Το άρθρο αφηγείται την εμπειρία του Γερμανού συγγραφέα Έρχαρτ Κέστνερ, ο οποίος επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1952, λίγα χρόνια μετά τη γερμανική κατοχή.
Παρά τις συστάσεις να παρουσιαστεί ως Ελβετός λόγω των ανεπούλωτων πληγών της κατοχής, ο Κέστνερ δήλωσε την πραγματική του εθνικότητα και συνάντησε την κρητική φιλοξενία.
Σε μια συγκινητική στιγμή, συνάντησε μια μαυροφορεμένη γυναίκα που άναβε κεριά στους τάφους Γερμανών στρατιωτών.
Όταν τη ρώτησε γιατί το κάνει, εκείνη απάντησε ότι, παρόλο που οι Γερμανοί σκότωσαν τον άντρα και τον γιο της, ανάβει κεριά στη μνήμη τους, καθώς ήταν και αυτοί παιδιά κάποιας μάνας.
Η απάντησή της, γεμάτη ανθρωπιά και κατανόηση, είναι χαρακτηριστική της ελληνικής ψυχής, όπως σημείωσε και ο Κέστνερ.
Πιο αναλυτικά
Ο μεγάλος Γερμανός συγγραφέας Έρχαρτ Κέστνερ έκανε την εξής εξομολόγηση για όταν πήρε την απόφαση να ταξιδέψει στην Ελλάδα λίγα χρόνια μετά την Κατοχή:
– «Στα 1952 πήγα για πρώτη φορά μετά το πόλεμο, στην Αθήνα. Η γερμανική πρεσβεία, όταν άκουσε πως είχα πρόθεση να πάω στη Κρήτη, μου συνέστησε, επειδή ήταν πολύ νωρίς ακόμα και οι πληγές από τη γερμανική κατοχή ανεπούλωτες, να λέω πως είμαι Ελβετός.
Αλλά εγώ τους ήξερα τους Κρήτες. Από την πρώτη στιγμή είπα πως ήμουν Γερμανός και όχι μόνο δεν κακόπαθα, αλλά ξανάζησα παντού όπου πέρασα τη θρυλική κρητική φιλοξενία.
»Ένα σούρουπο, καθώς ο ήλιος βασίλευε, πλησίασα το γερμανικό νεκροταφείο, έρημο με μόνο σύντροφο τις τελευταίες ηλιαχτίδες. Έκανα όμως λάθος. Υπήρχε εκεί και μια ζωντανή ψυχή, ήταν μια μαυροφορεμένη γυναίκα. Με μεγάλη μου έκπληξη την είδα ν’ ανάβει κεριά στους τάφους των Γερμανών νεκρών του πολέμου και να πηγαίνει μεθοδικά από μνήμα σε μνήμα.
Την πλησίασα και τη ρώτησα.
Είστε από εδώ;
-Και τότε γιατί το κάνετε αυτό; Οι άνθρωποι αυτοί σκότωσαν τους Κρητικούς».
Και γράφει ο Κέστνερ: «Η απάντηση, μόνο στην Ελλάδα θα μπορούσε να δοθεί».
Απαντά η γυναίκα:
-«Παιδί μου, από τη προφορά σου φαίνεσαι ξένος και δεν θα γνωρίζεις τι συνέβη εδώ στα 41 με 44. Ο άντρας μου σκοτώθηκε στη μάχη της Κρήτης κι έμεινα με το μονάκριβο γιο μου. Μου τον πήραν οι Γερμανοί όμηρο στα 1943 και πέθανε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως, στο Σαξενχάουζεν. Δεν ξέρω πού είναι θαμμένο το παιδί μου. Ξέρω όμως πως όλα τούτα ήταν τα παιδιά μιας κάποιας μάνας, σαν κι εμένα. Και ανάβω στη μνήμη τους, επειδή οι μάνες τους δεν μπορούν να ‘ρθουν εδώ κάτω. Σίγουρα μια άλλη μάνα θα ανάβει το καντήλι στη μνήμη του γιού μου»…
Σωστά έγραψε ο Γερμανός, ότι «Μόνο στην Ελλάδα θα μπορούσε να δοθεί η απάντηση αυτή». Λέμε εμείς. Ναι, στην Ελλάδα την ταλαιπωρημένη και απ’ όλους αδικημένη.
