Η οξεία διαμάχη μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Ίλον Μασκ εντείνει την αβεβαιότητα σχετικά με τις περικοπές στον προϋπολογισμό της NASA, με πολλά επιστημονικά προγράμματα να κινδυνεύουν να ακυρωθούν ή να διακοπούν. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία έχει υποβάλει αίτημα στον Κογκρέσο για χρηματοδότηση που προβλέπει μείωση κατά σχεδόν 50% των κονδυλίων για επιστημονικά προγράμματα. Συγκεκριμένα, 40 επιστημονικές αποστολές που βρίσκονται είτε σε φάση ανάπτυξης είτε ήδη στο διάστημα, κινδυνεύουν με τερματισμό.

Η NASA βασίζεται στους πυραύλους Falcon 9 της SpaceX, της εταιρείας του Μασκ, για τον ανεφοδιασμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, καθώς και για την μεταφορά πληρωμάτων και προμηθειών. Η διαστημική υπηρεσία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το Starship, το νέο διαστημικό πύραυλο της SpaceX, για επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη και στον Άρη. Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει με διακοπή των ομοσπονδιακών συμβολαίων με την SpaceX, αυξάνοντας περαιτέρω την αβεβαιότητα.

Ο Δρ. Συμεών Μπάρμπερ, διαστημικός επιστήμονας στο Open University, επισήμανε πως αυτή η αβεβαιότητα επηρεάζει αρνητικά το πρόγραμμα εξερεύνησης του σύμπαντος το οποίο απαιτεί μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στενή συνεργασία ανάμεσα σε κυβερνήσεις, εταιρείες και ακαδημαϊκά ιδρύματα.

Πέρα από τη διαμάχη Τραμπ-Μασκ, υπάρχει επίσης ανησυχία για τις βαθιές περικοπές που προτείνει ο Λευκός Οίκος στον προϋπολογισμό της NASA. Όλοι οι τομείς της NASA προβλέπεται να υποστούν περικοπές, με μοναδική εξαίρεση το πρόγραμμα για την αποστολή αστροναυτών στον Άρη, το οποίο ενισχύθηκε με επιπλέον 100 εκατομμύρια δολάρια.

Ο Κέισι Ντρέιερ, επικεφαλής της πολιτικής διαστήματος στην Planetary Society, μια οργάνωση που προωθεί την εξερεύνηση του διαστήματος, χαρακτηρίζει τις προτεινόμενες περικοπές ως «τη μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα».

Η NASA υποστηρίζει ότι η μείωση του προϋπολογισμού κατά σχεδόν 1/4 «ευθυγραμμίζει τα προγράμματα επιστήμης και τεχνολογίας με τις αποστολές που είναι ουσιώδεις για την εξερεύνηση της Σελήνης και του Άρη». Ωστόσο, ο Δρ. Άνταμ Μπέικερ, αναλυτής διαστήματος στο Πανεπιστήμιο Cranfield, επισημαίνει ότι αν εγκριθούν αυτές οι προτάσεις, η υπηρεσία θα αλλάξει ριζικά την κατεύθυνσή της.

Σύμφωνα με τον Δρα Μπέικερ, ο Τραμπ επανακαθορίζει τον ρόλο της NASA σε δύο στόχους: να φτάσει στη Σελήνη πριν την Κίνα και να τοποθετήσει τη σημαία των ΗΠΑ στον Άρη. Όλα τα άλλα προγράμματα θεωρούνται δευτερεύοντα, σύμφωνα με τον ερευνητή.

Ποιοι υποστηρίζουν τις περικοπές και γιατί

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, όσοι στηρίζουν τις προτεινόμενες περικοπές στον προϋπολογισμό υποστηρίζουν ότι, για πρώτη φορά μετά την εποχή των αποστολών Apollo, η NASA αποκτά έναν ξεκάθαρο στόχο. Όπως επισημαίνουν, η διαστημική υπηρεσία έχει μετατραπεί με τα χρόνια σε έναν δυσκίνητο γραφειοκρατικό οργανισμό, που συχνά υπερβαίνει τα προϋπολογισμένα κόστη και επιβαρύνει αδικαιολόγητα τους φορολογούμενους.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το νέο πυραυλικό σύστημα Space Launch System (SLS) της NASA για την επιστροφή αστροναυτών στη Σελήνη. Η ανάπτυξή του έχει καθυστερήσει σημαντικά, με το κόστος να ανέρχεται στα 4,1 δισεκατομμύρια δολάρια ανά εκτόξευση. Αντιθέτως, το επαναχρησιμοποιούμενο Starship της SpaceX εκτιμάται ότι θα κοστίζει περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια ανά εκτόξευση. Η εταιρεία Blue Origin του Τζεφ Μπέζος υποστηρίζει ότι ο δικός της νέος πύραυλος, New Glenn, θα είναι εξίσου οικονομικός. Ωστόσο, οι τρεις τελευταίες δοκιμαστικές εκτοξεύσεις του Starship έχουν αποτύχει, ενώ η Blue Origin μόλις ξεκίνησε δοκιμές για το νέο της πύραυλο για τη Σελήνη.

Ο Δρ. Μπάρμπερ εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η ανάπτυξη αυτών των εναλλακτικών πυραύλων χρηματοδοτείται κυρίως από τους Μασκ και Μπέζος. Αν χάσουν το ενδιαφέρον τους ή αν ζητήσουν περισσότερα χρήματα για την ανάπτυξη των συστημάτων τους, το Κογκρέσο πιθανόν θα αναγκαστεί να τους τα δώσει.

Μια ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία αφορά την πιθανή ακύρωση 40 αποστολών που αφορούν την εξερεύνηση πλανητών και την παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής από το διάστημα, πολλές από τις οποίες είναι διεθνείς συνεργασίες. Οι αποστολές που βρίσκονται υπό απειλή περιλαμβάνουν δεκάδες πλανητικές αποστολές που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, με την πλειονότητα των δαπανών να έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Η ενδεχόμενη διακοπή τους θα απέφερε περιορισμένη εξοικονόμηση, καθιστώντας τις περικοπές δυσανάλογες σε σχέση με την επιστημονική αξία των έργων.

Υπό απειλή βρίσκονται επίσης δύο συνεργασίες με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA): μια αποστολή για την επιστροφή δειγμάτων από τον Άρη που έχει συλλέξει το ρόβερ Perseverance της NASA, και μια άλλη του ευρωπαϊκού ρόβερ Rosalind Franklin, που θα αναζητήσει σημάδια ζωής στον Άρη.

Ο καθηγητής Μάρτιν Σουίτινγκ, επικεφαλής της βρετανικής εταιρείας Surrey Satellite Technology Ltd και συν-συγγραφέας έκθεσης της Βασιλικής Εταιρείας για το μέλλον του διαστήματος, υπογραμμίζει πως ενώ αυτή η εξέλιξη είναι ανεπιθύμητη, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στην εξερεύνηση του διαστήματος. Ωστόσο, η Ευρώπη αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες, καθώς κινδυνεύει να χάσει πρόσβαση στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ενώ η συμμετοχή της στον σεληνιακό σταθμό Lunar Gateway κινδυνεύει αν η NASA μειώσει τις εισφορές της. Ο ESA δήλωσε πρόσφατα ότι θα προσπαθήσει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία στις διαστημικές του δραστηριότητες, παραμένοντας όμως αξιόπιστος εταίρος σε παγκόσμιες συνεργασίες, είτε με τη NASA είτε χωρίς αυτήν.

Ο αντίκτυπος στην κλιματική επιστήμη

Σημαντικές είναι και οι συνέπειες για τα προγράμματα παρακολούθησης της Γης, πολλά από τα οποία καταγράφουν ζωτικής σημασίας δεδομένα για την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής.

«Η ικανότητά μας να προβλέπουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να τις μετριάζουμε θα μπορούσε να μειωθεί δραστικά. Αν απενεργοποιήσουμε αυτό το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, οι συνέπειες θα είναι τρομακτικές», τόνισε ο Δρ. Μπάρμπερ μιλώντας στο BBC.

Ο προϋπολογισμός δεν έχει εγκριθεί ακόμη από το Κογκρέσο. Ο Κέισι Ντράιερ δήλωσε στο BBC News ότι πολλοί Ρεπουμπλικάνοι δηλώνουν ιδιωτικά την πρόθεσή τους να καταψηφίσουν τις περικοπές. Ο Ντράιερ ανησυχεί ότι δεν θα εγκριθεί κανένας προϋπολογισμός εξαιτίας του πολιτικού αδιεξόδου. Έτσι, είναι πιθανό να τεθεί προσωρινά σε εφαρμογή ο μειωμένος προϋπολογισμός του Λευκού Οίκου, κάτι που στη συνέχεια δεν θα μπορούσε εύκολα να ανατραπεί, διότι όταν οι διαστημικές αποστολές τερματιστούν είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να ξαναρχίσουν.

ΠΗΓΗ: BBC