Τρία χρόνια πριν, όταν η Ρωσία εισήγαγε αυτοκαταστρεφόμενα drones από το Ιράν για χρήση στον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, η Μόσχα προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση, στέλνοντας 43 τέτοια drones σε μία μόνο επίθεση στην Ουκρανία.  Αυτόν τον μήνα, σε μόλις μία νύχτα, η Ρωσία έστειλε περισσότερα από 800 drones-καμικάζι και δολώματα να εισβάλουν κατά μήκος των συνόρων.

Η απότομη αύξηση οφείλεται σε τεράστια άλματα στην παραγωγή μονομερών επιθετικών drones στη Ρωσία, στα οποία δίνει προτεραιότητα ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και πλέον συναρμολογούνται στη χώρα σε δύο βασικές εγκαταστάσεις. Το Κρεμλίνο έχει επίσης επιταχύνει σημαντικά την παραγωγή των μικρότερων τακτικών drones που η Ρωσία χρησιμοποιεί στο μέτωπο, κινητοποιώντας περιφερειακές κυβερνήσεις στη Ρωσία, εργοστάσια και ακόμη και μαθητές λυκείου στην προσπάθεια αυτή.

Η πρόκληση για την Ουκρανία και οι νέες τακτικές της Ρωσίας

Όπως αναφέρουν οι NY Times, η αύξηση των προμηθειών της Ρωσίας, σε συνδυασμό με νέες τεχνολογίες και τακτικές, έχει δημιουργήσει τεράστια πρόκληση για την Ουκρανία, η οποία είχε πλεονέκτημα στον πόλεμο των drones στις αρχές του πολέμου, πλεονέκτημα που η Μόσχα έχει πλέον μειώσει.

Η Ρωσία χρησιμοποιεί τα επιθετικά drones, μαζί με πυραύλους και drones δολώματα, για να υπερφορτώσει τις αεράμυνες και να εξαπολύσει μαζικές επιθέσεις στις εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων, στις ενεργειακές υποδομές και στις πόλεις της Ουκρανίας. Το Κίεβο έχει σημειώσει σημαντικά επιτεύγματα στις επιθέσεις με drones βαθιά μέσα στη Ρωσία, και την Κυριακή έπληξε μια μεγάλη διυλιστηριακή μονάδα κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Ωστόσο, οι ρωσικές επιθέσεις είναι μεγαλύτερες και πιο εξελιγμένες, και ο ουκρανικός στρατός προσπαθεί να προσαρμόσει τις τακτικές του για να αμυνθεί.

Η απειλή επεκτάθηκε και σε έδαφος του ΝΑΤΟ την προηγούμενη εβδομάδα. Τουλάχιστον 19 ρωσικά drones εισήλθαν στην Πολωνία αργά την Τρίτη και νωρίς την Τετάρτη, σύμφωνα με την κυβέρνηση της χώρας, με μόλις λίγα να καταρρίπτονται. Στη συνέχεια, το Σάββατο, το Υπουργείο Άμυνας της Ρουμανίας ανακοίνωσε ότι δύο μαχητικά αεροσκάφη αναχαίτισαν ένα drone στον εναέριο χώρο της Ρουμανίας, εν μέσω ρωσικών επιθέσεων στη γειτονική Ουκρανία. Οι δύο αυτές περιπτώσεις έδειξαν τη δυσκολία που θα αντιμετώπιζε η Δυτική Συμμαχία στην άμυνα απέναντι στα είδη των επιθέσεων που η Μόσχα είναι πλέον σε θέση να εξαπολύσει. Στο μέλλον, μεμονωμένες ρωσικές επιθέσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν χιλιάδες drones.

«Ο πόλεμος έχει φτάσει σε ένα σημείο καμπής όσον αφορά τη χρήση των drones, τόσο στο μέτωπο όσο και στις εκστρατείες επιθέσεων που διεξάγουν η Ρωσία και η Ουκρανία», δήλωσε ο Μάικλ Κόφμαν,  ερευνητής στο Carnegie Endowment for International Peace.

Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι τα μονομερή επιθετικά drones της στοχεύουν εγκαταστάσεις που συνδέονται με τον πόλεμο. Ωστόσο, έχουν επίσης πλήξει νοσοκομεία, σχολεία, πολυκατοικίες και πάρκα όπου παίζουν παιδιά, σκοτώνοντας πολλούς Ουκρανούς.

Πρωτίστως, τα drones σπέρνουν τρόμο, φέρνοντας τον πόλεμο σε πόλεις μακριά από το μέτωπο, συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο να κοιμηθεί κανείς κατά τη διάρκεια επιθέσεων μεγάλης κλίμακας. Στόχος είναι να αποθαρρυνθούν οι Ουκρανοί και να υπονομευθεί η θέλησή τους να αντέξουν τον πόλεμο.

Ο Κόφμαν τόνισε ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα μικρότερα drones που χρησιμοποιούσε η Ρωσία στο μέτωπο για την προώθηση των δυνάμεών της και στα μονομερή επιθετικά drones που χρησιμοποιούνται για βομβαρδισμούς.

«Παρά τη ζημιά που προκαλείται, από ό,τι γνωρίζουμε για τις προσπάθειες να κερδηθεί ένας πόλεμος μέσω βομβαρδισμού, από μόνο του δεν είναι πιθανό να επιτύχει», είπε ο Κόφμαν. «Δεν πρόκειται για αιφνιδιαστική επίθεση και η αιφνιδιαστική επίθεση δεν ήταν επιτυχημένη ούτε για τη Γερμανία».

Καταιγιστικοί αριθμοί

Οι ρωσικές επιθέσεις με drones άρχισαν να αυξάνονται πέρυσι τον Σεπτέμβριο, τον πρώτο μήνα του πολέμου που η Μόσχα έστειλε περισσότερα από 1.000 drones στην Ουκρανία, σύμφωνα με δεδομένα που συγκέντρωσε η εφημερίδα The New York Times χρησιμοποιώντας στοιχεία της Ουκρανικής Αεροπορίας.  Φέτος, οι αριθμοί έχουν εκτοξευθεί.

Μέχρι στιγμής το 2025, η Ρωσία έχει στείλει πάνω από 34.000 επιθετικά drones και «δολώματα» στην Ουκρανία, σχεδόν εννέα φορές περισσότερα από την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με τα δεδομένα των Times. Από τα drones που αναπτύχθηκαν φέτος, η Ουκρανία δήλωσε ότι κατέρριψε ή μπλόκαρε ηλεκτρονικά το 88% αυτών. Το ποσοστό αυτό είναι μειωμένο σε σχέση με το σχεδόν 93% που ανέφερε το Κίεβο το 2024.

Μία νύχτα, το πρώτο Σαββατοκύριακο αυτού του μήνα, η Ρωσία έστειλε 810 επιθετικά drones -αριθμό ρεκόρ δηλαδή- και «δολώματα» στην Ουκρανία. Το Κίεβο ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε περίπου το 92% αυτών, αλλά αυτό σήμαινε ότι 63 κατάφεραν να περάσουν. Η Ουκρανία δήλωσε ότι 54 είχαν χτυπήσει στόχους σε 33 διαφορετικές τοποθεσίες. Τα δεδομένα δεν μπόρεσαν να επαληθευτούν από ανεξάρτητη πηγή.

Πίσω από τους αριθμούς αυτούς, βρίσκεται μια πραγματική επανάσταση στην παραγωγή drones στη Ρωσία.

«Η αυταρχική κυβέρνηση του κ. Πούτιν έχει δείξει ότι τα drones αποτελούν κρίσιμη προτεραιότητα για τη χώρα, η οποία έχει κινητοποιήσει δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους για να δημιουργήσει μια αυτοκρατορία κατασκευής drones. Σε πρόσφατο οικονομικό φόρουμ στην ρωσική πόλη Βλαδιβοστόκ, σχεδόν κάθε ρωσική περιφέρεια που συμμετείχε παρουσίαζε τις παραγωγές drones της. Φοιτητές και ξένοι εργαζόμενοι έχουν επιστρατευτεί για την κατασκευή drones. Η Ρωσία έχει αξιοποιήσει τις καλές σχέσεις της με το Ιράν και την Κίνα για τεχνογνωσία και εξαρτήματα.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η Ρωσία είναι πλέον σε θέση να παράγει περίπου 30.000 επιθετικά drones ετησίως, βασισμένα στο ιρανικό σχέδιο. Κάποιοι πιστεύουν ότι η χώρα θα μπορούσε να διπλασιάσει αυτόν τον αριθμό το 2026.

Οι αυξήσεις αυτές εξηγούν γιατί η Ουκρανία, παρά την ανάπτυξη εξελιγμένων συστημάτων αεράμυνας και τεχνολογίας drones, εξακολουθεί να υφίσταται τις ρωσικές επιθέσεις με drones», αναφέρουν οι NY Times.

«Η απάντηση είναι απλή και ξεκάθαρη», δήλωσε ο Μικόλα Μπιέλιεσκωφ, στρατιωτικός αναλυτής στο ουκρανικό κρατικό Εθνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.

«Ξεκίνησαν ίσως με λίγες εκατοντάδες το μήνα, μετά 2.000–3.000 το μήνα στο πρώτο τρίμηνο φέτος, τώρα φτάνουν 5.000–6.000 το μήνα», είπε αναφερόμενος στις ρωσικές εισβολές με drones. «Σίγουρα, περισσότερα από αυτά θα καταφέρουν να περάσουν τις αεράμυνές μας».

Νέα τεχνολογία

Τα drones έχουν επίσης εξελιχθεί τεχνολογικά, με καλύτερα συστήματα καθοδήγησης, βελτιωμένη αντοχή στις παρεμβολές και νέους τύπους πολεμικών κεφαλών.  Η Ρωσία έχει αλλάξει επίσης την τακτική της. Η Μόσχα στέλνει τα επιθετικά drones σε σμήνη ή κύματα, κατευθύνοντάς τα σε συγκεχυμένες διαδρομές για να αποσπά την προσοχή από τους πραγματικούς στόχους. Στέλνει πολύ περισσότερα «δολώματα», φτιαγμένα από βαμμένο αφρό και κόντρα πλακέ, τα οποία μερικές φορές περιέχουν μικρές πολεμικές κεφαλές και είναι αδιάκριτα από τα πραγματικά drones στον ουρανό. Επιπλέον, παρακάμπτει τα ανοιχτά πεδία όπου εργάζονται οι ουκρανικές ομάδες αεράμυνας, πετώντας πάνω από ποτάμια και δάση. Μόλις τα drones εισέλθουν στις πόλεις, είναι πιο δύσκολο να καταρριφθούν λόγω των ψηλών κτιρίων και του κινδύνου για την ασφάλεια των πολιτών.

«Έτσι πετούν πιο ψηλά», είπε ο κ. Μπιέλιεσκωφ. «Πετούν σε κύματα ή σε ομάδες, εξαρτάται από το πώς έχουν προγραμματιστεί. Βασικά έχει να κάνει με την κλίμακα. Έχει να κάνει με τις αλλαγές στις ρωσικές τακτικές. Έχει να κάνει με τις αλλαγές στην καθοδήγηση».

Καθώς η Ρωσία άρχισε να παράγει περισσότερα επιθετικά drones και να χρησιμοποιεί περισσότερα δολώματα, η Ουκρανία έσπευσε να επινοήσει νέους τρόπους για να τα καταρρίψει.  Μονάδες αεράμυνας έχουν καταρρίψει drones και δολώματα από τον ουρανό. Κινητές ομάδες στρατιωτών σε φορτηγά καταρρίπτουν drones, συχνά με πολυβόλα βαρέος τύπου. Η Ουκρανία κατάφερε επίσης να παραπλανήσει ηλεκτρονικά τα drones.

Τα ακριβά συστήματα υψηλής τεχνολογίας που παρέχει η Δύση προστατεύουν κυρίως μεγάλες πόλεις και κρίσιμες υποδομές και είναι σχεδιασμένα κυρίως για εισερχόμενους πυραύλους.

Ο Κόνραντ Μούζικα, στρατιωτικός αναλυτής στην εταιρεία Rochan Consulting στην Πολωνία, δήλωσε ότι θεωρεί δύσκολο να εξαχθούν συμπεράσματα με βάση τα επίσημα ουκρανικά στοιχεία. Υποστήριξε ότι η κατάσταση με την ουκρανική άμυνα κατά των drones μπορεί να είναι χειρότερη από ό,τι παρουσιάζει η Αεροπορία της χώρας. «Νομίζω ότι καταρρίπτουν λιγότερα drones από όσα αναφέρουν», είπε. Έχει εξελιχθεί σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο παιχνίδι γάτας και ποντικιού.

Καθώς η Ρωσία άρχισε να πετάει τα drones πιο ψηλά, η Ουκρανία απάντησε χρησιμοποιώντας φθηνά drones αναχαίτισης, εξοπλισμένα με ραντάρ. Ωστόσο, η χρήση τους παραμένει περιορισμένη, είπε ο κ. Κόφμαν, αναλυτής στο Carnegie Endowment.

«Αν μπορέσουν να το κλιμακώσουν, πιθανότατα θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του κορεσμού με την πάροδο του χρόνου», είπε. «Είναι θέμα παραγωγής και κλιμακωτής ανάπτυξης».

Στο μέτωπο, ο κ. Κόφμαν σημείωσε ότι η Ρωσία έχει μειώσει το χάσμα με την Ουκρανία σε drones, ένα ανησυχητικό σημάδι για το Κίεβο, που για καιρό στηριζόταν στην υπεροχή του στη χρήση drones για να αντισταθμίσει τα μικρότερα αποθέματα σε προσωπικό και όπλα. . Εκεί, η Ρωσία πρωτοπορεί στη μαζική χρήση drones που αποφεύγουν τις παρεμβολές, συνδέοντάς τα με χειριστές μέσω οπτικών ινών πολλών χιλιομέτρων. Η Ρωσία εισήγαγε επίσης τη μονάδα Rubicon, μια επίλεκτη μονάδα drones, και σκοπεύει να δημιουργήσει ολόκληρο στρατιωτικό κλάδο με την ονομασία Δυνάμεις Drones.

Ο κ. Κόφμαν είπε ότι το πλεονέκτημα της Ουκρανίας «έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες, λόγω της ανάπτυξης από τη Ρωσία των δικών της ελίτ σχηματισμών drones και της καλύτερης οργάνωσης στην ανάπτυξη τους».