Μια πηγή της Μητροπολιτικής Αστυνομίας, στην Βρετανία, ανέφερε την Τρίτη ότι ο πανικός και η αναστάτωση που προκλήθηκαν την Δευτέρα στο τερματικό 4 του αεροδρομίου Χίθροου την Δευτέρα, θα μπορούσε να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό – μια περίπτωση ομαδικής υστερίας. Και ορισμένοι εμπειρογνώμονες συμφωνούν, γράφει σήμερα ο Guardian.

“Αυτό που συνέβη στο Χίθροου είναι σχεδόν σίγουρα ένα επεισόδιο ομαδικής ψυχογενούς ασθένειας που βασίζεται στο άγχος”, δήλωσε ο δρ Ρόμπερτ Μπαρθόλομιου, κοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου του Όκλαντ, ειδικός στο θέμα.

Ενώ η “ομαδική υστερία” μπορεί να φέρνει στο μυαλό μεσαιωνικές αναφορές για επιδημίες ή και επιδημίες “δαιμονισμού”, τέτοια γεγονότα δεν είναι άγνωστα στον σύγχρονο κόσμο.  Ο όρος, ο οποίος έχει ιστορικό στίγμα και συχνά εφαρμόζεται λανθασμένα σε καταστάσεις από την λύπη ενός πλήθους μέχρι τον ηθικό πανικό, έχει βγει από τη χρήση.

Τέτοια γεγονότα είναι πλέον γνωστά ως “ομαδικές ψυχογενείς ασθένειες” ή “ομαδικές κοινωνιογενείς ασθένειες”, οι οποίες λαμβάνουν δύο κύριες μορφές – αυτές που είναι “κινητικές” και άλλες που είναι “αγχώδεις”.

Μεταξύ των παραδειγμάτων της πρώτης ήταν μια περίπτωση το 2011 στο λύκειο LeRoy στη Νέα Υόρκη, όπου οι επηρεαζόμενοι μαθητές εμφάνισαν φωνητικά και κινητικά τικ, όπως συσπάσεις και σπασμούς. Ενώ ορισμένοι φοβήθηκαν ότι επρόκειτο για περιβαλλοντική τοξίνη, οι ειδικοί διέγνωσαν την κατάσταση ως περίπτωση ομαδικής ψυχογενούς ασθένειας, η οποία επιδεινώθηκε από τη συμμετοχή σε κοινωνικά ή παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

“Αυτά τα ξεσπάσματα συμβαίνουν σε μια ατμόσφαιρα άγχους που μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες. Το μακροχρόνιο άγχος διαταράσσει τα νεύρα και τους νευρώνες που στέλνουν μηνύματα από τον εγκέφαλο”, δήλωσε ο Bartholomew, επικαλούμενος το διαβόητο ξέσπασμα του 1692 στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης.

Είπε ότι οι περιπτώσεις που βασίζονται στο άγχος συνήθως πυροδοτούνται από την ξαφνική αντίληψη ενός τοξικού παράγοντα – όπως μια άγνωστη μυρωδιά. “Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υπεραναπνοή, ζάλη και λιποθυμία”, είπε, σημειώνοντας ότι τα επεισόδια τείνουν να έρχονται από το πουθενά με τα θύματα συχνά να αναρρώνουν μέσα σε λίγα λεπτά.

Αυτό το είδος συμβάντος πιστεύει ο Bartholomew ότι συνέβη στο Χίθροου. “Πάντα λέω ότι πρέπει πρώτα να ερευνήσεις πριν κάνεις τη διάγνωση της ομαδικής ψυχογενούς ασθένειας”, είπε. “Αλλά πήγαν εκεί και έκαναν εξετάσεις και οι εξετάσεις ήταν αρνητικές. [Και υπήρξε], ταχεία έναρξη και αποκατάσταση, καλοήθη, παροδικά συμπτώματα”.

Και πρόσθεσε: “Υποψιάζομαι ότι το άτομο που μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο μπορεί να είχε μια προϋπάρχουσα κατάσταση και πιθανόν να έγινε προληπτικά (Σ.σ. η μεταγωγή στο νοσοκομείο)”.

Εάν η διάγνωση της ομαδικής ψυχογενούς ασθένειας είναι σωστή, δεν θα είναι η πρώτη φορά που ένα αεροδρόμιο συνδέεται με ένα τέτοιο γεγονός: Ο Bartholomew διερεύνησε μια περίπτωση στο αεροδρόμιο της Μελβούρνης το 2005, όταν 57 άτομα αρρώστησαν αφού ανέφεραν μια “μυρωδιά στον αέρα”.

Ο Bartholomew δήλωσε ότι ένας τοξικός παράγοντας θα μπορούσε να έχει προκαλέσει αδιαθεσία σε ορισμένα από τα άτομα, αλλά όλα τα σημάδια έδειχναν έντονα ότι επρόκειτο για ομαδική  ψυχογενή ασθένεια.