Κρίσιμη θεωρείται από τους αναλυτές αυτή η εβδομάδα για τις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία.  Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν το Κίεβο να αποδεχτεί ένα ειρηνευτικό σχέδιο που φαίνεται εν μέρει ως δώρο προς τη Μόσχα, ωστόσο το απρόσμενο τετ α τετ μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη Ρώμη, στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου και οι δηλώσεις που ακολούθησαν μπορεί να σηματοδοτούν μία αλλαγή στάσης από την πλευρά της Ουάσινγκτον, που δεν αποκλείεται να δρομολογήσει εξελίξεις.

Η δημοτικότητα του Προέδρου Τραμπ μεταξύ των Ουκρανών είναι εξαιρετικά χαμηλή, σχεδόν ανύπαρκτη. Ωστόσο, πολλοί χαιρέτισαν μια δήλωση που έκανε το Σάββατο μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς διερωτήθηκε γιατί η Ρωσία συνεχίζει να βομβαρδίζει την Ουκρανία την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να μεσολαβήσουν για ειρηνευτικές συνομιλίες.  «Αυτό με κάνει να σκέφτομαι ότι ίσως (σ.σ. ο Πούτιν) δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο, απλώς με παραπλανά», έγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος στο Truth Social, προσθέτοντας ότι ίσως ο Πούτιν χρειάζεται να «αντιμετωπιστεί διαφορετικά» — με περισσότερες κυρώσεις.

Όπως αναφέρουν οι NY Times, τα γεγονότα της ημέρας αποτέλεσαν, κατά κάποιο τρόπο, μία νίκη για τον κ. Ζελένσκι και την Ουκρανία σε μία κρίσιμη καμπή του πολέμου, που ξεκίνησε με την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν την Ουκρανία να αποδεχτεί ένα ειρηνευτικό σχέδιο που φαίνεται σε μεγάλο βαθμό να ευνοεί τη Μόσχα. Η πρόταση θα ανάγκαζε το Κίεβο να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες του για ένταξη στο ΝΑΤΟ, θα προσέφερε στην Ουκρανία μόνο αόριστες εγγυήσεις ασφαλείας και θα οδηγούσε στην επίσημη αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικής από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουκρανία έχει απορρίψει αυτή τη συμφωνία, την οποία η κυβέρνηση Τραμπ είχε περιγράψει ως την τελική της προσφορά.

Τώρα, όμως, οι Ουκρανοί βλέπουν μια μικρή αχτίδα ελπίδας ότι ο κ. Τραμπ δεν θα προσπαθήσει να εξαναγκάσει την Ουκρανία σε ένα άνισο ειρηνευτικό σχέδιο. Αυτή η ελπίδα εμφανίστηκε για πρώτη φορά ύστερα από ένα μαζικό ρωσικό πυραυλικό βομβαρδισμό στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας τα ξημερώματα της Πέμπτης, που στοίχισε τη ζωή σε 12 ανθρώπους και τραυμάτισε σχεδόν 90. «Βλαντίμιρ, ΣΤΑΜΑΤΑ!» έγραψε ο κ. Τραμπ στο Truth Social, σε μια σπάνια επίπληξη προς τον κ. Πούτιν.

Η ελπίδα ενισχύθηκε ελαφρώς το Σάββατο, όταν ο κ. Ζελένσκι κατάφερε να εξασφαλίσει περίπου 15 λεπτά συνάντησης με τον κ. Τραμπ στη Ρώμη. Φωτογραφίες που δημοσίευσε η ουκρανική κυβέρνηση έδειχναν τους δύο άνδρες να κάθονται σε καρέκλες, σκυμμένοι ο ένας προς τον άλλον, να συνομιλούν ως ίσοι — μια εικόνα εντελώς διαφορετική από την καταστροφική συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο στα τέλη Φεβρουαρίου, που είχε λήξει με την απότομη αποχώρηση του κ. Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο και την προσωρινή αναστολή όλης της αμερικανικής βοήθειας.

«Οι φωτογραφίες από τη Ρώμη ήταν εξαιρετικές», δήλωσε ο Βολοντίμιρ Ντουμπόβικ, διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Οδησσού Ι.Ι. Μετσνίκοφ.

«Η ομάδα του Τραμπ έχει εκτεθεί υπερβολικά τελευταία στο Κρεμλίνο και στις θέσεις του, οπότε για το Κίεβο ήταν χρήσιμο το να μπορέσει να παρουσιάσει άμεσα τη δική του οπτική στον Τραμπ, υποθέτω. Ίσως τώρα ο Τραμπ να κατανοήσει λίγο καλύτερα τις ανησυχίες της Ουκρανίας», δήλωσε ο κ. Ντουμπόβικ.

Ορισμένοι Ουκρανοί που μίλησαν την Κυριακή στο Κίεβο παραδέχθηκαν ότι ο κ. Τραμπ μπορεί να αλλάξει γνώμη με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Όμως ένιωσαν ανακούφιση από το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε τη συνομιλία του Σαββάτου ως «πολύ παραγωγική συζήτηση».

Ο Ολέχ Καράς, 40 ετών, ο οποίος συγκέντρωνε δωρεές για την αγορά drones έξω από ένα μνημείο για τους πεσόντες στρατιώτες, χαρακτήρισε τις φωτογραφίες των δύο ηγετών «καταπληκτικές» και είπε ότι έμοιαζε σαν «ο Τραμπ να τον άκουγε».

Καθώς στεκόταν μπροστά σε χιλιάδες σημαίες που ήταν καρφωμένες στο έδαφος — κάθε μία και ένας νεκρός στρατιώτης — ο κ. Καράς είπε: «Πρέπει να φέρετε τον Τραμπ εδώ. Να δει αυτό το μέρος. Να πάει εκεί όπου έπεσε ο πύραυλος. Να δει τι συνέβη». 

Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, η κυβέρνηση Τραμπ έχει κατά διαστήματα εμφανιστεί σχεδόν φιλική προς τον κ. Πούτιν, κάτι που αποτελεί μια έντονη ανατροπή στην αμερικανική πολιτική. Και ο ίδιος ο κ. Τραμπ δεν έχει κρύψει την αντιπάθειά του προς τον Ουκρανό ηγέτη.

Έτσι, οι δηλώσεις του κ. Τραμπ στο Truth Social μετά τη συνάντησή τους φάνηκαν σε πολλούς στην Ουκρανία σαν μια μορφή επιβεβαίωσης όσων λένε εδώ και χρόνια: ότι ο κ. Πούτιν μπορεί να μην λέει την αλήθεια.

Η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία το 2014. Από τότε η Ουκρανία πολεμά επίσης τη Ρωσία στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, ενώ ο κ. Πούτιν έχει παραβιάσει πολλές ειρηνευτικές συμφωνίες που είχαν στόχο τον τερματισμό των συγκρούσεων εκεί.

Ο Ρώσος ηγέτης επανειλημμένα δήλωνε ότι δεν είχε πρόθεση να εξαπολύσει ευρύτερη εισβολή στην Ουκρανία – μέχρι τη στιγμή που τα τανκς του πέρασαν τα σύνορα το 2022, ξεκινώντας την πλήρους κλίμακας εισβολή.

Αυτή η ιστορία είναι ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση της Ουκρανίας επιμένει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία στον τρέχοντα πόλεμο με τη Ρωσία πρέπει να περιλαμβάνει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας – και για αυτό επιδίωκε την ένταξη στο ΝΑΤΟ, παρόλο που αυτό το όνειρο έχει προς το παρόν «παγώσει».

Ο Ντμίτρι Σ. Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δήλωσε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια ενημέρωσης που μεταδόθηκε την Κυριακή από τη ρωσική κρατική τηλεόραση ότι είναι πολύ νωρίς για να συζητηθούν οι όροι οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, προσθέτοντας ότι οι διαπραγματεύσεις δεν διεξάγονται δημόσια.

Οι Ουκρανοί αντέτειναν στο ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ με τη δική τους πρόταση, η οποία προβλέπει τη δημιουργία ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να παρέχουν υποστήριξη. Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τη συνάντηση του Σαββάτου, ο κ. Ζελένσκι δεν μπήκε σε λεπτομέρειες σχετικά με τη συνομιλία του με τον κ. Τραμπ, αλλά ανέφερε ότι συζήτησαν για μια «πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός» και για μια «αξιόπιστη και διαρκή ειρήνη που θα αποτρέψει το ξέσπασμα ενός ακόμη πολέμου».

Ο κ. Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η Ουκρανία χάνει τον πόλεμο και δεν διαθέτει το απαραίτητο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα για να απαιτήσει μια καλή συμφωνία από τη Ρωσία, υιοθετώντας μια συναλλακτική προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική που έρχεται σε αντίθεση με τη στάση πολλών δυτικών ηγετών.

Ορισμένα διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα που είχε η Ουκρανία φαίνεται να έχουν χαθεί: το Σάββατο, ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής της Ρωσίας δήλωσε ότι τα ρωσικά στρατεύματα έχουν ανακαταλάβει πλήρως την περιοχή του Κουρσκ, περισσότερους από οκτώ μήνες μετά την αιφνιδιαστική εισβολή ουκρανικών δυνάμεων.

Την Κυριακή, ο κ. Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο κ. Πούτιν κάλεσε τα ρωσικά στρατεύματα για να τους ευχαριστήσει για αυτό που χαρακτήρισε ως «την ολοκλήρωση της επιχείρησης για την απελευθέρωση της περιοχής του Κουρσκ».

Ουκρανοί αξιωματούχοι, πάντως, συνέχισαν να αρνούνται ότι έχουν εκδιωχθεί από το Κουρσκ.

Ο Σέρχιι Χράμπσκι, στρατιωτικός αναλυτής και πρώην συνταγματάρχης του ουκρανικού στρατού, δήλωσε την Κυριακή ότι η συζήτηση για ειρηνευτική συμφωνία αυτή τη στιγμή είναι πρόωρη και ότι η Μόσχα παίζει «πολιτικό πινγκ-πονγκ» με την κυβέρνηση Τραμπ. «Η Ρωσία δεν θα σταματήσει», πρόσθεσε.

Καθώς η συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι ήταν το κύριο θέμα συζήτησης στο Κίεβο, η Γιούλια Σβιριένκο, υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας και στενή σύμμαχος του κ. Ζελένσκι, χαρακτήρισε τη συνάντηση «μια ευκαιρία να προχωρήσουμε μπροστά, να οικοδομήσουμε πραγματική ειρήνη μέσω της ισχύος». Σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόνισε ότι μόνο ισχυρότερες κυρώσεις και μεγαλύτερη πίεση στη Ρωσία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον τερματισμό του πολέμου.

Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ — Ρεπουμπλικανός από τη Νότια Καρολίνα, που ήταν μέχρι πρόσφατα ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας, όμως άλλαξε στάση λόγω της προσπάθειας του κ. Τραμπ να επιτύχει μια ταχεία ειρηνευτική συμφωνία, φάνηκε να διακρίνει μία ευκαιρία. Εξήρε τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ για διαμεσολάβηση εκεχειρίας και υποστήριξε την πρόσφατη διακομματική απειλή για την επιβολή περισσότερων κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Παρά ταύτα, είναι σαφές ότι αυξάνεται η πίεση προς την Ουκρανία να επιτύχει μια συμφωνία, τόσο στο εσωτερικό όσο και από την κυβέρνηση Τραμπ. Ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, ο οποίος διατηρεί τεταμένες σχέσεις με τον κ. Ζελένσκι, δήλωσε στο BBC λίγες ώρες μετά τον μαζικό πυραυλικό βομβαρδισμό της Πέμπτης ότι ίσως έχει έρθει η ώρα να παραχωρηθεί έδαφος για χάρη της ειρήνης, έστω και προσωρινά.

Ο κ. Ζελένσκι έχει επίσης δηλώσει ότι η Ουκρανία ίσως χρειαστεί να παραχωρήσει κάποιο έδαφος στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας — γη που ελπίζει να ανακτήσει μέσω διπλωματικών μέσων — αρκεί να εξασφαλίσει εγγυήσεις ασφάλειας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επανειλημμένα απειλήσει ότι θα αποχωρήσουν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες αν δεν υπάρξει πρόοδος. Την Κυριακή, στην εκπομπή “Meet the Press” του NBC News, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε την επερχόμενη εβδομάδα «πολύ κρίσιμη» για να καθοριστεί αν οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. «Υπάρχουν λόγοι για να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά υπάρχουν και λόγοι για να είμαστε ρεαλιστές» δήλωσε, προσθέτοντας ότι «είμαστε κοντά, αλλά όχι αρκετά κοντά».

Και παρά το θετικό κλίμα που άφησε η συνάντηση του Σαββάτου μεταξύ του κ. Τραμπ και του κ. Ζελένσκι, τα ερωτήματα για τη σχέση τους παραμένουν. Μετά τη σύντομη συνάντησή τους, ένας Ουκρανός εκπρόσωπος ανέφερε ότι οι δύο άνδρες θα συνομιλούσαν ξανά αργότερα το Σάββατο.

Ωστόσο, ο κ. Τραμπ αναχώρησε από τη Ρώμη, λέγοντας στους συνεργάτες του ότι ήθελε να επιστρέψει στο γκολφ κλαμπ του στο Νιου Τζέρσεϊ.

Μετά την επιβίβαση του κ. Τραμπ στο προεδρικό αεροσκάφος Air Force One, ο Ουκρανός εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι τελικά δεν θα πραγματοποιηθεί δεύτερη συνάντηση, λόγω των «πολύ πιεσμένων προγραμμάτων των προέδρων».