγή και εξαφάνιση Ελληνοκυπρίων που ζούσαν εκεί. Έκτοτε, η λεγόμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», η οποία καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο του εδάφους του νησιού, έχει κριθεί παράνομη από πολλά διαδοχικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Τουρκία έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τα διάφορα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στην Κύπρο».

Σχέσεις με Ρωσία και Κατοχή του Συστήματος S-400
«Επιπλέον, η Τουρκία έχει υιοθετήσει πολιτικές που υποστηρίζουν αντιπάλους του ΝΑΤΟ, όπως η Ρωσία. Αυτή η στάση αποδεικνύεται ξεκάθαρα από την αγορά του ρωσικού συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από τον Ερντογάν το 2019, το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα. Αυτή η απόφαση πυροδότησε την αποχώρηση της ‘Αγκυρας από το πρόγραμμα των F-35 και την επιβολή κυρώσεων, σύμφωνα με τον Νόμο για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA). Η παρουσία ρωσικής τεχνολογίας εντός του ΝΑΤΟ αποτελεί απειλή τόσο για την ασφάλεια όσο και για τον κυβερνοχώρο για ολόκληρη τη συμμαχία, καθώς οι S-400 είναι εντελώς ασύμβατοι με την τεχνολογία του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των F-35. Συνεπώς, το Κογκρέσο αποδοκίμασε την απόφαση του Ερντογάν και ψήφισε νομοθεσία το 2019 που εμπόδιζε τη μεταφορά οποιουδήποτε αεροσκάφους F-35 ή εξοπλισμού υποστήριξης ή εξαρτημάτων στην Τουρκία, καθώς και οποιασδήποτε πνευματικής ιδιοκτησίας, τεχνικών δεδομένων ή υλικής υποστήριξης που απαιτείται για τη συντήρηση των αεροσκαφών F-35».

Σχέσεις με Χαμάς και Ισλαμιστικές Ομάδες
«Από τις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν εκατοντάδες τρομοκράτες της Χαμάς εισέβαλαν στο Ισραήλ και πραγματοποίησαν μια φρικτή επίθεση εναντίον αθώων πολίτων, ηγέτες από όλο τον κόσμο καταδίκασαν έντονα την επίθεση και κάλεσαν τη Χαμάς να απελευθερώσει τους ομήρους και να καταθέσει τα όπλα. Ωστόσο, ένας ηγέτης δεν το έκανε. Αντ’ αυτού, ο Ερντογάν είπε ότι «η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση. Είναι μια ομάδα απελευθέρωσης». Έκτοτε, ο Ερντογάν ενεργεί ως ο κύριος προστάτης της Χαμάς. Έχει επιτρέψει στην Τουρκία να χρησιμεύσει ως ο κόμβος των διεθνών οικονομικών συναλλαγών της τρομοκρατικής ομάδας. Έχει εξισώσει τις ενέργειες του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου με εκείνες του Χίτλερ, με πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα την ομιλία του στην Εβδομάδα Υψηλού Επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2024. Έχει ανακοινώσει το τέλος κάθε εμπορίου με το Ισραήλ. Απέκλεισε κάθε πιθανή συνεργασία του ΝΑΤΟ με το Ισραήλ, απειλώντας μάλιστα να εισβάλει στο Ισραήλ.

Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν επιδίωξε στενότερους προσωπικούς και πολιτικούς δεσμούς με την ανώτερη ηγεσία της Χαμάς. Έχει προσφέρει ασφαλές καταφύγιο σε τρομοκράτες της Χαμάς όπως στον Ισμαήλ Χανίγια, στον Χαλέντ Μεσάαλ και στον Σαλέχ αλ-Αρούρι. Κήρυξε ημέρα πένθους στην Τουρκία μετά τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια και διέταξε να κυματίζουν μεσίστια οι σημαίες στην τουρκική πρεσβεία στο Τελ Αβίβ προς τιμήν του Χανίγια. Έδωσε επίσης βήμα στον Χαλέντ Μεσάαλ, έναν χαρακτηρισμένο τρομοκράτη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, για να καλέσει τους Παλαιστίνιους να πραγματοποιήσουν βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον Ισραηλινών κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε συνέδριο στην Κωνσταντινούπολη».

Δημοκρατική Διολίσθηση
«Τέλος, πρόσφατα υπήρξε σημαντική καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης εντός της Τουρκίας. Ο πρόεδρος Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχουν γίνει ολοένα και πιο αυταρχικοί τα τελευταία χρόνια, εδραιώνοντας την εξουσία τους μέσω συνταγματικών αλλαγών και φυλακίσεων αντιπάλων και επικριτών.

Ενώ ο Ερντογάν απορρίπτει συστηματικά την τήρηση των κανόνων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή τον σεβασμό της πολιτικής αντιπολίτευσης εντός αυτής της υποτιθέμενης δημοκρατίας, η σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης στις 19 Μαρτίου 2025 δείχνει μια ξαφνική κίνηση για περαιτέρω εδραίωση της εξουσίας του στην Τουρκία. Τον τελευταίο μήνα, ο Ερντογάν έκανε έφοδο στα σπίτια 106 πολιτικών αντιπάλων του, απαγόρευσε τις διαμαρτυρίες και χρησιμοποίησε την αστυνομία για να καταστείλει βίαια κάθε δημόσια διαφωνία.

Οι αβάσιμες έρευνες, οι διώξεις και οι καταδίκες υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφων, πολιτικών της αντιπολίτευσης και άλλων αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κοινωνίας στην Τουρκία.

Οι νόμοι κατά της τρομοκρατίας και της παραπληροφόρησης έχουν χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Η ελευθερία του συνέρχεσθαι ειρηνικά έχει περιοριστεί παράνομα. Η διανομή βοήθειας μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου 2023 δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει επαρκώς τα δικαιώματα και τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Και η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών παραμένει ευρέως διαδεδομένη».