Το άρθρο εξετάζει τη σχέση μεταξύ αρνητικών σκέψεων και καρκίνου, υπογραμμίζοντας ότι οι συνεχείς αρνητικές σκέψεις μπορεί να επηρεάσουν την ψυχολογία και τη σωματική υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες με χρόνιο ψυχολογικό στρες έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Αν και δεν υπάρχει σαφής αιτιώδης σχέση μεταξύ στρες και καρκίνου, οι μηχανισμοί που συνδέουν τις αρνητικές σκέψεις με την ασθένεια περιλαμβάνουν ορμονικές και φλεγμονώδεις διαδικασίες. Το άρθρο αναλύει τις επιπτώσεις των αρνητικών σκέψεων στο σώμα και την ψυχική υγεία, τονίζοντας την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα.

Πιο αναλυτικά

Αναρωτηθήκατε ποτέ αν οι συνεχείς αρνητικές σκέψεις και οι σκέψεις αυτοαμφισβήτησης μπορεί να προσπεράσουν την ψυχολογία σας και να επηρεάσουν άμεσα την υγεία σας; Μελέτες δείχνουν ότι το να σκεφτόμαστε επηρεάζει τη σωματική μας υγεία. Ας πάμε όμως και ένα βήμα παραπέρα. Μπορούν οι αρνητικές σκέψεις να προκαλέσουν καρκίνο; Μπορούν να επηρεάσουν το πώς αντιδρά ο οργανισμός στη θεραπεία; Μετά από έρευνα που έκανε το Όλο Υγεία σε διάφορες πηγές, σας παρουσιάζουμε τις σχετικές μελέτες και ρίχνουμε φως στο σοβαρό αυτό ερώτημα. Συνεχίστε να διαβάζετε καθώς θα εμβαθύνουμε σε στοιχεία και δεδομένα που αποκαλύπτουν το πώς οι αρνητικές σκέψεις μπορεί να επηρεάσουν τις φυσικές διεργασίες του εγκεφάλου και πώς αυτή η διαδικασία αλλάζει την κατανόησή μας για την υγεία και τη μορφολογία του καρκίνου.

Καρκίνος: Πώς συμβάλλουν οι αρνητικές σκέψεις στην προδιάθεση, την ανάπτυξη, τη μετάσταση και τη θεραπεία

Αυτό που πιστεύουμε και σκεφτόμαστε συνεχώς μπορεί διακριτικά να διαμορφώσει το μυαλό και το σώμα μας με την πάροδο του χρόνου, αλλά πώς διαφέρουν ακριβώς οι σποραδικές ανησυχίες από την κλινική κατάθλιψη, και θα μπορούσε η επίμονη αρνητικότητα να παίζει ρόλο σε σοβαρές ασθένειες; Στις ενότητες που ακολουθούν, θα μάθουμε για

• Τις διαφορές ανάμεσα στις καθημερινές αρνητικές σκέψεις και την κατάθλιψη: Τι ξεχωρίζει μια περαστική ανησυχία από μια διαγνώσιμη διαταραχή διάθεσης;
• Το τι είναι η ψυχική επιβάρυνση: Πώς η ανακύκλωση σκέψεων και η χρόνια αυτοκριτική δημιουργούν το έδαφος για επεισόδια άγχους και κατάθλιψης.
• Την επίδραση των σκέψεων στο σώμα: Οι οδοί—ορμόνες στρες, φλεγμονή και νευρικά σήματα—μέσω των οποίων η αρνητική σκέψη επιβαρύνει το σώμα.
• Μελέτες που υποστηρίζουν ή καταρρίπτουν θεωρίες και δεδομένα: Πρόσφατες μελέτες, συμπεριλαμβανομένων ερευνών για το αν η εγκεφαλική δραστηριότητα που προκαλείται από σκέψεις μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη όγκων.

Αυτό το ταξίδι μπορεί να μην απαντήσει οριστικά στο ερώτημα αν οι αρνητικές σκέψεις προκαλούν άμεσα καρκίνο, αλλά θα σας εφοδιάσει με σαφείς ορισμούς, επιλεγμένα στοιχεία και δεδομένα που μπορεί να μην γνωρίζατε έως τώρα.

Τι είναι οι αρνητικές σκέψεις; Είναι το ίδιο με την κατάθλιψη;

Οι αρνητικές σκέψεις, που συχνά αποκαλούνται «αρνητικός εσωτερικός λόγος», είναι παροδικά, καταστασιακά εσωτερικά σχόλια—όπως «Δεν είμαι αρκετά καλός (-ή)» ή «Αυτό θα πάει άσχημα»—που προέρχονται από γνωστικές διαστρεβλώσεις (π.χ. σκέψεις τύπου «όλα ή τίποτα», καταστροφολογία) και συνήθως αλλάζουν όταν αλλάξουν οι συνθήκες ή όταν τις αμφισβητήσετε.

Αντίθετα, η κατάθλιψη είναι μια διαγνώσιμη διαταραχή διάθεσης που ορίζεται από σχεδόν συνεχή κακή διάθεση ή απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, και συνοδεύεται από επιπλέον συμπτώματα (αλλαγές στον ύπνο ή την όρεξη, χαμηλή ενέργεια, δυσκολία στη συγκέντρωση, αισθήματα ανεπάρκειας) που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία. Βασικές διαφορές περιλαμβάνουν:

• Τη διάρκεια και την επιμονή των επεισοδίων: Οι αρνητικές σκέψεις έρχονται και φεύγουν– τα συμπτώματα κατάθλιψης πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον για 2 εβδομάδες.
• Το μέγεθος της επίδρασης: Οι αρνητικές σκέψεις προκαλούν στιγμιαία ανησυχία ή λύπη– η κατάθλιψη υπονομεύει την εργασία, τις σχέσεις και την αυτοφροντίδα.
• Κλινικά κριτήρια: Η κατάθλιψη πληροί συγκεκριμένα διαγνωστικά όρια (αριθμός συμπτωμάτων, σοβαρότητα, διάρκεια), ενώ οι αρνητικές σκέψεις από μόνες τους δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια.
• Ανάγκη για παρέμβαση: Η απλή αναδιατύπωση ή σύντομη διαχείριση του στρες μπορεί να μειώσει τις επιζήμιες σκέψεις, ενώ η κατάθλιψη απαιτεί συχνά δομημένη θεραπεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής και μερικές φορές φαρμακευτική αγωγή.

Πώς επηρεάζουν οι σκέψεις την υγεία

Οι αρνητικές σκέψεις επιβαρύνουν το μυαλό και την ψυχολογία

Οι αρνητικές σκέψεις—ιδιαίτερα με τη μορφή της ανακύκλωσης σκέψεων και της εμμονικής γνωστικής διεργασίας—λειτουργεί τόσο ως πυροδότης όσο και ως διατηρητής ψυχολογικών διαταραχών. Η συνήθης ανακύκλωση σκέψεων εντείνει και παρατείνει την αρνητική διάθεση, εμποδίζει την επίλυση προβλημάτων και διαβρώνει τη ρύθμιση των συναισθημάτων, καθιστώντας τα άτομα πιο ευάλωτα στη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και την ενίσχυση σωματικών συμπτωμάτων.

Σύντομες πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η τεχνητή πρόκληση ανακύκλωσης σκέψεων αυξάνει σταθερά τη δυσφορία, ενώ παρεμβάσεις που αποσπούν στην προσοχή από τις επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις μπορούν να μειώσουν τόσο την εμφάνιση όσο και τη σοβαρότητα των επεισοδίων άγχους και κατάθλιψης. Βασικοί ψυχολογικοί μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη ρύθμιση συναισθημάτων: Η δυσκολία του να αντικαταστήσουμε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές οδηγεί σε επιδείνωση της διάθεσης και περιορισμό της σκέψης.
• Εμμονική γνωστική διεργασία: Η συνεχής ανησυχία διατηρεί την αντίδραση του εγκεφάλου στο στρες σαν να αντιμετωπίζει πραγματική απειλή.
• Βρόχος γνωστικο-συναισθηματικής ανατροφοδότησης: Η αρνητική διάθεση τροφοδοτεί περισσότερες αρνητικές σκέψεις, δημιουργώντας έναν αυτοενισχυόμενο κύκλο που υποβαστάζει πολλές διαταραχές διάθεσης.

Πώς οι αρνητικές σκέψεις επιβαρύνουν το σώμα

Οι αρνητικές σκέψεις επιβαρύνουν απτά το σώμα, ενεργοποιώντας χρόνια τις οδούς του στρες και του ανοσοποιητικού. Η παρατεταμένη διέγερση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) από την ανησυχία αυξάνει την κορτιζόλη και τον καρδιακό ρυθμό, ενώ οι προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες (IL-6, TNF-α, CRP) αυξάνονται παράλληλα με το αρνητικό συναίσθημα, συμβάλλοντας σε δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη και επιταχυνόμενη «φθορά» σε πολλά οργανικά συστήματα.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι διεργασίες αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, αυτοάνοσα νοσήματα, μεταβολικό σύνδρομο και ακόμη και γνωστική έκπτωση. Οι φυσικές οδοί που συνδέουν την αρνητική σκέψη με την ασθένεια περιλαμβάνουν:

• Χρόνια ενεργοποίηση του στρες: Η επίμονη έκθεση σε κορτιζόλη διαταράσσει τον μεταβολισμό και την ισορροπία του ανοσοποιητικού.
• Φλεγμονώδης διαμεσολάβηση: Οι αυξημένες κυτταροκίνες βλάπτουν τα αγγειακά και νευρικά κύτταρα και επιδεινώνουν τη διάθεση.
• Νευροανοσολογική αλληλεπίδραση: Τα σήματα του ανοσοποιητικού τροποποιούν τα συστήματα νευροδιαβιβαστών, ενισχύοντας το αρνητικό συναίσθημα και μειώνοντας την ανθεκτικότητα.

Αρνητικά συναισθήματα και καρκίνος του μαστού: Τι δείχνει πρόσφατη μελέτη

Μεγάλη ανασκόπηση του 2022 εννέα μακροχρόνιων μελετών που περιλάμβαναν πάνω από 129.000 γυναίκες διαπίστωσε ότι όσες παρουσίαζαν τακτικά αρνητικά συναισθήματα—όπως στρες, άγχος ή κατάθλιψη—είχαν περίπου 60% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες χωρίς αυτά τα συναισθήματα. Με απλά λόγια, το χρόνιο ψυχολογικό στρες φαίνεται να συνδέεται με μελλοντικό καρκίνο του μαστού, και αυτό το μοτίβο παρέμεινε αληθές είτε οι γυναίκες παρακολουθήθηκαν για λιγότερα από 10 χρόνια είτε για περισσότερα από 20 χρόνια. Τα βασικά σημεία περιλαμβάνουν:

• Ισχυρότερη επίδραση από συνεχή στρες: Γυναίκες με υψηλό συνολικό στρες παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον κίνδυνο (ακόμη και πάνω από το διπλάσιο σε ορισμένες περιπτώσεις).
• Σταθερότητα μεταξύ περιοχών: Παρόμοιοι συσχετισμοί εμφανίστηκαν σε Ασία, Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.
• Διαρκές αποτέλεσμα με την πάροδο του χρόνου: Ο αυξημένος κίνδυνος εμφανίστηκε τόσο σε σύντομες όσο και σε μακρές περιόδους παρακολούθησης.
• Η μέθοδος αξιολόγησης έχει σημασία: Μελέτες που χρησιμοποιούσαν ευρύτερα ερωτηματολόγια ανέφεραν υψηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με εκείνες που βασίζονταν αυστηρά σε κλινικές διαγνώσεις.

Δεν εντοπίστηκαν ενδείξεις μεροληψίας και οι έλεγχοι των δεδομένων με διαφορετικούς τρόπους επιβεβαίωσαν ότι τα ευρήματα παραμένουν αξιόπιστα.

Μπορεί το στρες να προκαλέσει καρκίνο;

Αν και το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα υγείας, το κατά πόσο σχετίζεται με τον καρκίνο παραμένει ασαφές. Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα έχουν δώσει ποικίλα και ορισμένες φορές αντιφατικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα,

• Μελέτη περίπτωσης-ελέγχου μεταξύ Καναδών ανδρών βρήκε συσχέτιση μεταξύ στρες στον χώρο εργασίας και κινδύνου για καρκίνο του προστάτη, ενώ μια παρόμοια μελέτη δεν βρήκε τέτοια συσχέτιση.
• Προοπτική μελέτη σε περισσότερες από 100.000 γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν βρήκε σύνδεση μεταξύ κινδύνου για καρκίνο του μαστού και αντιλαμβανόμενων επιπέδων στρες ή δυσμενών γεγονότων ζωής τα προηγούμενα 5 χρόνια.
• 15ετής προοπτική μελέτη σε Αυστραλές γυναίκες με αυξημένο οικογενειακό κίνδυνο για καρκίνο του μαστού δεν βρήκε συσχέτιση μεταξύ οξέων και χρονίων παραγόντων στρες, κοινωνικής υποστήριξης, αισιοδοξίας ή άλλων συναισθηματικών χαρακτηριστικών και του κινδύνου καρκίνου του μαστού.
• Σε μετα-ανάλυση του 2008 με 142 προοπτικές μελέτες σε άτομα στην Ασία, την Αυστραλασία, την Ευρώπη και την Αμερική, το στρες σχετίστηκε με αυξημένη επίπτωση καρκίνου του πνεύμονα.
• Μετα-ανάλυση του 2019 από εννέα παρατηρητικές μελέτες στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική βρήκε επίσης συσχέτιση μεταξύ εργασιακού στρες και κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του οισοφάγου.
• Μετα-ανάλυση από 12 μελέτες κοορτής στην Ευρώπη δεν βρήκε καμία σύνδεση μεταξύ εργασιακού στρες και κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του μαστού ή του προστάτη.

Ακόμη και όταν το στρες φαίνεται να σχετίζεται με τον κίνδυνο καρκίνου, η σχέση μπορεί να είναι έμμεση. Για παράδειγμα, άτομα υπό χρόνιο στρες ενδέχεται να αναπτύξουν κάποιες ανθυγιεινές συνήθειες, όπως κάπνισμα, υπερφαγία, μείωση της φυσικής δραστηριότητας ή κατανάλωση αλκοόλ, οι οποίες από μόνες τους συνδέονται με αυξημένους κινδύνους για ορισμένους καρκίνους.

Πώς επηρεάζει το στρες τους καρκινοπαθείς;

Στοιχεία από εργαστηριακές μελέτες σε μοντέλα ζώων και ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα που καλλιεργούνται στο εργαστήριο υποδεικνύουν ότι το χρόνιο στρες μπορεί να προκαλέσει την επιδείνωση (πρόοδο) και εξάπλωση (μετάσταση) του καρκίνου. Για παράδειγμα, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι όταν ποντίκια που φέρουν ανθρώπινους όγκους διατηρούνταν περιορισμένα ή απομονωμένα από άλλα ποντίκια—συνθήκες που αυξάνουν το στρες—οι όγκοι τους είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτυχθούν και να κάνουν μετάσταση.

Εργαστηριακές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η νορεπινεφρίνη, που απελευθερώνεται στο πλαίσιο της αντίδρασης μάχης ή φυγής του σώματος, διεγείρει την αγγειογένεση και τη μετάσταση. Αυτή η ορμόνη μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει ουδετερόφιλα, έναν τύπο κυττάρων του ανοσοποιητικού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ουδετερόφιλα μπορούν να βοηθήσουν τους όγκους να αναπτυχθούν, προστατεύοντάς τους από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος. Μπορούν επίσης να «ξυπνήσουν» αδρανή καρκινικά κύτταρα.

Το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να οδηγήσει στην απελευθέρωση μιας κατηγορίας στεροειδών ορμονών που ονομάζονται γλυκοκορτικοειδή. Τα γλυκοκορτικοειδή ενδέχεται να αναστέλλουν έναν τύπο κυτταρικού θανάτου στους όγκους που ονομάζεται απόπτωση και να αυξάνουν τη μετάσταση και την ανθεκτικότητα στη χημειοθεραπεία. Μπορεί επίσης να εμποδίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος να αναγνωρίσει και να πολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα.

Αν και ορισμένες μελέτες έχουν αναφέρει μειωμένη επιβίωση σε άτομα με καρκίνο που βιώνουν στρες, τα συνολικά στοιχεία ότι το στρες επηρεάζει άμεσα την επιβίωση παραμένουν ανεπαρκή.

Το άρθρο συνοπτικά

• Οι αρνητικές σκέψεις και το χρόνιο στρες ενεργοποιούν ορμονικές και φλεγμονώδεις διεργασίες που επηρεάζουν την υγεία.
• Μεγάλη ανασκόπηση δείχνει αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού σε γυναίκες με χρόνια ψυχολογική δυσφορία.
• Τα στοιχεία δεν αποδεικνύουν άμεση αιτιώδη σχέση μεταξύ στρες και καρκίνου, αλλά υποδεικνύουν σημαντικούς μηχανισμούς σύνδεσης.
• Το στρες μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη και εξάπλωση του καρκίνου μέσω ορμονών όπως η κορτιζόλη και η νορεπινεφρίνη.

Πηγή: oloygeia.gr