Μέσα σε ένα σκηνικό έντονου διπλωματικού πυρετού που απλώνεται από την Ευρώπη μέχρι τη Μέση Ανατολή, η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ να συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας στην Τουρκία, πυροδότησε καταιγισμό διεργασιών και επαφών, αναζωπυρώνοντας τις ελπίδες για αποκλιμάκωση της πιο αιματηρής σύγκρουσης στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Την Κυριακή, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, πρότεινε άμεσες συνομιλίες με την Ουκρανία στην Τουρκία, χωρίς προαπαιτούμενα. Όταν ο Τραμπ κάλεσε δημοσίως τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αποδεχτεί την πρόταση, εκείνος απάντησε θετικά, υπό την προϋπόθεση ότι ο Πούτιν θα παρευρεθεί αυτοπροσώπως.

Στη συνέχεια, σε μια αιφνιδιαστική κίνηση τη Δευτέρα, ο Τραμπ -λίγο πριν την αναχώρησή του για επίσημες επισκέψεις στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ- ανακοίνωσε ότι είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο να συμμετάσχει στις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης.

«Έχω τόσες πολλές συναντήσεις, αλλά σκεφτόμουν πραγματικά να πετάξω εκεί. Υπάρχει μια πιθανότητα, νομίζω, αν πιστέψω ότι μπορεί να γίνει κάτι, αλλά πρέπει να το τελειώσουμε», δήλωσε ο Τραμπ.

«Μην υποτιμάτε την Πέμπτη στην Τουρκία», πρόσθεσε.

Μετά την τοποθέτηση Τραμπ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, συνομίλησε με Ευρωπαίους ομολόγους του, συμπεριλαμβανομένων των υπουργών Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γαλλίας, καθώς και με τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., αναζητώντας «τον δρόμο προς μια κατάπαυση του πυρός» στην Ουκρανία.

Στην ίδια τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν και οι υπουργοί Εξωτερικών της Ουκρανίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας.

Από ρωσικής πλευράς, ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, είχε επαφές με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Το Κρεμλίνο συνεχάρη εκ νέου την Κίνα, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ για τη συμβολή τους στις διπλωματικές προσπάθειες.

Ο πόλεμος ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ο Πούτιν έστειλε χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία, ξεκινώντας μια σύγκρουση που έχει στοιχίσει τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες και έχει οδηγήσει στη σοβαρότερη αντιπαράθεση Ρωσίας-Δύσης από την κρίση της Κούβας το 1962.

Πέρυσι, το Reuters είχε αναφέρει ότι ο Πούτιν ήταν ανοιχτός στη συζήτηση μιας κατάπαυσης του πυρός, ωστόσο η Μόσχα, η οποία έχει πλέον το πάνω χέρι στον πόλεμο, δεν συζητά σοβαρές εδαφικές παραχωρήσεις και επιμένει να εγκαταλείψει η Ουκρανία την επιθυμία ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Το Κρεμλίνο μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινώσει αν ο Πούτιν θα ταξιδέψει ή όχι στην Κωνσταντινούπολη. «Δεσμευόμαστε σε μια σοβαρή αναζήτηση τρόπων για μια μακροπρόθεσμη ειρηνική διευθέτηση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα.

Και πρόσθεσε, πριν δεχτεί ερωτήσεις: «Αυτό ήταν. Είπα ό,τι μπορούσα γι’ αυτή την ιστορία».

Ο Πούτιν και το Κρεμλίνο έχουν αναφερθεί πολλές φορές στο προσχέδιο συμφωνίας που είχε διαμορφωθεί το 2022, λίγο μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Σύμφωνα με αυτό το προσχέδιο, το οποίο έχει εξετάσει το Reuters, η Ουκρανία θα συμφωνούσε να παραμείνει μόνιμα ουδέτερη, με αντάλλαγμα διεθνείς εγγυήσεις ασφαλείας από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ: τη Βρετανία, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αν τελικά οι Ζελένσκι και Πούτιν, οι οποίοι δεν κρύβουν την αμοιβαία περιφρόνησή τους, συναντηθούν την Πέμπτη, θα πρόκειται για την πρώτη τους κατ’ ιδίαν επαφή από τον Δεκέμβριο του 2019.

Παράλληλα, η Ουκρανία και οι ευρωπαϊκοί της σύμμαχοι διεμήνυσαν στη Ρωσία ότι θα πρέπει να αποδεχτεί άνευ όρων 30ήμερη κατάπαυση του πυρός από τη Δευτέρα ή να αντιμετωπίσει νέες κυρώσεις – απαίτηση που το Κρεμλίνο απέρριψε, λέγοντας ότι δεν δέχεται τελεσίγραφα.

Σύμφωνα με ρωσικές εκτιμήσεις, οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν σχεδόν το 20% της Ουκρανίας, περιλαμβανομένης ολόκληρης της Κριμαίας, σχεδόν όλης της Λουγκάνσκ, και πάνω από το 70% των περιοχών Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνας. Κατέχουν επίσης ένα μικρό μέρος της περιφέρειας του Χάρκοβο.

Αν και η ρωσική προέλαση συνεχίζεται με πιο αργούς ρυθμούς σε σχέση με το 2024, μάχες διεξάγονται κατά μήκος του μετώπου.

Πάντως, κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη ενδέχεται να προσφέρουν πραγματική ευκαιρία για τον τερματισμό της αιματοχυσίας.

Ο Κονσταντίν Κοσάτσεφ, πρόεδρος της επιτροπής διεθνών σχέσεων της Άνω Βουλής της Ρωσίας, δήλωσε στην εφημερίδα Izvestia: «Αν η ουκρανική αντιπροσωπεία προσέλθει στις συνομιλίες με εντολή να εγκαταλείψει τα τελεσίγραφα και να αναζητήσει κοινό έδαφος, είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να προχωρήσουμε ακόμα παραπέρα από το 2022».