Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πως έχει επαναπροσδιορίσει -ξανά- τη στρατηγική της απέναντι στην Ευρώπη και τη Ρωσία, καθώς οι εντάσεις στην ανατολική Ευρώπη συνεχίζονται και η στάση της Ουάσινγκτον προκαλεί ανησυχία σε -κουρασμένους- διπλωματικούς κύκλους.

Χθες Παρασκευή, Ρωσικά μαχητικά παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας για περίπου 12 λεπτά, πριν αναχαιτιστούν από ιταλικά F-35, ενώ αργότερα πτήση ρωσικών αεροσκαφών πλησίασε πλατφόρμα πετρελαίου στην Πολωνία.

Η Ρωσία αρνήθηκε την παραβίαση, υποστηρίζοντας πως τα αεροσκάφη της πέταξαν πάνω από διεθνή ύδατα.

Η αμερικανική αντίδραση ήταν αρχικά ήπια. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δεν αναφέρθηκε στο περιστατικό παρά έπειτα από αρκετές ώρες, λέγοντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει «μεγάλο πρόβλημα».

Μετά το περιστατικό της προηγούμενης εβδομάδας στην Πολωνία, όπου 19 ρωσικά drones παραβίασαν τον εναέριο χώρο της, είχε αναρτήσει αινιγματικά στο Truth Social: «Γιατί η Ρωσία παραβιάζει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας με drones; Ξεκινάμε!»

Το μοτίβο του Τραμπ

Σύμφωνα με αναλυτές, η συμπεριφορά του Τραμπ ακολουθεί ένα αναδυόμενο μοτίβο. Ύστερα από μήνες προσπαθειών να μεσολαβήσει για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διπλωματία, αφήνοντας τους συμμάχους να αναλάβουν πρωτοβουλίες, δίνοντας μόνο υποσχέσεις αμερικανικής βοήθειας.

Την ίδια στιγμή, εστιάζει σε εσωτερικά ζητήματα όπως η καταπολέμηση του εγκλήματος, η αντιμετώπιση της «βίαιης αριστεράς» και η ανάκληση αδειών τηλεοπτικών δικτύων που δεν είναι «φιλικοί» μαζί του.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Τραμπ είχε επιδείξει μια πιο ενεργή προσέγγιση σε ορισμένα ζητήματα: βομβάρδισε κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν υπέρ του Ισραήλ, ανακοίνωσε την αποστολή νέων συστημάτων Patriot στην Ουκρανία και αύξησε τις απειλές κυρώσεων και δασμών κατά της Μόσχας.

Τώρα, όμως, έχει επιστρέψει σε μια πιο συγκρατημένη στάση. Όπως σημείωσε ο Aaron David Miller, έμπειρος διπλωμάτης και ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace, «Δεν ενδιαφέρεται να κάνει οτιδήποτε, εκτός αν δει ότι η δαπάνη προσπάθειας και πολιτικού κεφαλαίου θα αξίζει το αποτέλεσμα».

Προβληματισμός εκφράζεται σχετικά με την αμερικανική αντίδραση στις τελευταίες προκλήσεις της Ρωσίας.

Ο Alex Plitsas, ανώτερος συνεργάτης στο Atlantic Council, τόνισε: «Περαιτέρω αποστασιοποίηση των ΗΠΑ θα οδηγήσει σε πιο προκλητικές ενέργειες από τον Πούτιν, καθώς θα βλέπει την Ευρώπη πιο αδύναμη, ειδικά χωρίς τις ΗΠΑ να την υποστηρίζουν».

Κουρασμένοι διπλωμάτες

Αρκετοί ευρωπαίοι διπλωμάτες στην Ουάσινγκτον εξέφρασαν ιδιωτικά την κόπωσή τους λόγω της ασταθούς και συχνά απρόβλεπτης στάσης του Τραμπ απέναντι στη Ρωσία.

Όπως σημείωσαν, η συνεχής εναλλαγή ανάμεσα σε αυστηρή και πιο αποστασιοποιημένη προσέγγιση δημιουργεί αβεβαιότητα και μειώνει την αξιοπιστία των προθέσεων των ΗΠΑ, ενώ μια πιθανή νέα «σκληρή» γραμμή απέναντι στη Μόσχα θα μπορούσε να μην βρει ανταπόκριση ούτε στην Ευρώπη.

Αυτή η κούραση αντανακλά και τις δυσκολίες στην προσαρμογή των ευρωπαίων ηγετών στις μεταβαλλόμενες πολιτικές της Ουάσινγκτον, παρά την πίεση για αυξημένη αυτονομία και ενεργότερο ρόλο στην ασφάλεια της ηπείρου.

Η στρατηγική του Τραμπ εμφανίζεται συχνά ασταθής και απρόβλεπτη, με το Reuters να παρατηρεί ότι «σε κάθε ζιγκ του ακολουθεί ένα ζάγκ».

Με άλλα λόγια, οι απότομες αλλαγές κατεύθυνσης και οι δηλώσεις του συχνά συνοδεύονται από αντίθετες κινήσεις ή αναθεωρήσεις των καταστάσεων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης πολιτικής του και προκαλεί αβεβαιότητα στους διεθνείς εταίρους και διπλωμάτες.

Τον Ιούλιο, ο Τραμπ απείλησε επανειλημμένα τη Ρωσία με κυρώσεις, ενώ συμφώνησε στη δημιουργία του προγράμματος ασφάλειας PURL για την Ουκρανία.

Ωστόσο, η συνάντηση με τον Πούτιν στην Αλάσκα δεν έφερε αποτελέσματα και άφησε την Ουκρανία σε δύσκολη θέση, καθώς ο Τραμπ δήλωσε ότι η εκεχειρία δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ειρήνη – πάγια θέση του Πούτιν.

Στις 4 Σεπτεμβρίου, ο Τραμπ σε τηλεφωνική επικοινωνία με ευρωπαίους εταίρους υποστήριξε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες περιμένουν από τις ΗΠΑ να τις σώσουν, ενώ εξακολουθούν να υποστηρίζουν τη ρωσική πολεμική μηχανή αγοράζοντας ρωσικό πετρέλαιο.

Έτσι, την επόμενη εβδομάδα, συμβούλευσε την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει δασμούς 100% σε Κίνα και Ινδία για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, παρουσιάζοντας το ως προϋπόθεση για αμερικανική δράση.