Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κινούνται πυρετωδώς για να ξεμπλοκάρουν τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, με τον χρόνο να πιέζει και τα ταμεία του Κιέβου να αδειάζουν επικίνδυνα, ενώ οι διαφωνίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν έντονες.

Σύμφωνα με τον Guardian, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς θα συναντηθεί σήμερα, Παρασκευή, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και τον πρωθυπουργό του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, για επείγουσες συνομιλίες, καθώς η ΕΕ προσπαθεί να διασώσει το αναγκαίο σχέδιο χρηματοδότησης της Ουκρανίας.

Οι τρεις ηγέτες θα δειπνήσουν ιδιωτικά στις Βρυξέλλες, όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, ενώ οι βελγικές αρχές συνεχίζουν να εκφράζουν τις έντονες αντιρρήσεις τους στο σχέδιο, το οποίο προβλέπει την πρωτοφανή χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Με τις ρωσικές επιθέσεις να εντείνονται, την Ουάσινγκτον να πιέζει για μια ειρηνευτική συμφωνία που ευνοεί τη Μόσχα και το Κίεβο να ξεμένει ταχύτατα από χρήματα, την ώρα που η Ευρώπη δυσκολεύεται να διατηρήσει επιρροή στις συνομιλίες υπό αμερικανική καθοδήγηση, το μπλοκ καλείται να βρει λύση ώστε να μην υποστεί πλήγμα αξιοπιστίας.

Οι επιλογές

Δύο εβδομάδες πριν από τη σημαντική σύνοδο κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου, η Φον ντερ Λάιεν πρότεινε την Τετάρτη δύο βασικές επιλογές για την άντληση των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που χρειάζεται η Ουκρανία, ώστε να συνεχίσει τη χρηματοδότηση του δοκιμαζόμενου στρατού της και των βασικών της υπηρεσιών.

Η ΕΕ έχει δεσμευθεί να κρατήσει την Ουκρανία «όρθια» την επόμενη χρονιά και στοχεύει στην άντληση 90 δισ. ευρώ, ώστε να καλύψει περίπου τα δύο τρίτα των αναγκών του Κιέβου για το 2026 και το 2027, δίνοντας στη χώρα τα μέσα να διαπραγματευθεί ειρηνευτική συμφωνία «από θέση ισχύος».

Η πρώτη επιλογή είναι ο δανεισμός από τις διεθνείς αγορές με εγγύηση τον κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Η δεύτερη είναι η έκδοση δανείου με εγγύηση τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία –κυρίως στο Βέλγιο– τα οποία η Ουκρανία θα αποπληρώσει με μελλοντικές ρωσικές μεταπολεμικές αποζημιώσεις.

Ωστόσο, και οι δύο εναλλακτικές συναντούν εμπόδια. Πολλά κράτη μέλη δεν επιθυμούν κοινό δανεισμό, ο οποίος απαιτεί ομοφωνία, κάτι που ενδέχεται να αποδειχθεί δύσκολο, δεδομένης της πάγιας αντίθεσης της Ουγγαρίας στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

Η Κομισιόν επιμένει ότι το σχέδιο συμμορφώνεται πλήρως με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο και ότι μια «τριπλή δικλίδα προστασίας» θα προφυλάξει το Βέλγιο από νομικούς κινδύνους – ένα επιχείρημα που αναμένεται να προβάλλουν έντονα η Φον ντερ Λάιεν και ο Μερτς στο δείπνο της Παρασκευής.

Το μήνυμα του Μερτς

Σε άρθρο του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung την Πέμπτη, ο Γερμανός καγκελάριος προειδοποίησε τους ηγέτες της ΕΕ πως οι επιλογές των επόμενων ημερών θα «καθορίσουν το ζήτημα της ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας».

Μια «ιμπεριαλιστική Ρωσία» επιδιώκει «να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στα κράτη της Ευρώπης» και «προετοιμάζεται στρατιωτικά για μια σύγκρουση με τη Δύση», ανέφερε, προσθέτοντας ότι είναι κρίσιμο να σταλεί «ένα ξεκάθαρο μήνυμα στη Μόσχα» μέσω της χρήσης των περιουσιακών στοιχείων.

Είπε ακόμη ότι πρέπει να δοθούν στο Βέλγιο διαβεβαιώσεις πως οι κίνδυνοι του σχεδίου θα κατανεμηθούν δίκαια ανάμεσα στα κράτη μέλη, με κάθε χώρα «να επωμίζεται ίσο μερίδιο του κινδύνου, ανάλογα με τις αντίστοιχες οικονομικές της επιδόσεις».

Η Ευρώπη πρέπει «να αποφασίσει και να διαμορφώσει το τι θα συμβεί στην ήπειρό μας», πρόσθεσε. «Οι οικονομικοί πόροι ενός επιτιθέμενου έχουν παγώσει νόμιμα εντός της δικαιοδοσίας του συνταγματικού μας κράτους. Αυτό που θα αποφασίσουμε τώρα θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης».

Το Βέλγιο αντιστέκεται

Το σχέδιο για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, που προτάθηκε πριν από περίπου δύο μήνες, εξακολουθεί να συναντά τη σφοδρή αντίσταση του Βελγίου, το οποίο φιλοξενεί περίπου τα δύο τρίτα από τα υπολογιζόμενα 290 δισ. ευρώ ρωσικών στοιχείων που κρατούνται στη Δύση, στην εταιρεία Euroclear στις Βρυξέλλες.

«Αυτή είναι μια αρκετά σημαντική στιγμή», δήλωσε διπλωμάτης μιας εκ των ιδρυτικών χωρών της ΕΕ. «Δεν είναι ποτέ εύκολο να υπάρξει συμφωνία στα 27, το ξέρουμε. Αλλά αν δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι τόσο υπαρξιακό όσο η χρηματοδότηση της Ουκρανίας, θα έχουμε αποτύχει – τόσο εμείς όσο και η Ουκρανία».

Η λογική χρήσης των παγωμένων στοιχείων ως εγγύηση για ένα μεγάλο δάνειο προς το Κίεβο –και όχι η κατάσχεσή τους, που οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν παράνομη– είναι ότι θα έστελνε μήνυμα στη Μόσχα πως η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει να πολεμά για χρόνια, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική της θέση.

Ωστόσο, η κυβέρνηση Ντε Βέβερ επιμένει πως, εάν η Ρωσία επιλέξει να κινηθεί νομικά ή απαιτήσει τα χρήματά της πίσω μετά την άρση των κυρώσεων, το Βέλγιο κινδυνεύει να επωμιστεί μόνο του δισεκατομμύρια.

«Έχουμε το απογοητευτικό αίσθημα ότι δεν εισακουστήκαμε. Τα κείμενα που παρουσίασε η Κομισιόν δεν αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες μας με ικανοποιητικό τρόπο», δήλωσε την Τετάρτη ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Μαξίμ Πρεβό, ζητώντας αντ’ αυτού κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό.

Ο Ντε Βέβερ, Φλαμανδός εθνικιστής, προχώρησε ακόμη περισσότερο.

Ο Βέλγος Πρωθυπουργός είπε σε εκδήλωση στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα ότι ήταν «μια ωραία ιδέα, να κλέβεις από τον κακό για να δώσεις στον καλό. Αλλά το να κλέβεις τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία μιας άλλης χώρας δεν έχει ξαναγίνει ποτέ».

Πρόσθεσε: «Ακόμη και κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, δεν κατασχέσαμε τα χρήματα της Γερμανίας. Σε έναν πόλεμο παγώνεις τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία. Και στο τέλος, η πλευρά που χάνει πρέπει να παραχωρήσει όλα ή μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων για να αποζημιώσει τους νικητές».

Ωστόσο, ο Ντε Βέβερ υποστήριξε ότι είναι «παραμύθι, μια πλήρης αυταπάτη» να «φανταζόμαστε ότι η Ρωσία θα χάσει αυτόν τον πόλεμο στην Ουκρανία».

Η Μόσχα είχε ξεκαθαρίσει πως, «αν τα περιουσιακά στοιχεία κατασχεθούν, το Βέλγιο, και εγώ προσωπικά, θα νιώσουμε τις συνέπειες για την αιωνιότητα», πρόσθεσε.