Ο επίμονος βήχας, ο οποίος διαρκεί περισσότερο από οκτώ εβδομάδες, μπορεί να είναι ένδειξη υποκείμενων προβλημάτων υγείας, όπως άσθμα, μεταρινική καταρροή ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Η κατάσταση αυτή επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, προκαλώντας σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως κόπωση και άγχος.

Αν και οι θεραπείες περιλαμβάνουν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και σπιτικές μεθόδους, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή συνοδεύονται από σοβαρές ενδείξεις, όπως δύσπνοια ή αιμόπτυση.

Πιο αναλυτικά

Όταν ο βήχας παραμένει για περισσότερο απ’ όσο πρέπει, μπορεί να επηρεάσει κάθε στιγμή της ημέρας σας — από τις πρωινές συναντήσεις μέχρι τις βραδινές συνομιλίες. Όμως αυτό το επίμονο αντανακλαστικό ίσως είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ενόχληση. Μπορεί να είναι ο τρόπος του σώματός σας να σας «πει» να δώσετε προσοχή σε κάτι. Σε αυτό το άρθρο, θα μάθουμε τι είναι ο χρόνιος βήχας, τι τον προκαλεί, γιατί επιμένει και πώς αντιμετωπίζεται.

Πού οφείλεται ο χρόνιος βήχας και γιατί δεν σταματά το «γαργάλημα» στον λαιμό

Ο βήχας είναι ένας από τους βασικούς μηχανισμούς άμυνας του σώματός μας — αλλά όταν ένα απλό γαργάλημα στον λαιμό μετατρέπεται σε καθημερινή ταλαιπωρία, παύει να είναι φυσιολογικό. Από το να διακόπτει τον ύπνο σας μέχρι να σας αποσπά την προσοχή στη δουλειά ή να τραβάει ανεπιθύμητα βλέμματα σε δημόσιους χώρους, ένας βήχας που δεν υποχωρεί είναι κάτι παραπάνω από μια ενόχληση — είναι ένα σημάδι ότι κάτι βαθύτερο μπορεί να συμβαίνει.

Πώς επηρεάζει ο επίμονος βήχας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής

Στη συστηματική ανασκόπηση του 2024 με τίτλο Chronic cough: more than just a persistent cough: a systematic literature review to understand the impact of chronic cough on quality of life, οι Bali et al. συνέθεσαν στοιχεία από 65 μελέτες για να αξιολογήσουν πώς ο επίμονος ή ανεξήγητος χρόνιος βήχας (διάρκειας ≥ 8 εβδομάδων) επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών που σχετίζεται με την υγεία. Η ανασκόπηση αποκάλυψε:

• Σημαντική η συνολική μείωση της ποιότητας ζωής των ασθενών που σχετίζεται με την υγεία μεταξύ ατόμων με χρόνιο βήχα, όπως μετρήθηκε με γενικά και εξειδικευμένα εργαλεία αξιολόγησης που βασίζονται σε αναφορές ασθενών.
• Σωματικές επιπτώσεις, όπως κόπωση, διαταραχές ύπνου, δυσφορία στο στήθος και ακράτεια ούρων από βίαιες κρίσεις βήχα.
• Ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως αυξημένο άγχος, αμηχανία, κατάθλιψη και κοινωνική απόσυρση λόγω της απρόβλεπτης φύσης των επεισοδίων βήχα.
• Κοινωνικά και λειτουργικά βάρη, όπως μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία, επηρεασμένες διαπροσωπικές σχέσεις και αποφυγή δημόσιων χώρων.
• Διάφορες θεραπείες μπορούν να προσφέρουν σημαντικές βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών που σχετίζεται με την υγεία, παρόλο που ο αριθμός και το εύρος των παρεμβατικών μελετών παραμένει περιορισμένος.

Παρά την ανάδειξη της πολυδιάστατης επίδρασης του χρόνιου βήχα, οι συγγραφείς καταλήγουν ότι υπάρχει ανεκπλήρωτη ανάγκη για εγκεκριμένες φαρμακολογικές θεραπείες που να ανακουφίζουν πιο αποτελεσματικά τα συμπτώματα του βήχα και κατά συνέπεια να ενισχύουν την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.

Τι προκαλεί τον χρόνιο βήχα και γιατί επιμένει ακόμη και όταν η ίωση έχει περάσει – Ειδικοί εξηγούν

Κανείς δεν θέλει να είναι εκείνος που δεν μπορεί να σταματήσει να βήχει. Δεν είναι μόνο άβολο για τον λαιμό σας, αλλά επίσης προκαλεί θυμωμένα βλέμματα από άλλους σε ασανσέρ, μετρό και εστιατόρια — ειδικά κατά τη διάρκεια της εποχής των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Γιατί κάποιοι βήχες φαίνεται να χρειάζονται μήνες για να υποχωρήσουν; Πνευμονολόγος και ωτορινολαρυγγολόγος εξηγούν τα αίτια του χρόνιου βήχα και τι μπορείτε να κάνετε για να τον αντιμετωπίσετε.

Πώς ορίζεται ο χρόνιος βήχας – Πόσο διαρκεί

Για να καταλάβετε τι κρύβεται πίσω από έναν επίμονο βήχα, βοηθάει να παρακολουθείτε πόσο καιρό τον έχετε. Υπάρχουν συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα που καθορίζουν αν ένας βήχας είναι χρόνιος ή όχι. Ένας οξύς ή παροδικός βήχας διαρκεί έως και τρεις εβδομάδες, εξηγεί η Αμερικανή Dr. Natalie Earl, ωτορινολαρυγγολόγος στο Centers for Advanced ENT Care—Feldman ENT Division σε Maryland και Washington, D.C. Αυτές οι «κρίσεις» βήχα σύντομης διάρκειας συνήθως σχετίζονται με έναν ιό που κολλήσατε και θα υποχωρήσουν μόνοι τους, λέει, σύμφωνα με το Time.

Αντιθέτως, ένας επίμονος ή χρόνιος βήχας διαρκεί περισσότερο από οκτώ εβδομάδες, λέει η Earl, μερικές φορές ακόμη και παρά τις σπιτικές θεραπείες ή τα μη συνταγογραφούμενα σιρόπια για τον βήχα. Κάπου στη μέση βρίσκεται ο υποξύς βήχας, ο οποίος διαρκεί από τρεις έως οκτώ εβδομάδες, λέει η Αμερικανή Dr. Soo Jung Cho, πνευμονολόγος στο Weill Cornell Medicine και στο NewYork-Presbyterian Hospital.

Αιτίες επίμονου βήχα

Αν ο βήχας σας διαρκεί οκτώ εβδομάδες ή και περισσότερο, πιθανότατα αντιμετωπίζετε μία από τις παρακάτω τρεις αιτίες. Περίπου το 90% των περιπτώσεων χρόνιου βήχα οφείλονται σε έναν από αυτούς τους παράγοντες, λέει η Cho. Το υπόλοιπο 10% αφορά σπάνιες παθήσεις, όπως η χρόνια βρογχίτιδα, ο καρκίνος του πνεύμονα ή παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.

1. Άσθμα

Αν δεν μπορείτε να σταματήσετε να βήχετε, μπορεί να έχετε άσθμα με κυρίαρχο το σύμπτωμα του βήχα, λέει η Cho. Όταν έχετε άσθμα, μπορεί να βήχετε πιο εύκολα ως αντίδραση σε ερεθίσματα όπως η γύρη, τα αρώματα, ο κρύος αέρας ή ακόμα και το στρες, σύμφωνα με το American College of Allergy, Asthma, and Immunology.

Ίσως έχετε παρατηρήσει επίσης ότι τα συμπτώματά σας δεν βελτιώνονται ιδιαίτερα με μη συνταγογραφούμενα σιρόπια για τον βήχα. Ένας πνευμονολόγος ή αλλεργιολόγος μπορεί να σας αξιολογήσει για πιθανά συμπτώματα άσθματος και να σας κάνει ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία θώρακα για να εντοπίσει τυχόν υποκείμενη νόσο των πνευμόνων, λέει η Cho.

2. Μεταρινική καταρροή

Οι ωτορινολαρυγγολόγοι είναι πολύ εξοικειωμένοι με αυτήν την αιτία βήχα που δεν φεύγει. Είναι «ο πιο συχνός λόγος προσέλευσης για βήχα σε ιατρείο ΩΡΛ», λέει η Earl. Η μεταρινική καταρροή συμβαίνει όταν εκκρίσεις από το πίσω μέρος της μύτης στάζουν προς τον λάρυγγα, προκαλώντας σας να βήχετε, εξηγεί. «Αλλεργίες, ιοί, ιγμορίτιδα και μη αλλεργική ρινίτιδα είναι τυπικές αιτίες της μεταρινικής καταρροής».

Μπορεί να καταλάβετε ότι ο βήχας σας οφείλεται σε μεταρινική καταρροή αν αισθάνεστε ότι κάποιο υγρό τρέχει στο πίσω μέρος του λαιμού σας. Πιθανότατα έχετε και την ανάγκη να καθαρίσετε τον λαιμό σας, αλλά όταν το κάνετε, βήχετε ξηρά, λέει. Ο γιατρός σας μπορεί να θέλει να χρησιμοποιήσει ένα λαρυγγοσκόπιο, μια κάμερα σε λεπτό σωλήνα που τοποθετείται στον λαιμό, για να εξετάσει τον λάρυγγά σας και να διαπιστώσει αν η μεταρινική καταρροή ή κάτι άλλο προκαλεί τα συμπτώματά σας, λέει η Cho.

3. Καούρα, παλινδρόμηση οξέος ή ΓΟΠΝ

Μερικές φορές, η καούρα εμφανίζεται ως βήχας και όχι ως δυσπεψία. «Αντί γι’ αυτό, υπάρχει βραχνάδα, προσπαθήσετε να καθαρίσετε τον λαιμό σας και έχετε ξηρό, μη παραγωγικό βήχας», λέει η Earl. Ένας ΩΡΛ ή πνευμονολόγος μπορεί να σας παραπέμψει σε γαστρεντερολόγο για απεικόνιση του οισοφάγου και του στομάχου σας, ώστε να εκτιμήσει την ένταση της παλινδρόμησης, λέει η Cho. Αν είναι χρόνια και σοβαρή, μπορεί να διαγνωστείτε με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή ΓΟΠΝ.

Πώς να αντιμετωπίσετε τον χρόνιο βήχα

Δεν χρειάζεται να υποφέρετε από κρίσεις βήχα χωρίς υποστήριξη. Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα αν έχετε κάποιο σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι μαζί με τον βήχα σας, όπως δύσπνοια, πόνο στο στήθος, ακούσια απώλεια βάρους ή αν βήχετε αίμα, λέει η Cho — ειδικά αν καπνίζετε. Αν δεν ανησυχείτε ιδιαίτερα για τον βήχα σας προς το παρόν, μπορείτε να δοκιμάσετε μερικές μεθόδους στο σπίτι. Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον βήχα και σπιτικές θεραπείες όπως τσάι με μέλι αξίζει να δοκιμαστούν, λέει η Cho.

Αν υποψιάζεστε ότι ο βήχας σας οφείλεται σε μεταρινική καταρροή, δοκιμάστε φάρμακα όπως η γουαϊφενεσίνη, τα οποία βοηθούν στο να στεγνώσουν αυτές οι εκκρίσεις, προσθέτει η Earl. Αν νομίζετε ότι έχετε παλινδρόμηση οξέος, μη συνταγογραφούμενα αντιόξινα ή αναστολείς αντλίας πρωτονίων μπορεί να βοηθήσουν, σύμφωνα με το National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases.

Αν όμως έχετε ήδη δοκιμάσει κάποια φάρμακα χωρίς συνταγή και τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται, ήρθε η ώρα να μιλήσετε με έναν ειδικό, λέει η Earl. Ίσως χρειαστεί να κάνουν απεικονιστικές εξετάσεις, να σας παραπέμψουν σε γιατρό με άλλη ειδικότητα ή να ξεκινήσουν αγωγή με συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Αν έχετε ήδη κάποια υποκείμενη πνευμονική πάθηση όπως άσθμα ή ΧΑΠ που επηρεάζει την αναπνοή σας, σκεφτείτε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας νωρίτερα από το όριο των οκτώ εβδομάδων αν βήχετε περισσότερο από το κανονικό, λέει η Cho. Διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να μετατραπεί κάθε οξύς βήχας σε χρόνιο βήχα, λέει, αλλά ο γιατρός σας μπορεί να προσαρμόσει τη φαρμακευτική αγωγή που ήδη λαμβάνετε για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο.

Το άρθρο συνοπτικά

• Ο χρόνιος βήχας διαρκεί πάνω από 8 εβδομάδες και προκαλείται συχνότερα από άσθμα, παλινδρόμηση ή μεταρινική καταρροή.
• Συνοδεύεται συχνά από ξηρότητα, βραχνάδα, ανάγκη καθαρισμού του λαιμού ή αίσθηση υγρού στο πίσω μέρος του φάρυγγα.
• Οι θεραπείες περιλαμβάνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα, σπιτικές μεθόδους και παραπομπή σε ειδικούς όπως ΩΡΛ, πνευμονολόγο ή γαστρεντερολόγο.
• Απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα αν συνοδεύεται από δύσπνοια, αιμόπτυση ή ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Πηγή: oloygeia.gr