Οι Πομάκοι, μουσουλμάνοι Έλληνες της Θράκης, δείχνουν ότι Έλληνας δεν καθορίζεται μόνο από τη θρησκεία αλλά και από την ψυχή και την ιστορία.

Η περίπτωσή τους έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό από την δασκάλα, Χαρά Νικοπούλου, η οποία αγωνίστηκε στη Θράκη, με κίνδυνο της σωματικής της ακεραιότητας, για να διδάξει σ’ αυτά τα παιδιά την ελληνική παιδεία και γλώσσα καθώς και να αποτρέψει το τουρκικό προξενείο από το να τους εκτουρκίσει.

Το αποτέλεσμα ήταν μετατεθεί από το Μεγάλο Δέρειο, κατόπιν εντολής του υπουργείου Παιδείας. 

Οι Πομάκοι είναι κατά την πλειοψηφία υψηλοί, ξανθοί, γαλανομάτηδες, δολιχοκέφαλοι, φιλοπρόοδοι και κατοικούν στα ορεινά της Θράκης όντας απόγονοι των Αγριάνων. Σήμερα μιλούν το πομακικό γλωσσικό ιδίωμα.

Ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του, γράφει ότι οι Αγριάνες ήταν Ελληνοθρακικό φύλο που κατοικούσε στο Νοτιοδυτικό μέρος της Ροδόπης δηλαδή στο Βόρειο τμήμα του νομού Ξάνθης, ονομαστοί για την τόλμη τους και τις πολεμικές τους αρετές. 

Την μαχητικότητα των Αγριάνων θαύμασε ο Μέγας Αλέξανδρος και τους είχε στο πλευρό του στις πιο δύσκολες μάχες, όπως στον ποταμό Εριγώνα κα το Γρανικό: «Ο Αλεξανδρος επήγεν με τους τε Αγριάνας και τους τοξότας…» (Αρριανός, ΑV 17).

Ο Μακεδόνας στρατηλάτης αναγνωρίζοντας τη μαχητικότητα, την εργατικότητα και την αφοσίωση των Αγριάνων, τους εμπιστευόταν απόλυτα και τους τοποθέτησε ως μαχητές στο ιππικό του, γιατί είχαν μεγάλη εξοικείωση και εμπειρία με τα άλογα, όπως υποστηρίζει και ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, Σταύρος Θεοφανίδης.

Η ονομασία «ιππομάχοι» λόγω της αίγλης και της δόξας της αρχίζει να επικρατεί και το «Αγριάνες» ταυτίζεται με το «Ιππομάχοι», από την οποία λέξη προήλθε το «Πομάκος». 

Τους Πομάκους, τους απογόνους των αρχαίων Αγριάνων που εξισλαμίστηκαν πλήρως  στα τέλη του 18ου αιώνα και ενώ ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι, το ελλαδικό κράτος με την ατολμία του τους «σπρώχνει» στην αγκαλιά της Τουρκίας, η οποία αυτοπαρουσιάζεται ως προστάτιδα των μουσουλμάνων στα πλαίσια του «νεό-οθωμανικού δόγματος Νταβούτογλου».

Οι Βούλγαροι, στηριζόμενοι στο γλωσσικό τους ιδίωμα, τους διεκδικούν σαν Βούλγαρους, ενώ οι Τούρκοι, στηριζόμενοι στο γεγονός ότι είναι μουσουλμάνοι, τους θεωρούν Τούρκους.

Η άποψη όμως ότι η λέξη «Πομάκοι» προέρχεται από το βουλγαρικό «πομαγκάμ», που σημαίνει «βοηθώ» λησμονεί ότι πρόδρομος της σλαβικής και βουλγαρικής λέξης ήταν η ομηρική-ελληνική λέξη «Ιππομάχος», που σημαίνει:

«Ο από ίππου μαχόμενος, ο οπλίτης ιππεύς» (Δημητράκος, «Εκσυγχρονισμένο Λεξικό», Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών). 

Οι Πομάκοι αποτελούσαν και θα αποτελούν πάντα δελεαστική λεία για τον τουρκικό εθνικισμό.

Το ελληνικό κράτος οφείλει να παρέμβει άμεσα, αφού οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται Έλληνες. 

Χαρακτηριστική είναι παλαιότερη δήλωση του Πομάκου δημοσιογράφου, Σεμπαϊδίμ Καραχότζα: «Ο Σύλλογος των Πομάκων Ξάνθης ιδρύθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2007.

Πρόκειται για ανθρώπους που θέλουν να διαφοροποιηθούν από την κατεστημένη εικόνα των Πομάκων που θεωρούνται Τούρκοι.

Θέλουν απλώς να λέγονται Πομάκοι, γιατί αυτό είναι και να διακηρύσσουν την ελληνική τους συνείδηση. (…)Γενικότερα όμως δέχομαι απειλές, όπως άλλωστε και οι υπόλοιποι Πομάκοι που αγωνίζονται για την διάσωση της Πομακικής Γλώσσας και του Πομακικού Πολιτισμού, δηλώνοντας ανοιχτά Έλληνες».