Ένας γιγαντιαίος πλανήτης 124 έτη φωτός από τη Γη έχει δώσει τις ισχυρότερες ενδείξεις ότι η εξωγήινη ζωή μπορεί να ευδοκιμεί πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, ισχυρίζονται οι αστρονόμοι.
Οι παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ενός εξωπλανήτη που ονομάζεται K2-18 b φαίνεται να αποκαλύπτουν τα χημικά αποτυπώματα δύο ενώσεων που στη Γη είναι γνωστό ότι παράγονται μόνο από τη ζωή.
Η ανίχνευση των χημικών ουσιών, το διμεθυλοσουλφίδιο (DMS) και το διμεθυλοδισουλφίδιο (DMDS) δεν θα ισοδυναμούσε με απόδειξη της εξωγήινης βιολογικής δραστηριότητας, αλλά θα μπορούσε να φέρει την απάντηση στο ερώτημα εάν είμαστε μόνοι στο σύμπαν πολύ πιο κοντά.
“Αυτό είναι το ισχυρότερο στοιχείο μέχρι σήμερα για μια βιολογική δραστηριότητα πέρα από το ηλιακό σύστημα”, δήλωσε ο καθηγητής Nikku Madhusudhan, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge που ηγήθηκε των παρατηρήσεων. «Είμαστε πολύ προσεκτικοί. Πρέπει να αναρωτηθούμε τόσο για το αν το σήμα είναι πραγματικό όσο και για το τι σημαίνει».
Πρόσθεσε: “Αυτό θα μπορούσε να είναι το σημείο καμπής, όπου ξαφνικά το θεμελιώδες ερώτημα αν είμαστε μόνοι στο σύμπαν είναι αυτό που είμαστε σε θέση να απαντήσουμε.”
Άλλοι είναι πιο δύσπιστοι, με ερωτήματα που παραμένουν σχετικά με το εάν οι συνολικές συνθήκες στο K2-18 b είναι ευνοϊκές για τη ζωή και εάν τα DMS και DMDS, τα οποία παράγονται σε μεγάλο βαθμό από το θαλάσσιο φυτοπλαγκτόν στη Γη, μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστα ως βιουπογραφές.
Το K2-18 b, που βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντα, έχει σχεδόν εννέα φορές μεγαλύτερη μάζα από τη Γη και 2,6 φορές μεγαλύτερη και περιφέρεται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου του, έναν ψυχρό κόκκινο νάνο μικρότερο από το μισό μέγεθος του ήλιου.
Το 2015, το K2-18b ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από την αποστολή Kepler της NASA, η οποία προσδιόρισε ότι βρισκόταν στη «ζώνη Goldilocks» του αστέρα της, που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες ήταν κατάλληλες για το νερό, το οποίο θεωρείται ότι είναι δομικό στοιχείο όλης της ζωής.
Όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble φάνηκε να εντοπίζει υδρατμούς στην ατμόσφαιρά του το 2019 , οι επιστήμονες το ανακήρυξαν «τον πιο κατοικήσιμο γνωστό κόσμο» πέρα από το ηλιακό σύστημα.
Το υποτιθέμενο σήμα του νερού αποδείχθηκε ότι είναι μεθάνιο σε επακόλουθες παρατηρήσεις από την ομάδα του Madhusudhan το 2023. Όμως, υποστήριξαν, το προφίλ του K2-18 b ήταν σύμφωνο με έναν κατοικήσιμο κόσμο, καλυμμένο σε έναν απέραντο, βαθύ ωκεανό – μια άποψη που παραμένει αμφιλεγόμενη.
Ωστόσο, τώρα η ομάδα του Κέιμπριτζ ανέφερε μια πρόχειρη υπόδειξη DMS .
Πλανήτες πέρα από το ηλιακό μας σύστημα είναι πολύ απομακρυσμένοι για να φωτογραφηθούν ή να φτάσουμε με ρομποτικά διαστημόπλοια.
Αλλά οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν το μέγεθος, την πυκνότητα και τη θερμοκρασία τους και να διερευνήσουν τη χημική τους σύνθεση παρακολουθώντας τον εξωπλανήτη καθώς περνάει από την όψη του αστέρα-ξενιστή του και μετρώντας το αστρικό φως που έχει φιλτραριστεί στην ατμόσφαιρά του. Στις τελευταίες παρατηρήσεις, τα μήκη κύματος που απορροφώνται από το DMS και το DMDS, φάνηκε να πέφτουν ξαφνικά καθώς το K2-18 b περιπλανήθηκε μπροστά από τον κόκκινο νάνο.
«Το σήμα ήρθε ισχυρό και ξεκάθαρο», είπε ο Madhusudhan. «Αν μπορούμε να ανιχνεύσουμε αυτά τα μόρια σε κατοικήσιμους πλανήτες, αυτή είναι η πρώτη φορά που καταφέραμε να το κάνουμε αυτό ως είδος… είναι απίστευτο ότι αυτό είναι δυνατό».
«Αυτή είναι μια επαναστατική στιγμή», είπε ο Δρ Nikku Madhusudhan, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και συγγραφέας της μελέτης, σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, σύμφωνα με το NPR .
«Αυτές είναι οι πρώτες ενδείξεις που βλέπουμε για έναν εξωγήινο κόσμο που πιθανώς κατοικείται», ισχυρίστηκε.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο The Astrophysical Journal Letters, υποδηλώνουν συγκεντρώσεις DMS, DMDS ή και των δύο (οι υπογραφές τους επικαλύπτονται) χιλιάδες φορές ισχυρότερες από τα επίπεδα στη Γη.
«Μπορεί να υπάρχουν διαδικασίες για τις οποίες δεν γνωρίζουμε και οι οποίες παράγουν αυτά τα μόρια», είπε ο Madhusudhan. «Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια γνωστή διαδικασία που μπορεί να το εξηγήσει αυτό χωρίς βιολογία».
Ο Madhusudhan και η ομάδα του ανέφεραν ότι έκαναν ατμοσφαιρικές μετρήσεις του διμεθυλοσουλφιδίου στο K2-18b το 2023 — και επιβεβαίωσαν τη συντριπτική παρουσία του μορίου σε δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Αυτά τα σήματα από το υποπροϊόν της ζωής ήταν τόσο ισχυρά που οι ερευνητές έπρεπε να εργαστούν επιμελώς απλώς για να παραλείψουν την παρουσία τους κατά τη διεξαγωγή άλλων δοκιμών – το διμεθυλοσουλφίδιο μετρήθηκε σε 1.000 φορές τα επίπεδα που βρέθηκαν στη Γη, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Είναι ένα σοκ για το σύστημα», είπε ο Madhusudhan στην εκδήλωση Τύπου.
Ενώ η ομάδα του Κέιμπριτζ ευνοεί ένα σενάριο ωκεανού, άλλοι λένε ότι τα δεδομένα υποδηλώνουν έναν πλανήτη αερίου ή έναν πλανήτη με ωκεανούς κατασκευασμένους από μάγμα και όχι από νερό.
Υπάρχει ένα ερώτημα εάν το DMS θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί στον πλανήτη από κομήτες – αυτό θα απαιτούσε μια ένταση βομβαρδισμού που φαίνεται απίθανος – ή να είχε παραχθεί σε υδροθερμικές οπές, ηφαίστεια ή καταιγίδες κεραυνών μέσω εξωτικών χημικών διεργασιών.
«Η ζωή είναι μία από τις επιλογές, αλλά είναι μία από τις πολλές», είπε η Δρ Nora Hänni, χημικός στο Ινστιτούτο Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βέρνης, η έρευνα της οποίας αποκάλυψε ότι το DMS ήταν παρόν σε έναν παγωμένο, άψυχο κομήτη . «Θα έπρεπε να αποκλείσουμε αυστηρά όλες τις άλλες επιλογές πριν μιλήσουμε για ζωή».
Ο Δρ Jo Barstow, πλανητολόγος στο Open University, θεώρησε επίσης την ανίχνευση ως σημαντική, αλλά είπε: «Ο σκεπτικισμός μου για οποιονδήποτε ισχυρισμό σχετικά με αποδείξεις ζωής είναι, όχι επειδή δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη ζωή εκεί έξω, αλλά επειδή πιστεύω ότι για μια τόσο βαθιά και σημαντική ανακάλυψη το βάρος της απόδειξης δεν νομίζω ότι είναι πολύ υψηλό.
Στα 120 έτη φωτός μακριά, δεν υπάρχει προοπτική επίλυσης της συζήτησης μέσω κοντινών παρατηρήσεων, αλλά ο Madhusudhan σημειώνει ότι αυτό δεν ήταν εμπόδιο για την ανακάλυψη μαύρων οπών ή άλλων κοσμικών φαινομένων.
