Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο ανασκοπούν την ιστορία της Χατσεψούτ, της πρώτης γυναίκας Φαραώ της Αιγύπτου, αποκαλύπτοντας ότι η καταστροφή των αγαλμάτων της δεν προήλθε αποκλειστικά από εχθρότητα, όπως πιστευόταν. Η Χατσεψούτ, που κυβέρνησε την Αίγυπτο κατά τη διάρκεια της πιο ειρηνικής περιόδου της, φαίνεται ότι είχε μια πιο θετική αποδοχή από τους διαδόχους της, με τα αγάλματά της να θρυμματίζονται κυρίως για επαναχρησιμοποίηση των υλικών τους.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι οι καταστροφές ήταν πιθανόν αποτέλεσμα τελετουργικών διαδικασιών και όχι κακόβουλων πράξεων. Παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, η Χατσεψούτ αναγνωρίζεται ως μια ισχυρή ηγεμόνας που επηρέασε την αιγυπτιακή ιστορία.
Πιο αναλυτικά
Μέχρι τον θάνατό της το 1458 π.Χ., η Χατσεψούτ είχε ηγηθεί της πιο ειρηνικής και ευημερούσας περιόδου του βασιλείου της εδώ και γενιές.
Σύμφωνα με τον θρύλο, τα στοιχεία της επιτυχίας της σύντομα σβήστηκαν ή ανατέθηκαν στους άνδρες προγόνους της – με τα αγάλματά της να θρυμματίζονται και να καταστρέφονται.
Αλλά μια νέα μελέτη υποδηλώνει τώρα ότι η Χατσεψούτ δεν ήταν τόσο μισητή μεταξύ των ανδρών διαδόχων της όσο έχει δείξει η ιστορία.
Ένας ειδικός στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο πιστεύει ότι τα αγάλματα της Χατσεψούτ -η οποία ήταν βασιλιάς και βασίλισσα ταυτόχρονα- καταστράφηκαν μόνο και μόνο για να μπορέσουν τα υλικά τους να επαναχρησιμοποιηθούν.
«Η Χατσεψούτ ήταν μια παραγωγική κατασκευάστρια μνημείων και η βασιλεία της χαρακτηρίστηκε από μεγάλες καινοτομίες στον καλλιτεχνικό τομέα», δήλωσε στην MailOnline ο Τζουν Γι Γουόνγκ, αιγυπτιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.
«Η έρευνά μου δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος της καταστροφής των αγαλμάτων της Χατσεψούτ προκλήθηκε στην πραγματικότητα από την επαναχρησιμοποίηση αυτών των αγαλμάτων ως πρώτης ύλης.»
Η Χατσεψούτ κυβέρνησε την Αίγυπτο κατά τη διάρκεια της Δέκατης Όγδοης Δυναστείας, η οποία θεωρείται μία από τις πιο ακμάζουσες και ισχυρές περιόδους στην αρχαία αιγυπτιακή ιστορία.
Τα λείψανά της βρέθηκαν στην Κοιλάδα των Βασιλέων της Αιγύπτου το 1930, αν και δεν είχαν ταυτοποιηθεί επίσημα μέχρι το 2007.
Παρά την επιτυχημένη βασιλεία της που διήρκεσε δύο δεκαετίες, η ιστορία έχει σε μεγάλο βαθμό ξεχάσει τη βασίλισσα Χατσεψούτ, η οποία ήταν μια ισχυρή γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Πολλά μνημεία της καταστράφηκαν, επομένως οι εικόνες της που απεικονίζονται ως γυναίκα είναι εξαιρετικά σπάνιες.
Αλλά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, οι ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο του Ντέιρ ελ-Μπάχρι στο Λούξορ της Αιγύπτου βρήκαν πολλά θρυμματισμένα αγάλματα της Χατσεψούτ.
Στον αιώνα που ακολούθησε, αυτή η ζημιά παραδοσιακά θεωρείται βίαιη πράξη που διαπράχθηκε από τον ανιψιό και διάδοχό της, Τούθμωσι Γ΄.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δρ. Wong, πολλά από τα αγάλματα διασώθηκαν σε σχετικά καλή κατάσταση, με τα πρόσωπά τους σχεδόν άθικτα.
Αυτό αμφισβητεί την ιδέα ότι η καταστροφή υποκινήθηκε από την εχθρότητα του Τούθμωσι Γ΄ προς τη Χατσεψούτ.
Για να προσδιορίσει το πραγματικό κίνητρο πίσω από την καταστροφή όσων βρέθηκαν σε θραύσματα, ο Δρ Wong εξέτασε αδημοσίευτα σχέδια πεδίου, φωτογραφίες και αντιστοιχίες από τις ανασκαφές της δεκαετίας του 1920.
Ποια ήταν η Χατσεψούτ;
Η Χατσεπσούτ (περ. 1505–1458 π.Χ.) ήταν η έκτη Φαραώ της Δέκατης Όγδοης Δυναστείας της Αιγύπτου.
Κόρη του Τουθμώση Α΄, έγινε βασίλισσα της Αιγύπτου όταν παντρεύτηκε τον ετεροθαλή αδελφό της, Τουθμώση Β΄, όταν ήταν στην αρχή της εφηβείας τους.
Μετά τον θάνατο του Τούθμωσι Β΄, η Χατσεψούτ αρχικά ενήργησε ως αντιβασιλέας του νεαρού γιου του, Τούθμωσι Γ΄, προτού τελικά ανακηρυχθεί Φαραώ και συγκυβερνήσει μαζί του στην Αίγυπτο.
Μέχρι τον θάνατό της το 1458 π.Χ., η Χατσεψούτ είχε ηγηθεί της πιο ειρηνικής και ευημερούσας περιόδου του βασιλείου της εδώ και γενιές.
Τα ευρήματά του, που δημοσιεύθηκαν στο Antiquity , δείχνουν ότι πολλά από τα αγάλματα υπέστησαν ζημιές που προκλήθηκαν με συγκεκριμένο, μεθοδικό τρόπο – όχι από τον Τούθμωσα Γ΄.
Αντί να συνθλίβονται τυχαία σαν από θυμό, η ανάλυση έδειξε ότι ήταν θρυμματισμένα στα αδύνατα σημεία τους – τον λαιμό, τη μέση και τα γόνατα.
Πολλά από τα στρατηγικά σπασμένα αγάλματα επαναχρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερες περιόδους ως οικοδομικά υλικά και εργαλεία.
Η ζημιά στα αγάλματα προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα της «τελετουργικής απενεργοποίησής» τους και της επακόλουθης επαναχρησιμοποίησής τους και όχι λόγω κακόβουλης καταστροφής.
«Με άλλα λόγια, αυτή η μεταχείριση δεν υποδηλώνει απαραίτητα εχθρότητα προς το απεικονιζόμενο άτομο», δήλωσε ο Δρ Γουόνγκ.
Ως αποτέλεσμα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Χατσεψούτ αντιμετωπίστηκε μετά θάνατον περισσότερο όπως οι άνδρες προκάτοχοί της από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Ωστόσο, ο Δρ. Wong αναγνωρίζει ότι υπήρξε η εκστρατεία διωγμού κατά της Χατσεψούτ – και είναι πιθανό τουλάχιστον ένα μέρος αυτής της καταστροφής να είχε σκοπό να βλάψει την κληρονομιά της Χατσεψούτ.
«Σε αντίθεση με τους άλλους ηγεμόνες, η Χατσεψούτ υπέστη μια εκστρατεία διωγμών και οι ευρύτερες πολιτικές επιπτώσεις του δεν μπορούν να υπερεκτιμηθούν», είπε.
«Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για μια πιο λεπτομερή κατανόηση των ενεργειών του Τούθμωσι Γ΄, οι οποίες ίσως καθοδηγούνταν από τελετουργική αναγκαιότητα και όχι από άμεση αντιπάθεια.»
Σε μια πρωτοφανή κίνηση, η Χατσεψούτ ανέλαβε τον τίτλο του βασιλιά και άσκησε όλες τις εξουσίες του θρόνου ως ανώτερος συγκυβερνήτης με τον Τούθμωση.
Άλλαξε το όνομά της από γυναικεία εκδοχή Χατσεψούτ – που σημαίνει Η Πρώτη από τις Ευγενείς Κυρίες – σε ανδρική εκδοχή, Χατσεψού.
Για να εδραιώσει τη θέση της ως η πρώτη γυναίκα ηγεμόνας, φόρεσε τα παραδοσιακά ρούχα, το κάλυμμα κεφαλής, ακόμη και την ψεύτικη γενειάδα που φορούσαν παραδοσιακά οι άνδρες Φαραώ της Αιγύπτου.
Έκανε όνομα ως γυναίκα Φαραώ, αλλά επέκτεινε επίσης το εμπόριο, αναθέτοντας πολλά οικοδομικά έργα και σε μεγάλο βαθμό διατηρώντας την ειρήνη.
Πιστεύεται ότι βασίλευσε με μικρή αντίσταση για περισσότερες από δύο δεκαετίες πριν πεθάνει, πιθανόν από καρκίνο των οστών, γύρω στο 1458 π.Χ.
(ΦΩΤΟ ΕΔΩ)
