- Ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία είναι κρίσιμος, καθώς μπορεί να εκλεγεί ο πρώτος ακροδεξιός πρόεδρος, με σημαντικές επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της χώρας.
- Η υποψήφια Έλενα Λασκόνι αγωνίζεται να συγκρατήσει τη ρουμάνικη δημοκρατία, ενώ ο αντίπαλός της, Καλίν Γκεοργκέσκου, προωθεί εθνικιστικές και φιλορωσικές θέσεις, εν μέσω ανησυχιών για ρωσική παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία.
- Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Λασκόνι υστερεί σημαντικά, με τον Γκεοργκέσκου να προηγείται, ενώ οι εκλογές θεωρούνται δημοψήφισμα για την εξωτερική πολιτική της Ρουμανίας και την ευρωπαϊκή της προοπτική.
Θα παραμείνει στον φιλοευρωπαϊκό δρόμο ή θα κάνει ένα άλμα στο κενό; Στη Ρουμανία ενδέχεται να εκλεγεί την Κυριακή ο πρώτος ακροδεξιός πρόεδρος, μια κρίσιμη επιλογή για το μέλλον αυτής της χώρας μέλους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και γειτονικής της Ουκρανίας.
Απέναντι στον εθνικιστή υποψήφιο Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος αιφνιδίασε τους πάντες κερδίζοντας την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, είναι η Έλενα Λασκόνι κεντροδεξιά δήμαρχος μιας μικρής πόλης της Ρουμανίας. Αυτή η πρώην δημοσιογράφος, που στράφηκε στην πολιτική, προσπαθεί να αλλάξει τις ισορροπίες, επιμένει να τονίζει το διακύβευμα των εκλογών και πήγε σε μοναστήρι για να προσευχηθεί «για τη δημοκρατία».
Πρόκειται για μια «υπαρξιακή μάχη», εξηγεί η ίδια: «μια αντιπαράθεση» μεταξύ αυτών που θέλουν «να διατηρήσουν τη νεαρή ρουμάνικη δημοκρατία», που γεννήθηκε από την επανάσταση του 1989, και αυτών που θέλουν «να επιστρέψουμε στη ρωσική σφαίρα επιρροής».
Η Ρουμανία ζει μια περίοδο αναταράξεων: μετά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών ακολούθησε ανακαταμέτρηση των ψηφοδελτίων, δημιουργήθηκε φόβος για ακύρωση της ψηφοφορίας, διατυπώθηκαν κατηγορίες για ρωσική παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία και γεννήθηκαν υποψίες για άνιση παρουσία των υποψήφιων από το TikTok, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που προτιμά ο Γκεοργκέσκου.
Αντιδρώντας στον αποχαρακτηρισμό εγγράφων που δείχνουν τον ρόλο της πλατφόρμας στην προεκλογική εκστρατεία του ακροδεξιού υποψήφιου, ο Σοσιαλιστής απερχόμενος πρωθυπουργός Μαρσέλ Τσολάκου ανακοίνωσε ότι στηρίζει την Λασκόνι, όπως έπραξαν και οι φιλελεύθεροι. Ωστόσο αυτό ενδέχεται να μην αρκεί. Οι δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ανακοίνωση αυτή εμφάνιζαν τη Λασκόνι στο 42%, έναντι 58% για τον Γκεοργκέσκου.
Ο Γκεοργκέσκου, τον οποίο οι επικριτές του κατηγορούν ότι είναι φιλορώσος, αποφεύγει να απαντά σε ερωτήσεις για την άποψή του για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, για τον οποίο έχει εκφράσει στο παρελθόν τον θαυμασμό του. Επικριτικός έναντι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δηλώνει ότι δεν επιθυμεί την αποχώρηση της χώρας από τους θεσμούς αυτούς, αλλά επιδιώκει «να επαναφέρει τη Ρουμανία στον παγκόσμιο χάρτη». Παράλληλα είναι αντίθετος στην παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, δηλώνοντας ότι έχει εμπνευστεί από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στη Ρουμανία, μία από τις πιο φτωχές χώρες της ΕΕ, ο εθνικιστικός του λόγος πετυχαίνει τον στόχο του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη. Ο φόβος: η χώρα αυτή, που απέκτησε στρατηγική σημασία μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, να ενταχθεί στο μπλοκ της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς και να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή ενότητα έναντι της Ρωσίας.
«Ο δεύτερος γύρος (των προεδρικών εκλογών) θεωρείται δημοψήφισμα για τη μελλοντική κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας», εκτιμά ο Μάρτιου Γκινσέα πολιτικός επιστήμονας στο ΕΤΗ της Ζυρίχης.
Αν η Ρουμανία είναι σήμερα «μια αξιόπιστη και προβλέψιμη χώρα για τη φιλελεύθερη Δύση, τυχόν νίκη του Καλίν Γκεοργκέσκου θα ευθυγραμμίσει τη χώρα με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία», οι πρωθυπουργοί των οποίων – ο Βίκτορ Ορμπάν και ο Ρόμπερτ Φίτσο αντίστοιχα, «επιθυμούν να περιορίσουν την υπερεθνική επιρροή της ΕΕ».
Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά τις εκλογές, αλλά και η γειτονική Μολδαβία, η ηγέτιδα της οποίας Μάγια Σάντου, που έχει ρουμάνικο διαβατήριο, έστειλε μήνυμα βίντεο προς του Ρουμάνους ζητώντας τους να ψηφίσουν για «μια ισχυρή, ευρωπαϊκή και ελεύθερη Ρουμανία». Από τη Γεωργία, που συγκλονίζεται από φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις, η φιλοδυτική πρόεδρος Σαλομέ Ζουραμπασβίλι έστειλε τις ευχές της στη Λασκόνι.
Ο πρόεδρος της Ρουμανίας έχει μια κυρίως τιμητική θέση, αλλά επηρεάζει την εξωτερική πολιτική της χώρας και έχει έναν ρόλο ηθικής πυξίδας. Διαδραματίζει επίσης ρόλο στον σχηματισμό της κυβέρνησης, κάτι που μετά τις βουλευτικές εκλογές της προηγούμενης Κυριακής μοιάζει δύσκολο, καθώς κανένα κόμμα δεν κατάφερε να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών.
Πλέον η χώρα μοιάζει διχασμένη. Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα είναι η μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο, αλλά η άκρα δεξιά συγκέντρωσε το ένα τρίτο των ψήφων, κάτι πρωτοφανές για τη Ρουμανία μετά την πτώση του κομμουνισμού.
Η στροφή αυτή εξηγείται από την οργή πολλών από τους 19 εκατ. κατοίκους της χώρας μπροστά στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, λόγω του πολέμου στην άλλη πλευρά των συνόρων, αλλά και επειδή θεωρούν ότι τα παραδοσιακά κόμματα είναι αποκομμένα από την καθημερινότητα.
Σε κοινή τους ανακοίνωση, που εκδόθηκε χθες, Τετάρτη, το βράδυ, τέσσερα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, τα οποία από κοινού συγκεντρώνουν την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο, επεσήμαναν ότι κατέληξαν σε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» και ζήτησαν από τους πολίτες να απορρίψουν την Κυριακή «τον απομονωτισμό, τον εξτρεμισμό και τον λαϊκισμό».
