Το άρθρο εξερευνά το παράξενο φαινόμενο της απουσίας γεννήσεων στην Ελλάδα μεταξύ 16 και 28 Φεβρουαρίου 1923, λόγω της μετάβασης από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1923, η Ελληνική Πολιτεία προχώρησε σε αυτή την αλλαγή, προσθέτοντας 13 ημέρες, με αποτέλεσμα η επόμενη ημέρα να είναι η 1η Μαρτίου.
Η μετάβαση αυτή, που καθυστέρησε αιώνες, σηματοδότησε την τελευταία υιοθέτηση του Γρηγοριανού ημερολογίου από μια μη καθολική ευρωπαϊκή χώρα, προσφέροντας μια πιο ακριβή μέτρηση του χρόνου σε σύγκριση με το παλιό σύστημα.
Πιο αναλυτικά
Στις 16 Φεβρουαρίου 1923 συνέβη ένα πρωτόγνωρο γεγονός, καθώς την επομένη αντί να ξημερώσει 17 Φεβρουαρίου, ξημέρωσε 1 Μαρτίου, σε μία ιστορική μετάβαση για την Ελλάδα από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Ιουλιανό ημερολόγιο
Το ατελές ρωμαϊκό ημερολόγιο που χρησιμοποιείτο την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα, οδήγησε τον Ρωμαίο αυτοκράτορα στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ να αναθέσει στον αλεξανδρινό αστρονόμο Σωσιγένη την αναμόρφωση του ημερολογίου. Το νέο ημερολόγιο έγινε πιο ακριβές με την προσθήκη στο έτος 90 ημερών. Έτσι η πρώτη Μαρτίου του 44 π.Χ. έγινε… πρώτη Ιανουαρίου για να γίνει εφικτή η ενσωμάτωση των επιπλέον 90 ημερών.
Το νέο ημερολόγιο ανταποκρινόταν πολύ περισσότερο από το παλιό στη διαδοχή των εποχών και η διάρκεια του έτους προσδιορίστηκε στις 365,25 ημέρες. Η μικρή διαφορά καλύπτονταν από μία επιπλέον ημέρα που προστίθετο κάθε τέσσερα χρόνια, μετά την «έκτη προ των καλένδων του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι, η ημέρα αυτή, επειδή τη μετρούσαν δυο φορές, ονομάζεται ακόμα και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει δίσεκτο.
Το ημερολόγιο του Ιούλιου Καίσαρα παρά το γεγονός ότι ήταν πολύ πι ακριβές, δεν ήταν σε καμία περίπτωση τέλειο. Είχε ένα σφάλμα 11 λεπτών και 14 δευτερολέπτων ανά έτος, που μακροπρόθεσμα δεν μπορούσε να μην φανεί.
Έτσι τον 16ο αιώνα το ημερολόγιο είχε χάσει έντεκα ολόκληρες μέρες και υπήρχε πλέον ο κίνδυνος να φθάσουμε κάποια στιγμή τα Χριστούγενα να είναι… φθινόπωρο και το Πάσχα… χειμώνα.
Γρηγοριανό ημερολόγιο
Ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος αποφάσισε να αλλάξει το σύστημα. Με απόφαση του στις 4 Οκτωβρίου του 1582 προστέθηκαν 10 ημέρες, ενώ για να αποφευχθούν ανάλογες ασυμφωνίες και στο μέλλον, αποφασίστηκε κάθε τέσσερις αιώνες να θεωρούνται δίσεκτα, αντί για 100 χρόνια μόνο τα 97.
Όπως κάθε αλλαγή συναντά αντιδράσεις. Τα καθολικά κράτη το υιοθέτησαν μέσα στα επόμενα χρόνια. Αγγλία και ΗΠΑ μόλις τον 18ο αιώνα, ενώ η Ελλάδα ακολουθώντας όλα τα ορθόδοξα κράτη συνέχισε με το Ιουλιανό έως τον 20ο αιώνα.
Η μετάβαση που «εξαφάνισε» 13 μέρες
Η Ελληνική Πολιτεία αποφάσισε τελικά να εφαρμόσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο στις 16 Φεβρουαρίου του 1923. Με το πέρασμα του χρόνου είχαν χαθεί πλέον 13 ολόκληρες ημέρες, με αποτέλεσμα για να γίνει ο εναρμονισμός στο νέο ημερολόγιο, μετά την 16 Φεβρουαρίου να ξημερώσει 1η Μαρτίου.
Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χρονολογικά ευρωπαϊκή χώρα από τις μη καθολικές που το υιοθέτησε, περνώντας στη νέα εποχή με καθυστέρηση κάποιον αιώνων.
Το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι σαφώς πιο ακριβές από το Ιουλιανό, καθώς βελτιώνει την προσέγγιση του παλιού ημερολογίου για τη διάρκεια του έτους.
Έτσι, το μέσο έτος διαρκεί 365,2425 μέσες ηλιακές ημέρες, που προκαλεί σφάλμα περίπου μίας ημέρα κάθε 3.300 έτη, σε αντίθεση με το Ιουλιανό που έμενε πίσω μία ημέρα κάθε 128 έτη.
