Η φράση «είναι από τα Άγραφα» χρησιμοποιείται για να εκφράσει την αδυναμία πίστης σε κάτι απίστευτο ή αναπάντεχο. Η προέλευσή της σχετίζεται με την ιστορία της ορεινής περιοχής Άγραφα στην Ευρυτανία, η οποία ονομάστηκε έτσι το 741 μ.Χ.
από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Κοπρώνυμο, όταν οι ντόπιοι, αρνούμενοι να ακολουθήσουν τις εντολές του να αφαιρέσουν τις εικόνες από τους ναούς τους, αντεπίθεσαν και σκότωσαν τους απεσταλμένους του. Η περιοχή διαγράφηκε από τους χάρτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και διατήρησε το όνομα Άγραφα, συμβολίζοντας την ανυπακοή και την παράδοση.
Υπάρχει επίσης η θεωρία ότι η φράση προέρχεται από άγραφα εκκλησιαστικά κείμενα, που δεν περιλαμβάνονται στα κανονικά Ευαγγέλια.
Πιο αναλυτικά
Εκφράσεις και φράσεις που χρησιμοποιούμε συχνά, κάποιες σχεδόν καθημερινά. Γνωρίζουμε το πώς να τις χρησιμοποιούμε, αγνοούμε, όμως, την ιστορία τους και πώς προέκυψαν. Γιατί λέμε είναι από τ’ Άγραφα;
Δεν είναι λίγες οι φορές που όταν μας συμβαίνει κάτι αναπάντεχο που μας εξοργίζει ή μας συγκλονίζει αναφωνούμε: αυτό είναι απ’ τα άγραφα, θέλοντας να δείξουμε, ότι είναι απίστευτο, ότι δε μπορούμε να πιστέψουμε πως συνέβη κάτι τέτοιο.
Ακούγοντας αυτήν την φράση είναι λογικό ο νους μας να πηγαίνει στα βουνά της Ευρυτανίας που φέρουν το όνομα Άγραφα.
Ονομάστηκαν έτσι το 741 από τον εικονομάχο αυτοκράτορα Κων/νο Κοπρώνυμο (741-775) , όταν αυτός έστειλε τους Εξάρχους του να ελέγξουν αν αφαίρεσαν οι κάτοικοι της περιοχής τις εικόνες από τους ναούς τους.
Όταν έφτασαν εδώ, οι ορεινοί κάτοικοι όχι μόνο δεν θέλησαν να αφαιρέσουν τις εικόνες, αλλά δεμένοι με τις παραδόσεις τους, επιτέθηκαν και σκότωσαν τους απεσταλμένους του αυτοκράτορα («θανάτω μαχαίρας παρέδωκαν»), ως ασεβείς και ιερόσυλους.
Όταν έφτασε η είδηση στην πόλη, ο αυτοκράτορας οργίστηκε και διέταξε να διαγράψουν την ανυπότακτη αυτή περιοχή από τους χάρτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Έτσι, η ευρύτερη περιοχή πήρε το όνομα Άγραφα, το οποίο διατηρήθηκε κι αργότερα αφού ούτε οι Τούρκοι κατόρθωσαν να την ελέγξουν.
Υπάρχει, βέβαια, και η άποψη, η οποία κατά πολλούς θεωρείται και πιο βάσιμη ότι η γνωστή φράση προέρχεται από τα άγραφα εκκλησιαστικά κείμενα, που όπως και τα απόκρυφα δεν περιλαμβάνονται στα κανονικά Ευαγγέλια και στα εκκλησιαστικά κείμενα, της ζωής του Ιησού.
