Η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρές ανησυχίες για την πιθανή παράταση του πολέμου με τη Ρωσία έως το 2026, γεγονός που δημιουργεί ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό άνω των 17,7 δισ. δολαρίων για αμυντικές ανάγκες.
Η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με έναν ενισχυμένο ρωσικό στρατό στα σύνορά της, εάν το Κίεβο δεν αντέξει οικονομικά τον πόλεμο.
Παρά τις κυρώσεις, η Ρωσία διατηρεί στρατηγικό πλεονέκτημα, ενώ η Ουκρανία χρειάζεται αυξημένη δυτική βοήθεια για να αποφύγει ένα οικονομικό και στρατηγικό αδιέξοδο.
Οι συνέπειες της έλλειψης χρηματοδότησης δεν αφορούν μόνο την Ουκρανία, αλλά επηρεάζουν και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Πιο αναλυτικά
Φόβοι για παρατεταμένη διάρκεια του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, που ενδέχεται να διαρκέσει τουλάχιστον έως το 2026, προκύπτουν από προειδοποίηση της κρατικής Σχολής Οικονομικών του Κιέβου (KSE). Η ίδια προειδοποιεί ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με χρηματοδοτικό κενό άνω των 17,7 δισ. δολαρίων, ποσό που αφορά αποκλειστικά στις ανάγκες άμυνας.
Οι επιπτώσεις, όμως, αυτού του «κενού» δεν θα περιοριστούν μόνο στην Ουκρανία, σχολιάζει η Kyiv Post. Αν το Κίεβο δεν μπορέσει να αντέξει οικονομικά τον πόλεμο, η Ευρώπη θα έρθει αντιμέτωπη με έναν ενισχυμένο ρωσικό στρατό στα σύνορά της, με σημαντικά γεωπολιτικά και οικονομικά ρίσκα.
Το Κίεβο δεν έχει plan B
Η Ουκρανία και οι διεθνείς της εταίροι δεν είχαν προβλέψει το ενδεχόμενο ο πόλεμος να διαρκέσει έως και το 2026. Αντιθέτως, η λήξη του πολέμου, μέσω των διαπραγματεύσεων, είχε υπολογιστεί για το 2025.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει η KSE σε πρόσφατη μακροοικονομική ανάλυση, ο χρόνος μετρά αντίστροφα χωρίς συγκεκριμένο πλάνο για το επόμενο έτος.
«Ένας πόλεμος με περισσότερη διάρκεια σημαίνει ότι τα σημερινά επίπεδα στήριξης από τους εταίρους δεν θα επαρκούν ώστε η Ουκρανία να συνεχίσει να αντιστέκεται στη ρωσική επιθετικότητα χωρίς να διακινδυνεύσει τη μακροοικονομική σταθερότητα», αναφέρουν οι αναλυτές της KSE.
Αντίστοιχα, ο ευρωπαϊκός Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) προειδοποιεί πως η ουκρανική οικονομία θα αναπτυχθεί μόλις κατά 2% το 2026, εάν δεν αποκατασταθεί η ασφάλεια.
Οι αριθμοί πίσω από το χρηματοδοτικό κενό
Για το 2026, η Ουκρανία έχει προϋπολογίσει ένα έλλειμμα ύψους 46,3 δισ. δολαρίων. Ενώ οι χρηματοδοτικές ανάγκες του 2025 καλύπτονται, δεν έχει υπάρξει καμία δέσμευση για επιχορηγήσεις το 2026.
«Αν συνεχιστεί ο πόλεμος για το μεγαλύτερο μέρος του 2026, η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να μειώσει τις δαπάνες για άμυνα και ασφάλεια», αναφέρει το εγχειρίδιο της KSE.
Ακόμα πιο δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για το 2027, καθώς τα βασικά πακέτα βοήθειας (ERA, Ukraine Facility, πρόγραμμα ΔΝΤ) λήγουν χωρίς προοπτική άμεσης αντικατάστασης.
Αν και το ΔΝΤ πιθανόν να συνεχίσει τη στήριξή του, τα διαθέσιμα ποσά επαρκούν μόνο για αποπληρωμή προηγούμενων δανείων.
Το κόστος του πολέμου
Η Ρωσία, παρά τις κυρώσεις και τις δηλώσεις για έλλειψη πόρων, συνεχίζει να διατηρεί στρατηγικό πλεονέκτημα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
«Η Ρωσία έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία», δήλωσε πρόσφατα ο Πεσκόφ.
Αντιθέτως, η επικεφαλής του Ινστιτούτου της KSE, Ναταλία Σαπόβαλ, τονίζει: «Η οικονομία της Ρωσίας είναι μεγαλύτερη και έχει περισσότερους πόρους που μπορούν να κινητοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο, ενώ η Ουκρανία έχει περιορισμένα διαθέσιμα. Αν η Δύση δεν αυξήσει τη βοήθεια ή δεν εντείνει την πίεση μέσω κυρώσεων, η Ουκρανία θα βρεθεί σε πολύ πιο ευάλωτη θέση».
Το 2022, η Ουκρανία διέθεσε 49 δισ. δολάρια για την άμυνά της. Οι δαπάνες αυξήθηκαν σε 73 δισ. δολάρια ανά έτος για την περίοδο 2023-2025 και αναμένεται να φτάσουν τα 73,7 δισ. το 2026, σύμφωνα με τις προβλέψεις της KSE.
«Κάθε επιπλέον έτος πολέμου επιδεινώνει το πρόβλημα κατά 30 δισ. δολάρια ετησίως σε νέα χρέη και τόκους», επισημαίνει η ανάλυση της KSE.
Η αποπληρωμή χρέους περιορίζει το επενδυτικό κεφάλαιο και επιβραδύνει την ανάκαμψη, ενώ η μείωση των επενδύσεων οδηγεί σε χαμηλά έσοδα, αναγκάζοντας την Κεντρική Τράπεζα της Ουκρανίας να αποδυναμώσει το εθνικό νόμισμα και να εξαντλεί τα συναλλαγματικά της αποθέματα.
Οι συνέπειες για την Ευρώπη
Η έλλειψη χρηματοδότησης δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο την Ουκρανία. Εάν η Ρωσία συνεχίσει τον πόλεμο με επιτυχία, αποκτώντας εμπειρία στο ουκρανικό έδαφος, θα έχει αποκτήσει πολύτιμη τεχνογνωσία για μελλοντικές συγκρούσεις.
«Εάν οι ρωσικές δυνάμεις επιτεθούν στη Δύση, θα το κάνουν έχοντας μάθει από την εμπειρία τους στην Ουκρανία», σημειώνεται στην ανάλυση της KSE.
Όπως επισημαίνει η Kyiv Post στην ανάλυσή της, η συνέχιση του πολέμου χωρίς επαρκή οικονομική υποστήριξη από τη Δύση θα μπορούσε να οδηγήσει την Ουκρανία σε οικονομικό και στρατηγικό αδιέξοδο. Και το τίμημα δεν θα το πληρώσει μόνο το Κίεβο – θα το μοιραστεί μαζί της, ακόμη περισσότερο, και η Ευρώπη.
