Αρχαιολόγοι στο Ιράν ανακάλυψαν τον πλούσιο τάφο ενός εφήβου που έζησε πριν από περισσότερα από 3.000 χρόνια, όταν η περιοχή ήταν μέρος του Πολιτισμού του Μεγάλου Χορασάν.

Η γυναίκα πέθανε περίπου σε ηλικία 18 ετών, πιθανώς από φυσικά αίτια. Τα πλούσια κτερίσματα του τάφου της, συμπεριλαμβανομένων των χρυσών κοσμημάτων, δείχνουν ότι προερχόταν από μια πλούσια οικογένεια με «κληρονομική ιδιότητα», σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 21 Απριλίου στο περιοδικό Iran .

Ο τάφος, στον αρχαιολογικό χώρο Tepe Chalow στην απομακρυσμένη επαρχία Βόρειο Χορασάν του βορειοανατολικού Ιράν, είναι ένας από τους πλουσιότερους που έχουν βρεθεί ποτέ από τον Μεγάλο Πολιτισμό του Χορασάν (GKC), δήλωσε στο Live Science σε email ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Ali Vahdati , αρχαιολόγος του υπουργείου πολιτιστικής κληρονομιάς του Ιράν.

Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα κτερίσματα ήταν ένα χειροποίητο ορθογώνιο κουτί από μαύρη πέτρα, πλούσια σε ορυκτά «χλωρίτη», το οποίο είχε διακοσμηθεί με σκαλίσματα φιδιών και σκορπιών.

Το κουτί χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση καλλυντικών ή «kol» — ενός μαύρου ορυκτού σε σκόνη που χρησιμοποιούνταν συχνά ως eyeliner στην αρχαιότητα. Οι απεικονίσεις φιδιών και σκορπιών «μπορεί να εξυπηρετούσαν τελετουργικές ή προστατευτικές λειτουργίες», έγραψαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Ένα εξαιρετικά παρόμοιο κουτί είχε βρεθεί προηγουμένως σε έναν τάφο της Εποχής του Χαλκού βόρεια του Tepe Chalow στην αρχαία περιοχή της Βακτρίας, η οποία τώρα εκτείνεται σε τμήματα του Αφγανιστάν, του Τατζικιστάν και του Ουζμπεκιστάν. Το κουτί του Tepe Chalow φαίνεται επίσης να έχει κατασκευαστεί από πέτρα που εισήχθη από τη Βακτρία, δήλωσε ο Vahdati.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ο τάφος χρονολογείται από τα τέλη της τρίτης χιλιετίας π.Χ., όταν ο αρχαίος οικισμός ήταν μέρος του Πολιτισμού του Μεγάλου Χορασάν.

Μεγάλο Χορασάν
Ο Βαχντατί εντόπισε για πρώτη φορά την τοποθεσία Τεπέ Τσάλοου («Λόφοι Τσάλοου» στα περσικά) το 2006 κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής έρευνας σε μια κοντινή λεκάνη απορροής ποταμού, αλλά δεν μπόρεσε να επιστρέψει για να την ανασκάψει μέχρι το 2011.

Συνολικά 48 τάφοι έχουν ανακαλυφθεί εκεί, τοποθετημένοι σε συστάδες με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και καλυμμένοι με χαμηλούς τύμβους που δίνουν στην τοποθεσία το όνομά της.

Οι περισσότεροι από τους τάφους χρονολογούνται από το Αρχαιολογικό Σύμπλεγμα Βακτριανής-Μαργιανής (BMAC), το οποίο ήταν μέρος του Πολιτισμού του Μεγάλου Χορασάν — μιας πολιτείας της Εποχής του Χαλκού με οχυρωμένους οικισμούς και μνημειώδη αρχιτεκτονική που είχε εμπόριο τόσο με τη Μεσοποταμία όσο και με την κοιλάδα του Ινδού μέχρι που άρχισε να παρακμάζει τον 13ο αιώνα π.Χ., δήλωσε ο Βαχντατί.

Αλλά μερικοί από τους τάφους χρονολογούνται ακόμη νωρίτερα, από την ύστερη Χαλκολιθική («Χαλκολιθική») Εποχή, την τέταρτη χιλιετία π.Χ., όταν κατοικήθηκε για πρώτη φορά το Tepe Chalow.

Ο τάφος της έφηβης γυναίκας — γνωστός ως «Τάφος 12» — ανακαλύφθηκε το 2013, αλλά η νέα μελέτη είναι η πρώτη φορά που περιγράφεται λεπτομερώς, δήλωσε ο Βαχντατί.

Η ακριβής ηλικία του τάφου δεν είναι ακόμη γνωστή, αλλά πιστεύεται ότι η γυναίκα που ήταν θαμμένη εκεί έζησε στα τέλη της τρίτης χιλιετίας π.Χ., ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.

Θάφτηκε σκυφτή και ξαπλωμένη στο δεξί της πλευρό, με το πρόσωπό της στραμμένο προς τα νοτιοανατολικά, σύμφωνα με αυτό που φαίνεται να ήταν μια αρχαία παράδοση στην τοποθεσία Tepe Chalow, έγραψαν οι συγγραφείς στη μελέτη.

Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα κτερίσματα είναι αυτό το μαύρο πέτρινο κουτί, το οποίο προφανώς κάποτε χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση καλλυντικών και ήταν διακοσμημένο με σκαλίσματα φιδιών και σκορπιών.

Οι αρχαιολόγοι λένε ότι ένα σχεδόν πανομοιότυπο κουτί βρέθηκε σε έναν άλλο τάφο της Εποχής του Χαλκού βόρεια του Tepe Chalow και ότι αυτό το κουτί πιθανότατα εισήχθη από εκεί.

«Κληρονομική κατάσταση»
Εκτός από το περίτεχνο κουτί με τα καλλυντικά, ο τάφος της νεαρής γυναίκας περιείχε δύο χρυσά σκουλαρίκια, ένα χρυσό δαχτυλίδι για το δάχτυλο, αρκετές καρφίτσες από ελεφαντόδοντο και μπρούντζο, συμπεριλαμβανομένης μιας σε σχήμα χεριού, έναν χάλκινο καθρέφτη, πολλά κεραμικά σκεύη και μια χάλκινη σφραγίδα που απεικόνιζε ανθρώπινα πόδια.

Η Βαχντατί είπε ότι παρόμοιες σφραγίδες έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους της Εποχής του Χαλκού στο νότιο Ιράν και ότι ήταν μία από τις πολλές σφραγίδες που βρέθηκαν στον τάφο και υποδήλωνε τον ενεργό ρόλο και την κοινωνική θέση της γυναίκας στην κοινότητά της.

Πρόσθεσε ότι οι καρφίτσες και οι χάντρες από λάπις λάζουλι από ελεφαντόδοντο υποδεικνύουν ότι η κοινότητά της είχε εμπορικές σχέσεις μεγάλων αποστάσεων με άλλες αρχαίες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που βρίσκονται τώρα στο Αφγανιστάν και στην κοιλάδα του Ινδού.

Η γυναίκα που θάφτηκε στον Τάφο 12 ήταν ένα σημαντικό πρόσωπο, αλλά ήταν πολύ νέα όταν πέθανε για να έχει η ίδια τέτοια θέση, είπε η Βαχντατί. Αντίθετα, είναι πιθανό να κληρονόμησε την κοινωνική της θέση και τον πλούτο από την οικογένειά της, είτε εκ γενετής είτε μέσω γάμου.

«Η παρουσία τέτοιου πλούτου στον τάφο ενός εφήβου παραμένει μοναδική στο αρχαιολογικό αρχείο του Πολιτισμού του Μεγάλου Χορασάν», δήλωσε ο Βαχντατί. «Σε αυτό το στάδιο μπορούμε να μιλήσουμε μόνο για κοινωνική θέση στην ελίτ που μεταδίδεται μέσω της γενεαλογίας, κάτι που συνάδει με την ιεραρχική φύση της κοινωνίας του Μεγάλου Χορασάν».