Σε μια ιστορική στροφή σχεδόν εννέα χρόνια μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησαν σε μια συνολική αναθεώρηση των σχέσεών τους, μεταδίδει το πρακτορείο Reuters.

Η νέα συμφωνία προβλέπει στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών, μείωση της γραφειοκρατίας στο εμπόριο και συγκεκριμένα οφέλη για τους πολίτες.

Το πλαίσιο αυτό διαμορφώνεται εν μέσω της γεωπολιτικής αστάθειας και της αυξανόμενης επιρροής του Ντόναλντ Τραμπ στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα, γεγονός που ωθεί τις Βρετανία και ΕΕ να ξεπεράσουν το ταραχώδες διαζύγιο του Brexit.

Συμφωνία–σταθμός

Η συμφωνία μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών αποτελεί τη σημαντικότερη επαναπροσέγγιση της σχέσης τους από το Brexit.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, μία από τις ισχυρότερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης, θα συμμετάσχει πλέον σε κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα προμηθειών.

Συγκεκριμένα, η νέα αμυντική και στρατιωτική συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για συμμετοχή βρετανικών εταιρειών –συμπεριλαμβανομένων των BAE, Rolls-Royce και Babcock– σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα επανεξοπλισμού ύψους 150 δισ. ευρώ (167 δισ. δολάρια).

Παράλληλα, η συμφωνία μειώνει δραστικά τη γραφειοκρατία και τους ελέγχους στα σύνορα για τους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, κάτι που αναμένεται να ρίξει το κόστος των τροφίμων και να αυξήσει τις εξαγωγές προς την ΕΕ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της βρετανικής κυβέρνησης, «η επαναρύθμιση με τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της χώρας θα μειώσει τα γραφειοκρατικά εμπόδια για τους παραγωγούς τροφίμων και αγροτικών προϊόντων, θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα προσθέσει σχεδόν 9 δισεκατομμύρια λίρες (12,1 δισ. δολάρια) στην οικονομία έως το 2040».

Ως αντάλλαγμα για την εμπορική διευκόλυνση, η Βρετανία παραχώρησε πρόσβαση των ευρωπαϊκών αλιευτικών σκαφών στα χωρικά της ύδατα για περίοδο 12 ετών, γεγονός που αφαιρεί ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί για μελλοντικές συνομιλίες.

Ωστόσο, το αντάλλαγμα για το Λονδίνο είναι σημαντικό: «μόνιμη μείωση της γραφειοκρατίας και των ελέγχων στα σύνορα, που έως τώρα απέτρεπαν μικρούς παραγωγούς τροφίμων από το να εξάγουν στην Ευρώπη».

Η συμφωνία περιλαμβάνει ακόμη μια αρχική συμφωνία για ένα περιορισμένο πρόγραμμα κινητικότητας των νέων –με τις λεπτομέρειες να απομένει να οριστικοποιηθούν– και βρίσκεται σε εξέλιξη διάλογος για πιθανή επανένταξη της Βρετανίας στο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus+.

Επιπλέον, για να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις του Brexit στην καθημερινότητα των πολιτών, η κυβέρνηση Στάρμερ προωθεί την επαναφορά της πρόσβασης των Βρετανών στα ταχύτερα e-gates στα αεροδρόμια της ΕΕ.

Οι δηλώσεις Στάρμερ

Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε στηρίξει την παραμονή της χώρας στην ΕΕ κατά το δημοψήφισμα του 2016, επιδιώκει τώρα να φέρει απτά οφέλη για τους πολίτες, ώστε να «σκεπάσει» τις φωνές περί προδοσίας από τον επικεφαλής του κινήματος υπέρ του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ.

Σε δήλωσή του, ο Στάρμερ ανέφερε: «Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε μπροστά. Να αφήσουμε πίσω τις φθαρμένες παλιές διαμάχες και πολιτικές μάχες και να αναζητήσουμε λύσεις κοινού νου, πρακτικές λύσεις που φέρνουν το καλύτερο για τον βρετανικό λαό. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με εταίρους, αν αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να βελτιώσουμε τις ζωές των ανθρώπων εδώ στο εσωτερικό».

Η συμφωνία ωστόσο δεν έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από όλους. Ο Φάρατζ, αλλά και το Συντηρητικό Κόμμα της αντιπολίτευσης –που ήταν στην εξουσία όταν η Βρετανία αποχώρησε από την ΕΕ και διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία αποχώρησης– καταδίκασαν τη νέα προσέγγιση.

Αλλαγή στάσης λόγω Τραμπ και Ουκρανίας

Το δημοψήφισμα του 2016 αποκάλυψε ένα βαθιά διχασμένο έθνος ως προς τη μετανάστευση, την κυριαρχία και το εμπόριο, πυροδοτώντας μια από τις πιο ταραχώδεις πολιτικές περιόδους στη σύγχρονη βρετανική ιστορία, με πέντε διαφορετικούς πρωθυπουργούς πριν από την άνοδο του Στάρμερ τον Ιούλιο του 2024.

Οι σχέσεις με τις Βρυξέλλες παρέμειναν τεταμένες για χρόνια. Ωστόσο, η κοινή στάση απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις υπό την επιρροή του Τραμπ –που επέβαλε δασμούς και κάλεσε την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά της– οδήγησαν σε αναθέρμανση των σχέσεων.

Σημαντικό βήμα

Η προσπάθεια του Στάρμερ να άρει τα εμπόδια στο εμπόριο τροφίμων απαιτεί αποδοχή της εποπτείας των ευρωπαϊκών προτύπων – μια επιλογή που μέχρι πρότινος θεωρείτο «ταμπού».

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ειδικοί στις διεθνείς συναλλαγές, «η άρση ενός ταμπού για κάτι που ωφελεί μικρές επιχειρήσεις και αγρότες είναι καλή πολιτική».

Παρότι η νέα συμφωνία δεν μετατρέπει δραστικά την οικονομική πραγματικότητα της Βρετανίας, καθώς το Brexit είχε επιπτώσεις όπως η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα του Λονδίνου και η μείωση της φορολογικής του συμβολής, εντούτοις θεωρείται ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών.

«Είναι η τρίτη συμφωνία που υπογράφει η Βρετανία μέσα σε αυτόν τον μήνα, μετά από εκείνες με την Ινδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες», τονίζεται από κυβερνητικές πηγές. «Αν και δεν αναμένεται άμεση οικονομική ώθηση, η νέα συμφωνία μπορεί να ενισχύσει το επιχειρηματικό κλίμα και να προσελκύσει αναγκαίες επενδύσεις».