Μεγάλη είναι η συζήτηση που έχει ανοίξει σχετικά με την αναμνηστική δόση του εμβολίου για τον κορονοϊό και τις επιπτώσεις που είχαν κάποιοι που δεν την έκαναν.

Η μελέτη έγινε με τη συνεργασία ερευνητών του ΕΚΠΑ και του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Vaccine. Εστίασε στις στάσεις απέναντι στην αναμνηστική δόση του 2024–2025, ανεμβολίαστων ασθενών με κορονοϊός που νοσηλεύονταν σε ελληνικά νοσοκομεία και βίωναν δηλαδή, τις σοβαρές συνέπειες της νόσου.

Το κεντρικό συμπέρασμα είναι σοκαριστικό: Παρά το γεγονός ότι οι ασθενείς αυτοί ανήκουν στην πλέον ευάλωτη ομάδα (με μέση ηλικία 79 έτη και υψηλά ποσοστά συννοσηροτήτων), η πλειοψηφία τους διατηρούσε σταθερές εσφαλμένες πεποιθήσεις που τους οδήγησαν στην παράλειψη του εμβολίου.

Ποιοι ασθενείς διστάζουν και γιατί

Η ομάδα της μελέτης περιλάμβανε 103 νοσηλευόμενους ασθενείς. Είναι ενδεικτικό ότι εξ’ αυτών το 86,4%  (πάνω από 8 στους 10) είχε τουλάχιστον μία σοβαρή υποκείμενη νόσο. Παραδόξως, οι περισσότεροι 92,2% (πάνω από 9 στους 10) δεν ήταν αντιεμβολιαστές a priori, καθώς είχαν λάβει κατά μέσο όρο τρεις δόσεις στο παρελθόν. Ωστόσο, δίστασαν να κάνουν την αναμνηστική δόση της τρέχουσας περιόδου.

Η έρευνα αποκάλυψε τους 4 κυριότερους λόγους που οδήγησαν τους ασθενείς να μην κάνουν την αναμνηστική δόση, οι οποίοι αποτελούν σαφείς ενδείξεις εσφαλμένων αντιλήψεων (misconceptions) παρά πλήρους άρνησης:

«Προστατεύομαι από τις παλιές δόσεις» (31,1%): Η πιο συχνή δικαιολογία ήταν η πίστη ότι η προστασία από τους προηγούμενους εμβολιασμούς (που είχαν γίνει κατά μέσο όρο 18 μήνες νωρίτερα) ήταν ακόμα επαρκής.

«Δεν κινδυνεύω» (26,2%): Η υποτίμηση του κινδύνου μόλυνσης ή νοσηλείας, παρά την ευπάθεια.

«Το εμβόλιο δεν είναι ασφαλές» (22,3%): Οι ανησυχίες για την ασφάλεια των εμβολίων παραμένουν ισχυρές, ακόμη και σε άτομα που ήδη νοσηλεύονται με τη νόσο.

Ψευδαίσθηση της πρόσφατης προστασίας: Ασθενείς που είχαν κάνει την προηγούμενη δόση του εμβολίου τους σχετικά πρόσφατα (δηλαδή, μέσα στον τελευταίο χρόνο) ένιωθαν ότι δεν χρειαζόταν να κάνουν την αναμνηστική δόση του 2024-2025. Μάλιστα, λόγω αυτής της αίσθησης «πρόσφατης» προστασίας, δεν ένιωθαν μεταμέλεια (δεν μετάνιωναν) που δεν είχαν κάνει το εμβόλιο, ακόμα κι όταν νοσηλεύονταν με COVID-19.

Το παράδοξο της μεταμέλειας: Οι δύο παράγοντες που αλλάζουν γνώμη

Το πιο ελπιδοφόρο (και ταυτόχρονα τραγικό) εύρημα της μελέτης είναι το φαινόμενο της μεταμέλειας.

Σχεδόν οι μισοί ασθενείς, το 47,6%, δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να είχαν κάνει το εμβόλιο της τρέχουσας περιόδου. Μάλιστα, η ανάλυση έδειξε ότι δύο παράγοντες συνδέονται άμεσα με αυτή τη μεταμέλεια:

Η αυξημένη ηλικία (η συνειδητοποίηση της ευπάθειας).

Το ιστορικό νόσησης με COVID-19 (η άμεση εμπειρία της σοβαρής ασθένειας).

Αυτό υποδηλώνει ότι ενώ οι εσφαλμένες αντιλήψεις εμποδίζουν την πρόληψη, η σκληρή πραγματικότητα της νοσηλείας μπορεί να λειτουργήσει ως έναυσμα για την αλλαγή στάσης.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι τα ευρήματα αυτά είναι κρίσιμα για τη διαμόρφωση των στρατηγικών δημόσιας υγείας στην Ελλάδα. Δεν αρκεί πλέον μόνο η γενική ενημέρωση. Απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις που να αντιμετωπίζουν ειδικά τους μύθους περί διάρκειας της προστασίας και ασφάλειας του εμβολίου, εστιάζοντας ιδιαίτερα στους ευπαθείς ηλικιωμένους.

Η ευκαιρία της άμεσης παρέμβασης κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τη νοσηλεία -όταν η μεταμέλεια είναι υψηλή- είναι ζωτικής σημασίας για να ενισχυθεί η εμβολιαστική κάλυψη στους πιο ευάλωτους πολίτες της χώρας.

O EΟΔΥ συνιστά εφέτος τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων με το επικαιροποιημένο εμβόλιο κατά της COVID-19

Μετά το τέλος της πανδημίας του κορονοϊού, η λοίμωξη COVID-19 αποτελεί μια σχετικά ήπια νόσο για συγκεκριμένες όμως ηλικιακές ομάδες, καθώς τα ποσοστά νοσηλείας και θανάτου έχουν μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με την περίοδο που πρωτοεμφανίστηκε ο ιός.

Ο κίνδυνος σοβαρής νόσησης και θανάτου, όμως, εξακολουθεί να παραμένει υψηλός κυρίως για άτομα που είναι πιο ευάλωτα.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, καθώς η νόσος COVID-19 μεταπίπτει σε ενδημική νόσο, τα εμβολιαστικά προγράμματα για την χρονική περίοδο 2025-2026 επικεντρώνονται στην ανοσοποίηση των ευάλωτων ατόμων με κίνδυνο σοβαρής νόσησης και επιπλοκών.

Σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, για την χρονική περίοδο 2025 – 26, σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο από τον ιό SARS-CoV-2 είναι:

άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω,

6 μηνών έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα και καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρής νόσου και

άτομα με ανοσοκαταστολή

Επιπρόσθετα, συνιστάται ο εμβολιασμός των εγκύων γυναικών με υποκείμενα νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο της σοβαρής νόσου καθώς και των επαγγελματιών υγείας.

Ο εμβολιασμός για την χρονική περίοδο 2025 – 26 θα γίνει με μία δόση του επικαιροποιημένου εμβολίου LP.8.1 σε ανοσοεπαρκή άτομα ηλικίας 5 ετών και άνω (mRNA BioNTech/Pfizer, Comirnaty, LP.8.1.).

Ειδικά για τα άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω συνιστάται η χορήγηση  μιας επιπλέον δόσης του εμβολίου με μεσοδιάστημα 6 μηνών από τον προηγούμενο εμβολιασμό.

Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να προγραμματίσουν το ραντεβού τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας emvolio.gov.gr ή μέσω των φαρμακείων.

Πηγή: iatropedia.gr