Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί μια παγκόσμια απειλή για την υγεία. Ωστόσο, μια νέα μελέτη φέρνει στο φως μια βιταμίνη που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισής του κατά ένα εντυπωσιακό 58%. Μάθετε μία συγκεκριμένη βιταμίνη αναδεικνύεται σε βασικό σύμμαχο στον αγώνα κατά αυτής της ασθένειας.

Η Νο1 βιταμίνη που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 58%, σύμφωνα με νέα μελέτη

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί έναν από τους πιο διαδεδομένους καρκίνους παγκοσμίως, ιδιαίτερα σε χώρες με δυτικό τρόπο ζωής και διατροφής. Επηρεάζει 1,9 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στους άνδρες και τη δεύτερη στις γυναίκες.

Οι επιστήμονες αναζητούν συνεχώς τρόπους για τη μείωση του κινδύνου αυτής της ασθένειας. Μια πρόσφατη ανασκόπηση δημοσιευμένων μελετών, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2025 στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients, εστίασε στη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και του κινδύνου καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η έρευνα αυτή αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η βιταμίνη D μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ενώ απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την πεποίθηση ότι η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να παίξει προστατευτικό ρόλο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς ο καρκίνος του παχέος εντέρου συχνά συνδέεται με διατροφικές συνήθειες.

Πώς διεξήχθη η μελέτη

Αυτή η μελέτη ήταν μια ανασκόπηση, πράγμα που σημαίνει ότι οι ερευνητές αξιολόγησαν μια ποικιλία προηγούμενων μελετών για να αναζητήσουν συνδέσεις στα αποτελέσματα. Οι ερευνητές αναζήτησαν σε επιστημονικές βάσεις δεδομένων μελέτες σχετικά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τη βιταμίνη D. Ενώ αρχικά βρήκαν πάνω από 10.000 μελέτες, κατέληξαν σε 50 αφού τις εξέτασαν προσεκτικά και αφαίρεσαν τα διπλότυπα και αυτές που δεν πληρούσαν τα κριτήριά τους.

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές ήθελαν να συμπεριλάβουν μόνο μελέτες σε ενήλικες συμμετέχοντες που είτε έπασχαν από καρκίνο του παχέος εντέρου (ή παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου) είτε είχαν τεκμηριωμένη ανεπάρκεια βιταμίνης D. Επίσης, αναζήτησαν περιπτώσεις, στις οποίες οι συμμετέχοντες έλαβαν συμπλήρωμα βιταμίνης D, ως μέρος της μελέτης.

Βιταμίνη D και καρκίνος του παχέος εντέρου: Τι έδειξε η έρευνα

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η βιταμίνη D έχει πολλά οφέλη για τον οργανισμό μας, υποστηρίζοντας την επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ρυθμίζοντας την αρτηριακή πίεση και αποτρέποντας αναπνευστικές λοιμώξεις. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του εντέρου, των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς, των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ακόμη και στην άμβλυνση των επιβλαβών επιπτώσεων της γήρανσης. Η βιταμίνη D δρα επίσης ως αντιοξειδωτικό, μειώνοντας τη φλεγμονή, καταστέλλοντας τις αυτοάνοσες αντιδράσεις και υποστηρίζοντας τη λειτουργία των ανοσοκυττάρων.

Οι ερευνητές αναφέρουν επίσης μια προηγούμενη μελέτη που υποδηλώνει ότι η βιταμίνη D αναστέλλει την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη κυττάρων και τον σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων που «τροφοδοτούν» τα καρκινικά κύτταρα (αγγειογένεση) και προάγει την απόπτωση (θανάτωση ανώμαλων κυττάρων).

Τι βρήκαν λοιπόν οι ερευνητές σχετικά με τη βιταμίνη D και τον καρκίνο του παχέος εντέρου; Αν και υπήρχαν ορισμένα αντικρουόμενα στοιχεία, δηλώνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D συνδέεται έντονα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, εν μέρει επειδή αυτή η ανεπάρκεια επιδεινώνει την φλεγμονή στο έντερο, η οποία προάγει την εξέλιξη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Συγκεκριμένα, μια μετα-ανάλυση 31 πρωτότυπων μελετών ανέφερε ότι σε σύγκριση με άτομα με τη χαμηλότερη διαιτητική πρόσληψη βιταμίνης D (10 ng/mL), εκείνα με την υψηλότερη ποσότητα (80 ng/mL) έδειξαν μείωση 25% στον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η Nurses’ Health Study, μια μεγάλη μακροπρόθεσμη μελέτη των ΗΠΑ που χρησιμοποιείται συνήθως για την εύρεση σχέσεων μεταξύ παραγόντων τρόπου ζωής και κινδύνου ασθενειών, έδειξε ότι οι γυναίκες με την υψηλότερη πρόσληψη βιταμίνης D είχαν 58% μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου σε σύγκριση με εκείνες με τη χαμηλότερη πρόσληψη.

Η Iowa Women’s Health Study διαπίστωσε ότι όσοι είχαν την υψηλότερη πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D μείωσαν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά το ήμισυ. Η ισπανική μελέτη PREDIMED είχε παρόμοια αποτελέσματα, όπως και μελέτες που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα βιταμίνης D (σε αντίθεση με τη λήψη της μέσω της τροφής).

Οι πολύποδες και τα αδενώματα είναι πρόδρομοι του καρκίνου του παχέος εντέρου και εντοπίζονται και αφαιρούνται συνήθως κατά τη διάρκεια κολονοσκοπήσεων. Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία ότι η βιταμίνη D μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη των πολυπόδων. Για παράδειγμα, μια καναδική μελέτη με 1.409 συμμετέχοντες διαπίστωσε ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D μείωσε την πιθανότητα ανάπτυξης πολυπόδων κατά 33% και τον κίνδυνο αδενωματώδων πολυπόδων υψηλού κινδύνου κατά 43%.

Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η βιταμίνη D, τόσο μέσω της διατροφής όσο και μέσω συμπληρωμάτων, παίζει κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου περιορίζοντας τη φλεγμονή, ρυθμίζοντας τις ανοσολογικές αντιδράσεις, προάγοντας τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων και αναστέλλοντας την ανάπτυξη όγκων. Για όσους έχουν καρκίνο του παχέος εντέρου, η βιταμίνη D μπορεί να συμβάλει στην προώθηση καλύτερων ποσοστών επιβίωσης και στη μείωση των ποσοστών θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου.

Υπήρχαν ορισμένοι περιορισμοί σε αυτή την ανασκόπηση. Πρώτον, αν και πολλές μελέτες έδειξαν προστατευτικά οφέλη της βιταμίνης D στον καρκίνο του παχέος εντέρου, οι περισσότερες δεν μπόρεσαν να ορίσουν τους μηχανισμούς μέσω των οποίων συνέβησαν αυτά τα οφέλη. Οι συγγραφείς της μελέτης δηλώνουν επίσης ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες μεγάλης κλίμακας, τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, οι οποίες θα παράσχουν περισσότερες απαντήσεις, συμπεριλαμβανομένης της βέλτιστης δοσολογίας και των σκευασμάτων των συμπληρωμάτων βιταμίνης D.

Πώς εφαρμόζονται αυτά στην πραγματική ζωή;

Με βάση τα στοιχεία αυτής της ανασκόπησης, η βιταμίνη D φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους με καρκίνο του παχέος εντέρου να επιβιώσουν. Δυστυχώς, η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι συχνή. Παγκοσμίως, η ανεπάρκεια βιταμίνης D εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 30% έως 50%, με ακόμη υψηλότερα ποσοστά να παρατηρούνται σε συγκεκριμένους πληθυσμούς.

Εκτός από τη γενετική προδιάθεση για καρκίνο του παχέος εντέρου, άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, τον καθιστικό τρόπο ζωής και μια διατροφή πλούσια σε ανθυγιεινά λιπαρά και κόκκινο κρέας και χαμηλή σε φυτικές ίνες. Ένα ανισόρροπο μικροβίωμα του εντέρου παίζει επίσης ρόλο, όπως και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η παχυσαρκία, η αδυναμία και ο διαβήτης.

Βιταμίνη D: Η βιταμίνη του ήλιου

Η βιταμίνη D ονομάζεται βιταμίνη του ήλιου επειδή το σώμα σας την παράγει με την έκθεση στις ακτίνες UVB – δηλαδή τον ήλιο. Αλλά αν ζείτε σε μια περιοχή που βιώνει κρύους χειμώνες, μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να λάβετε αρκετή έκθεση στον ήλιο κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών. Τους θερμότερους μήνες, θα πρέπει να λάβετε υπόψη τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος και να τον εξισορροπήσετε με την έκθεση στον ήλιο.

Πρέπει επίσης να εξασφαλίζετε αρκετή έκθεση δέρματος για να παράγετε βιταμίνη D – πρόσωπο, χέρια και πόδια. Επιπλέον, η ρύπανση, το πιο σκούρο δέρμα και πιθανώς το αντηλιακό μειώνουν την απορρόφηση του ηλιακού φωτός, μειώνοντας την παραγωγή βιταμίνης D. Για αυτούς τους λόγους, η διατροφή και τα συμπληρώματα μπορεί να είναι πιο αξιόπιστοι τρόποι για να λάβετε αρκετή βιταμίνη D.

Επίπεδα βιταμίνης D και συμπληρώματα

Επειδή είναι δυνατόν να το παρακάνετε και να καταλήξετε σε υπερδοσολογία βιταμίνης D που μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σας. Αυτό μπορεί να γίνει ζητώντας μια εξέταση αίματος από τον οικογενειακό σας γιατρό.

Εάν διαπιστωθεί ότι έχετε ανεπάρκεια, η συνάντηση με έναν διαιτολόγο μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε ποιες τροφές και πόσες από αυτές πρέπει να τρώτε κάθε μέρα για να αυξήσετε τα επίπεδά σας. Ένας διαιτολόγος μπορεί επίσης να σας βοηθήσει με τη λήψη συμπληρωμάτων.

Υγιεινές διατροφικές συνήθειες και βιταμίνη D

Ένα άλλο εύρημα από αυτή την ανασκόπηση ήταν ότι τα υγιεινά διατροφικά πρότυπα, όπως η μεσογειακή διατροφή, τείνουν να είναι πλούσια σε βιταμίνη D και άλλα αντιφλεγμονώδη θρεπτικά συστατικά. Η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, σπόρους, δημητριακά ολικής άλεσης, ψάρια, γαλακτοκομικά και υγιεινά λιπαρά.

Τροφές που περιέχουν βιταμίνη D περιλαμβάνουν:

• τους κρόκους αυγών,
• τα λιπαρά ψάρια (όπως ο σολομός, ο τόνος, ο σκουμπρί και οι σαρδέλες) και ορισμένα μανιτάρια,
• τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και
• οι χυμοί πορτοκαλιού.

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι μια ολιστική διατροφική προσέγγιση μπορεί να είναι καλύτερη στρατηγική από το να επικεντρώνεστε σε ένα μεμονωμένο θρεπτικό συστατικό.

Αυτή η ανασκόπηση 50 μελετών διαπίστωσε μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ επαρκούς πρόσληψης βιταμίνης D και μειωμένου κινδύνου καρκίνου του παχέος εντέρου. Επειδή η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι τόσο κοινή, μπορεί να είναι χρήσιμο να κάνετε αιματολογικές εξετάσεις για να ελέγξετε τα επίπεδά σας.

Με βάση τα αποτελέσματα, αν χρειάζεται να αυξήσετε τα επίπεδά σας, προσπαθήστε να προσθέσετε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D, όπως ολόκληρα αυγά, σολομό, μανιτάρια και εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γάλα και γιαούρτι, στη διατροφή σας. Η τήρηση μιας υγιεινής διατροφής, όπως η μεσογειακή διατροφή, μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμη.