Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Πρόεδρος της Ουκρανίας, εξετάζει το ενδεχόμενο διεξαγωγής εκλογών εν μέσω πολέμου, ζητώντας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες συνθήκες ασφαλείας.
Παρά τις πιέσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ για ταχύτερη ειρήνη, ο Ζελένσκι δηλώνει ανοιχτός σε εκλογές, υπό την προϋπόθεση προστασίας των ψηφοφόρων και ενός νομικού πλαισίου.
Οι Ουκρανοί εμφανίζονται αντίθετοι στις εκλογές εν μέσω πολέμου, αλλά επιθυμούν πολιτική ανανέωση. Παράλληλα, ο Ζελένσκι εργάζεται για ένα νέο ειρηνευτικό σχέδιο με τους συμμάχους, ενώ αναγνωρίζει την αδυναμία ανάκτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία.
Πιο αναλυτικά
Ενώ η διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία απαγορεύεται δια του νόμου λόγω του πολέμου, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο μιας εθνικής αναμέτρησης, ζητώντας από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους εταίρους του Κιέβου να συμβάλουν στη διασφάλιση των συνθηκών ασφαλείας που απαιτούνται, ώστε η χώρα του να μπορέσει να στήσει κάλπες εν μέσω συνεχών ρωσικών επιθέσεων.
Ο Ζελένσκι, ο οποίος βρίσκεται στην προεδρία από τον Μάιο του 2019 και της οποίας η θητεία έχει τυπικά λήξει από πέρυσι, αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να προχωρήσει σε εκλογές, την ώρα που ο Λευκός Οίκος πιέζει το Κίεβο να επιδιώξει ταχύτερα την ειρήνη στον σχεδόν τετραετή πόλεμο με τη Ρωσία.
Παρ’ όλα αυτά, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας δήλωσε ανοιχτός στο ενδεχόμενο αυτό.
Οι προϋποθέσεις για τις εκλογές
«Είμαι έτοιμος για εκλογές, και επιπλέον ζητώ να με βοηθήσουν οι ΗΠΑ, ίσως μαζί με τους Ευρωπαίους συμμάχους, ώστε να διασφαλίσουν την ασφάλεια μιας εκλογικής διαδικασίας», είπε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους.
Στην ίδια τοποθέτηση απάντησε και σε σχόλια ότι η ουκρανική ηγεσία προσπαθεί να παραμείνει στην εξουσία πάση θυσία.
«Έχω ακούσει ότι κρατιόμαστε από την εξουσία, ή ότι εγώ προσωπικά κρατιέμαι από την προεδρία. Για να είμαι ειλικρινής, αυτή είναι μια εντελώς αβάσιμη ιστορία», τόνισε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εκλογές μπορούν να διεξαχθούν μόνο υπό δύο προϋποθέσεις:
- Την εξασφάλιση της προστασίας των ψηφοφόρων και των στρατιωτών που ζουν υπό συνεχή πυραυλικά πλήγματα.
- Την ύπαρξη ενός πλήρως διαμορφωμένου νομικού πλαισίου που θα εγγυάται τη νομιμότητα της διαδικασίας υπό στρατιωτικό νόμο.
Μιλώντας για τις συζητήσεις περί ξένης πίεσης, ξεκαθάρισε ότι το ζήτημα των εκλογών «εξαρτάται πρώτα και κύρια από τον λαό μας», ενώ δήλωσε ότι ο ίδιος είναι έτοιμος να είναι εκ νέου υποψήφιος.
Ο Ζελένσκι κάλεσε επίσης τους βουλευτές του ουκρανικού κοινοβουλίου να προετοιμάσουν νομοσχέδια που θα καθιστούν δυνατή τη διεξαγωγή εκλογών εν καιρώ πολέμου.
Όπως σημείωσε, αναμένει προτάσεις τόσο από τους Ουκρανούς βουλευτές όσο και από τους διεθνείς εταίρους μετά την επιστροφή του στο Κίεβο την Τετάρτη.
«Και τότε, μέσα στις επόμενες 60-90 ημέρες, η Ουκρανία θα είναι έτοιμη να διεξαγάγει εκλογές».
Οι δηλώσεις του ήρθαν σε συνέχεια της συνέντευξης του Τραμπ στο Politico, στην οποία ο Αμερικανός Πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι η ουκρανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί τον πόλεμο ως πρόσχημα για να αποφύγει τη διαδικασία.
«Ξέρετε, μιλούν για δημοκρατία, αλλά φτάνει σε ένα σημείο όπου δεν είναι πια δημοκρατία», είπε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι απέρριψε εκ νέου αυτές τις αιτιάσεις, κάνοντας λόγο για χαρακτηρισμούς «εντελώς ανεπαρκείς».
Κάλπες στο μέτωπο και σε κατεχόμενα εδάφη
Την ίδια στιγμή, η Ουκρανία —η οποία αντιστέκεται σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ που θεωρεί ότι ευνοεί τη Μόσχα— απαιτεί ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τους συμμάχους της, που θα αποτρέπουν μια νέα ρωσική εισβολή.
Ο ίδιος και άλλοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η διεξαγωγή εκλογών είναι αδύνατη με τις συνεχιζόμενες ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις σε όλη τη χώρα, με σχεδόν ένα εκατομμύριο στρατιώτες στο μέτωπο και εκατομμύρια ακόμη πολίτες εκτοπισμένους.
Παραμένει επίσης ασαφές το καθεστώς ψηφοφορίας για τους Ουκρανούς που ζουν στο ένα πέμπτο της χώρας που τελεί υπό ρωσική κατοχή, καθώς και για εκείνους που βρίσκονται στις περιοχές κοντά στη γραμμή του μετώπου.
Δημοσκοπήσεις
Παρά τις συνθήκες αυτές, οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν μια σύνθετη εικόνα: οι Ουκρανοί εμφανίζονται αντίθετοι στη διεξαγωγή εκλογών όσο διαρκεί ο πόλεμος, αλλά ταυτόχρονα δηλώνουν πως επιθυμούν ανανέωση του πολιτικού σκηνικού, το οποίο παραμένει σχεδόν αμετάβλητο από τις τελευταίες εκλογές του 2019.
Σύμφωνα με έρευνα της Info Sapiens που πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο, μετά το σκάνδαλο διαφθοράς, μόλις το 20,3% των ερωτηθέντων θα ψήφιζε τον Ζελένσκι σε μελλοντικές προεδρικές εκλογές.
Ωστόσο παραμένει ο δημοφιλέστερος υποψήφιος, ελαφρώς μπροστά από τον Βάλερι Ζαλούζνι, πρέσβη της Ουκρανίας στη Βρετανία και πρώην αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Νέο ειρηνευτικό σχέδιο
Η συζήτηση αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο διαβουλεύσεων των τελευταίων ημερών μεταξύ της Ουκρανίας και των συμμάχων της, με στόχο την εξεύρεση τρόπων για τον τερματισμό του σχεδόν τετραετούς πολέμου.
Έπειτα από συνάντηση με Ευρωπαίους ηγέτες αυτή την εβδομάδα, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι αναμένει η Ουκρανία να παραδώσει μια ανανεωμένη πρόταση ειρήνης στις Ηνωμένες Πολιτείες την Τετάρτη.
«Εργαζόμαστε σήμερα και θα εργαστούμε αύριο. Νομίζω ότι θα την παραδώσουμε αύριο», είπε την Τρίτη.
Νωρίτερα την ίδια ημέρα ανέφερε πως η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της βρίσκονται «σχεδόν έτοιμοι» να αποστείλουν μια «εξευγενισμένη» πρόταση στις ΗΠΑ, μετά τις συζητήσεις στο Λονδίνο τη Δευτέρα με τους ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Στη συνέντευξή του στο Politico, ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι δεν έχει διαβάσει την πιο πρόσφατη αμερικανική πρόταση. Ερωτηθείς σχετικά την Τρίτη, ο Ουκρανός Πρόεδρος απάντησε ότι έχει διαβάσει «πολλαπλές εκδοχές» του σχεδίου και ότι η ουκρανική ομάδα εξακολουθεί να προχωρά σε αλλαγές.
Υπογράμμισε ότι είναι κρίσιμο η Ουκρανία και οι ΗΠΑ να πραγματοποιήσουν συναντήσεις σε επίπεδο ηγεσίας «τις επόμενες εβδομάδες, την επόμενη εβδομάδα, ή ίσως σε διάστημα μιας εβδομάδας» σχετικά με το σχέδιο.
Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι υπάρχουν τρία διαφορετικά έγγραφα υπό συζήτηση με τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους: το πρώτο είναι ένα εξελισσόμενο πλαίσιο ειρήνης 20 σημείων, το δεύτερο αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας –«Εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Περιμένω σχετικές προτάσεις από τους στρατιωτικούς μας και τον διάλογό τους με τους Αμερικανούς», είπε- και το τρίτο σχετίζεται με την ανάκαμψη της Ουκρανίας, η οποία, όπως τόνισε, θα πρέπει να ξεκινήσει μετά το τέλος του πολέμου ή μετά την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός.
Την ώρα που ο Ζελένσκι συνεχίζει τις επαφές του με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η αυξανόμενα συγκρουσιακή στάση του Τραμπ έναντι της Ευρώπης εγείρει ερωτήματα για τον ρόλο της ηπείρου σε ένα ενδεχόμενο ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία.
Την Τρίτη, ο πάπας Λέων εξέφρασε ανησυχία για το νέο σχέδιο ειρήνης του Τραμπ, λέγοντας ότι θα αποδυναμώσει τη συμμαχία ΗΠΑ-Ευρώπης. Εξέφρασε επίσης φόβους ότι οι πρόσφατες δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου δείχνουν να «προσπαθούν να διαλύσουν αυτό που πρέπει να είναι μια πολύ σημαντική συμμαχία σήμερα και στο μέλλον».
Κριμαία
Παράλληλα, ο Ζελένσκι αναγνώρισε ότι η Ουκρανία δεν διαθέτει σήμερα την απαραίτητη ισχύ για να ανακαταλάβει την Κριμαία, την οποία η Ρωσία προσάρτησε παράνομα το 2014.
«Θα είμαι ειλικρινής. Σήμερα δεν έχουμε τη δύναμη για όλα αυτά, δεν έχουμε επαρκή στήριξη», είπε, απαντώντας σε ερώτηση για το εάν είχε πει στον Ρώσο ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν, κατά την πρώτη τους συνάντηση στο Παρίσι το 2019, ότι θέλει πίσω την Κριμαία και ότι επιθυμεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Η συνάντηση εκείνη, η πρώτη και μοναδική μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν από τότε που ο Ουκρανός Πρόεδρος ανέλαβε τα καθήκοντά του, είχε στόχο να δημιουργήσει προοπτικές για τον τερματισμό της σύγκρουσης στο Ντονμπάς, λίγο περισσότερο από δύο χρόνια πριν από τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας τον Φεβρουάριο του 2022.
