Η εικόνα του σύγχρονου πεδίου μάχης αλλάζει ραγδαία, καθώς ο ηλεκτρονικός πόλεμος (EW) έχει πάψει να αποτελεί συμπληρωματικό εργαλείο και αναδεικνύεται πλέον σε κρίσιμο παράγοντα υπεροχής, κάτι που λαμβάνουν υπόψη σοβαρά ο Στρατός Ξηράς.
Ειδικότερα, ο Στρατός Ξηράς γνωρίζει πολύ καλά πως το συγκεκριμένο ζήτημα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, αφού η Τουρκία επενδύει σταθερά εδώ και χρόνια σε σχετικούς εξοπλισμούς, ενώ τα τελευταία επεισόδια σε Ουκρανία, Ισραήλ και Ναγκόρνο Καραμπάχ απέδειξαν ότι η ηλεκτρονικός πόλεμος αποτελεί «αόρατο όπλο» που μπορεί να κρίνει εκβάσεις συγκρούσεων.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου καταφέρνουν να ελέγξουν το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και έτσι έχουν τη δυνατότητα, όχι μόνο να «τυφλώσουν» τις εχθρικές δυνάμεις, αλλά και να προστατεύσουν τα δικά τους μέσα, εξασφαλίζοντας την επιχειρησιακή πρωτοβουλία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το ΓΕΣ εξετάζει μια σειρά λύσεων μεταξύ των οποίων και τις προτάσεις της ισραηλινής Elbit Systems, η οποία αποτελεί ανερχόμενο κατασκευαστή στον τομέα του ηλεκτρονικού πολέμου και των συστημάτων αυτοπροστασίας.
Τακτικός Ηλεκτρονικός Πόλεμος και SIGINT
Στον τομέα της ξηράς, προσφέρονται τα ολοκληρωμένα συστήματα τύπου Tactical EW & SIGINT. Πρόκειται για φορητά ή εγκατεστημένα σε οχήματα συστήματα που συλλέγουν, παρακολουθούν και αναλύουν σήματα επικοινωνιών του αντιπάλου σε πραγματικό χρόνο.
Η αξία τους είναι διπλή:
1. Παρέχουν πλήρη εικόνα του πεδίου επιχειρήσεων (situational awareness).
2. Δίνουν τη δυνατότητα στο επιτελείο να εντοπίσει θέσεις εχθρικών μονάδων, κέντρων επικοινωνιών και UAV ground stations.
Ταυτόχρονα, με τις δυνατότητες παρεμβολών μπορούν να «κατεβάσουν» drones, να μπλοκάρουν εχθρικά δίκτυα και να προστατεύσουν τις δικές μας δυνάμεις από αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IEDs).
Σε μια περιοχή όπως ο Έβρος, όπου ο αντίπαλος βασίζεται σε εκτεταμένα δίκτυα επικοινωνιών και UAV για αναγνώριση, τέτοια συστήματα θα μπορούσαν να αλλάξουν την ισορροπία.
Η απάντηση στην απειλή των drones
Ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους για κάθε στρατό σήμερα είναι η απειλή από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAS). Από τα μικρά εμπορικά quadcopter μέχρι τα μεγαλύτερα UAV αναγνώρισης και κρούσης, τα drones έχουν εξελιχθεί σε «φονικά εργαλεία χαμηλού κόστους».
Η σχετική πρόταση αφορά ένα πλήρες πακέτο Counter-UAS λύσεων. Το ReDrone αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: συνδυάζει ραντάρ, ηλεκτροπτικά μέσα και παρεμβολείς RF για να ανιχνεύει, να παρακολουθεί και τελικά να εξουδετερώνει εχθρικά drones.
Το σημαντικό είναι ότι το σύστημα προσφέρει πολλαπλά επίπεδα δράσης:
- Ανίχνευση σε μεγάλη ακτίνα.
- Αναγνώριση φίλιου/εχθρικού στόχου.
- Παρεμβολή στο σήμα GPS ή στον δίαυλο επικοινωνίας.
- Τελική εξουδετέρωση με ενεργά μέτρα.
Για την Ελλάδα, που βλέπει απέναντι την Τουρκία να επενδύει σε UAV όλων των κατηγοριών, η ενσωμάτωση τέτοιων λύσεων θα αποτελούσε «ασπίδα» για στρατόπεδα, κρίσιμες υποδομές και προκεχωρημένες θέσεις στα νησιά.
Πολυεπίπεδη άμυνα στον αέρα
Ένα από τα βασικά χαρτιά της εταιρείας είναι οι λύσεις αυτοπροστασίας αεροσκαφών (Airborne Self Protection Solutions). Πρόκειται για ολοκληρωμένα συστήματα που προσφέρουν πολυεπίπεδη προστασία σε μαχητικά, μεταγωγικά, ελικόπτερα αλλά και UAV.
Η φιλοσοφία είναι απλή αλλά ταυτόχρονα κρίσιμη: προειδοποίηση – αντίδραση – εξουδετέρωση. Με εξελιγμένα συστήματα προειδοποίησης (Radar Warning Receivers, Missile Approach Warning Systems, Laser Warning Systems), το πλήρωμα ενημερώνεται έγκαιρα για επικείμενη απειλή. Στη συνέχεια ενεργοποιούνται είτε παθητικά αντίμετρα (chaff και flares) είτε ενεργά συστήματα ηλεκτρονικών αντιμέτρων.
Ιδιαίτερη θέση έχουν τα Directed Infrared Countermeasures (DIRCM), δηλαδή κατευθυνόμενα αντίμετρα υπερύθρων που βασίζονται σε τεχνολογία λέιζερ. Αυτά μπορούν να «τυφλώσουν» τον αισθητήρα ενός επερχόμενου πυραύλου υπερύθρων, εξουδετερώνοντάς τον στην πράξη.
Η εμπειρία χρήσης είναι εντυπωσιακή. Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει επιλέξει το DIRCM της Elbit για την προστασία πολιτικών αεροσκαφών, ενώ η Ιταλική Πολεμική Αεροπορία το έχει εντάξει στα C-27J, C-130J και στα ελικόπτερα AW101. Η Βραζιλία το τοποθέτησε στα KC-390, ενώ αρκετές ακόμη χώρες το έχουν υιοθετήσει για ποικιλία πλατφορμών.
Για την Ελλάδα, όπου τόσο τα μεταφορικά C-130 όσο και τα ελικόπτερα NH-90 και CH-47D θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή σε μια κρίση, τέτοιες λύσεις μπορούν να σώσουν ζωές και να διασφαλίσουν την επιτυχία αποστολών.
Η Elbit Systems έχει αναπτύξει ένα πλήρες οικοσύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το οποίο καλύπτει επιχειρησιακές ανάγκες ξηράς, αέρος και θαλάσσης. Από συστήματα αυτοπροστασίας αεροσκαφών μέχρι τακτικά συστήματα παρεμβολών και λύσεις αντιμετώπισης μη επανδρωμένων συστημάτων (C-UAS), η εταιρεία προσφέρει ένα φάσμα τεχνολογιών που συνδυάζει συλλογή πληροφοριών, παρεμβολές, ανάλυση σήματος και άμεση εξουδετέρωση απειλών.
Τα συγκεκριμένα συστήματα ποντάρουν ακριβώς εκεί που εξελίσσεται ο πόλεμος του 21ου αιώνα: στη δυνατότητα να αποκόψει τον αντίπαλο από τις επικοινωνίες του, να «τυφλώσει» τα όπλα ακριβείας του και να προστατεύσει τις δικές της πλατφόρμες από κατευθυνόμενες απειλές.
Το ελληνικό κενό στον ηλεκτρονικό πόλεμο
Η αλήθεια είναι ότι ο ελληνικός Στρατός Ξηράς διαχρονικά υστερεί σε δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου. Παρά τις αξιόλογες προσπάθειες της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία διαθέτει εμπειρία σε συστήματα αυτοπροστασίας, στο επίπεδο του Στρατού Ξηράς υπάρχει σοβαρό έλλειμμα.
Στην εποχή όπου οι επικοινωνίες, τα drones και τα όπλα ακριβείας κυριαρχούν, η απουσία ισχυρού ηλεκτρονικού πολέμου δημιουργεί κενά. Το ΓΕΣ φαίνεται πως αναγνωρίζει αυτή την πραγματικότητα και αναζητά λύσεις που θα φέρουν τον Ελληνικό Στρατό στο ίδιο επίπεδο με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Οι προτάσεις των Ισραηλινών βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς συγκεντρώνουν μια σειρά από πλεονεκτήματα:
1. Εμπειρία μάχης: Τα ισραηλινά συστήματα έχουν δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες. Ο Ισραηλινός Στρατός τα χρησιμοποιεί καθημερινά σε ένα από τα πιο απαιτητικά περιβάλλοντα.
2. Ευελιξία: Σχεδιάζονται συστήματα modular, τα οποία μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες του πελάτη και να ενσωματωθούν σε υπάρχοντα μέσα.
3. Συνεργασία με την Ελλάδα: Η ήδη στενή αμυντική συνεργασία Ελλάδας – Ισραήλ καθιστά πιο εύκολη την υλοποίηση προγραμμάτων και την εκπαίδευση προσωπικού.
Η τελική απόφαση για την απόκτηση συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου δεν είναι απλή. Απαιτείται επένδυση, εκπαίδευση, δομή δυνάμεων και κυρίως αλλαγή νοοτροπίας. Ο ηλεκτρονικός πόλεμος δεν είναι ένα όπλο που απλώς αγοράζεις αλλά αποτελεί μέρος μιας συνολικής φιλοσοφίας επιχειρήσεων.
Ο πόλεμος του άμεσου μέλλοντος, όπως δείχνουν τα δεδομένα από τα σύγχρονα πεδία επιχειρήσεων, είναι δικτυοκεντρικός, πολυεπίπεδος και εξαιρετικά απαιτητικός.
Η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει έναν αντίπαλο με αυξημένες δυνατότητες UAV, επικοινωνιών και ηλεκτρονικού πολέμου, δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει πίσω.
Η συζήτηση που ανοίγει στο ΓΕΣ για την ενίσχυση του ηλεκτρονικού πολέμου είναι ίσως από τις πιο σημαντικές των τελευταίων ετών. Γιατί χωρίς έλεγχο του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, καμία επιτυχία στο πεδίο δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη.
Πρόκειται για το «αόρατο πεδίο μάχης», που θα καθορίσει ποιος θα έχει το πλεονέκτημα σε κάθε σενάριο κρίσης ή ακόμα και σύγκρουσης.
