Σαν άλυτο μυστήριο στοιχειώνει εδώ και έναν αιώνα την αιματοβαμμένη ιστορία του Έβερεστ: Ποιοι ήταν οι πρώτοι που άφησαν το ίχνος τους στην κορυφή του ψηλότερου βουνού του κόσμου; Η επίσημη ιστορία γράφει 1953. Όμως, θρύλοι σκιάζουν το επίτευγμα, ψιθυρίζοντας για νίκη 29 χρόνια νωρίτερα.

Οι Βρετανοί ορειβάτες Τζόρτζ Μάλορι και ο Άντριου “Sandy” Ίρβιν εθεάθησαν για τελευταία φορά στις 8 Ιουνίου 1924, 800 πόδια κάτω από την κορυφή, πριν εξαφανιστούν στα σύννεφα. Δεν τους ξαναείδαν.

Όταν το σώμα του Mάλορι βρέθηκε το 1999, αναπτερώθηκαν οι ελπίδες ότι θα δινόταν απάντηση στο ερώτημα αν έφτασαν στην κορυφή. Αλλά, η κάμερα που κουβαλούσε – με την οποία θα είχε καταγράψει το υψηλότερο σημείο που είχαν φτάσει – δεν βρέθηκε πάνω του. Το σώμα του Ίρβιν δεν έχει βρεθεί μέχρι και σήμερα.

Αλλά τώρα, καθώς πλησιάζει η 100ή επέτειος από την εξαφάνιση των ανδρών, ένας ερευνητής πιστεύει ότι έχει λύσει το μεγαλύτερο μυστήριο της ορειβασίας.

Μελετώντας τα δελτία καιρού της αποστολής, ο συγγραφέας Γκράχαμ Χόιλαντ πιστεύει ότι έχει καταλάβει τι συνέβη στους δύο ορειβάτες – και αν κατάφεραν να φτάσουν στην κορυφή πριν πεθάνουν.

Ο Χόιλαντ – ένας μακρινός συγγενής ενός άλλου μέλους της ομάδας αποστολής, που έχει επισκεφθεί το Έβερεστ εννέα φορές ψάχνοντας για τα λείψανα – πιστεύει ότι το κλειδί για το μυστήριο είναι η πίεση του αέρα.

Τα αρχεία του – τα οποία υπέβαλε μετά την επίσημη έκθεση για την αποστολή του 1924, έχοντας επιστρέψει στη δουλειά του ως χειρουργός στην Ινδία – δείχνουν ότι η βαρομετρική πίεση μειώθηκε μεταξύ του πρωινού της 8ης και 9ης Ιουνίου στο στρατόπεδο βάσης, σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες μετρήσεις.

Η πίεση καταγεγραμμένη σε ίντσες υδραργύρου, έπεσε από 16,25 σε 15,98. Ο Χόιλαντ πιστεύει ότι αυτοί οι αριθμοί ισοδυναμούν με πτώση της πίεσης κατά 10 millibar. Οι θάνατοι που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες στο Έβερεστ συνδέονται γενικά με πτώση της βαρομετρικής πίεσης στην κορυφή.

Μια μείωση μόλις 4 millibars μπορεί να προκαλέσει υποξία; Μια πτώση 6 millibar ήταν αρκετή για να προκαλέσει το περιστατικό το 1996, στο οποίο 20 άνθρωποι παγιδεύτηκαν στο βουνό, οκτώ από τους οποίους πέθαναν.

«Σκαρφάλωναν σε μια απόλυτη καταιγίδα – όχι μόνο μια χιονοθύελλα αλλά ένα είδος βόμβας χιονιού», δήλωσε ο Χόιλαντ στο CNN. Ο ίδιος έχει βιώσει «βόμβες χιονιού» στο Έβερεστ.

«Είναι τρομακτικό – η θερμοκρασία πέφτει πάρα πολύ, λαχανιάζεις για αναπνοή. Υπάρχουν άνεμοι 1.000 κόμβων. Ένας τύπος που γνωρίζω εκτοξεύτηκε από το βουνό και κατέληξε πιο ψηλά στο βουνό», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ουσιαστικά, η πτώση της πίεσης του αέρα σήμαινε ότι το βουνό ξαφνικά έγινε υψηλότερο – περίπου 650 πόδια υψηλότερο, μετατρέποντάς το σε μία «μια αόρατη παγίδα θανάτου».

Οι δύο ορειβάτες – που ανέβαιναν κατά μήκος της βορειοδυτικής κορυφογραμμής – είχαν ήδη αναρριχηθεί ενάντια στις πιθανότητες. Ο Mάλορι έγραψε σε μια επιστολή προς τη σύζυγό του ότι έβαλε τις πιθανότητές του να φτάσει στη σύνοδο κορυφής σε 50 προς μία.

Οι ορειβάτες φορούσαν στολές από μετάξι, βαμβάκι και μαλλί, οι οποίες ωστόσο δεν ήταν ικανές να προστατέψουν από μια χιονοθύελλα ή μια νύχτα.

Στην κορυφή έφτασε τελικά ο Έντμουντ Χίλαρι, ένας Νεοζηλανδός ορειβάτης, το 1953 – η πρώτη τεκμηριωμένη ανάβαση στην κορυφή.

Το μυστήριο του Μάλορι και του Ίρβιν έχει ιντριγκάρει τους τυχοδιώκτες εδώ και δεκαετίες πριν τελικά το 1999 μία αποστολή υποκινούμενη από τον Xόιλαντ βρει το σώμα του Mάλορι στα 26.700 πόδια – 2.335 κάτω από την κορυφή.