Καθώς οι Παριζιάνοι εγκατέλειπαν την πρωτεύουσα τον Αύγουστο για τις ιεροτελεστικές καλοκαιρινές τους διακοπές, ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, στην Γαλλία, παρέμενε στο γραφείο του στο κατά τα άλλα σιωπηλό Hôtel de Matignon, γράφουν οι Financial Times.

Ο 74χρονος βετεράνος κεντρώος, που ηγείται μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας, δεν αγαπούσε ποτέ την αδράνεια, λένε όσοι τον γνωρίζουν — ένα χαρακτηριστικό που αποδίδεται στην παιδική του ηλικία. Είναι γιος αγρότη από τους πρόποδες των Πυρηναίων. Τώρα έχει ξεκινήσει μια μοναχική ανάβαση σε ένα άλλο βουνό: «στα Ιμαλάια» του εθνικού χρέους, για το οποίο έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι θα καταστρέψει τη Γαλλία. Δούλευε επί εβδομάδες πάνω σε έναν προϋπολογισμό λιτότητας για να τον καταθέσει σε ένα διχασμένο κοινοβούλιο το φθινόπωρο.

Αν και περισσότερο επιρρεπής στην αναφορά της κλασικής ποίησης παρά στη χρήση των κοινωνικών δικτύων, ο Μπαϊρού κυκλοφόρησε ακόμη και μια σειρά βίντεο στο YouTube τον Αύγουστο, στα οποία καλούσε το κοινό να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει αυτό που παρουσίαζε ως κίνδυνο για τη Γαλλία.  «Μας απειλεί μια κατάρα από την οποία δεν θα ξεφύγουμε, εκτός αν δείξουμε θάρρος. Αυτή η κατάρα είναι η υπερχρέωση», προειδοποίησε.

Το ριψοκίνδυνο στοίχημα

Τη Δευτέρα, καθώς οι μαυρισμένες πολιτικές ελίτ επέστρεφαν σταδιακά στο Παρίσι, ο Μπαϊρού τους αιφνιδίασε με την απόφασή του να ζητήσει  ψήφο εμπιστοσύνης για τις προσπάθειές του να μειώσει  το χρέος — διακόπτοντας έτσι πρόωρα τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό στο κοινοβούλιο. Το ριψοκίνδυνο αυτό στοίχημα πιθανότατα θα τερματίσει τη θητεία του ως πρωθυπουργού  του Εμανουέλ Μακρόν — ο τέταρτος μέσα σε μόλις δύο χρόνια.

Ο Μπαϊρού φαίνεται να το αποφάσισε χωρίς να συμβουλευτεί βασικούς ηγέτες της αντιπολίτευσης, από το Σοσιαλιστικό Κόμμα ή το Rassemblement National της Μαρίν Λεπέν, οι οποίοι υποστήριξαν ότι δεν είχαν μιλήσει μαζί του εδώ και εβδομάδες. Όταν τον ρώτησαν γιατί, απάντησε με ειρωνεία: «Ήταν σε διακοπές».

Η απόφαση για ψήφο εμπιστοσύνης είναι μια τυπικά αινιγματική κίνηση του Μπαϊρού, που υπήρξε ένας από τους πρώτους υποστηρικτές του Μακρόν και τον βοήθησε να κερδίσει τις εκλογές του 2017. Οι 36 βουλευτές του αποτελούν βασικό κομμάτι της ομάδας του Μακρόν στην Εθνοσυνέλευση, ενώ στενοί του συνεργάτες κατείχαν καίριες υπουργικές θέσεις.

Για τους συμμάχους του, η κίνηση της Δευτέρας έδειξε ότι είναι «ο πολιτικός με τις περισσότερες αρχές  στη Γαλλία», όπως είπε ένας εξ αυτών. Είναι διατεθειμένος να χάσει τη θέση του για να υπερασπιστεί την επί δεκαετίες πεποίθησή του ότι η χώρα πρέπει να σταματήσει να ξοδεύει πέρα από τις δυνατότητές της στο γενναιόδωρο κοινωνικό κράτος πρόνοιας.

Οι επικριτές αντιτείνουν ότι ο Μπαϊρού επιλέγει να παραιτηθεί χωρίς να τον απασχολεί ιδιαίτερα η πολιτική κρίση που μπορεί να προκαλέσει, ώστε να εμφανιστεί ως ηγέτης-πολιτικός άνδρας και να ενισχύσει τις φημολογούμενες προεδρικές του φιλοδοξίες για το 2027.

Τι θα σημάνει η αποτυχία του

Αν αποτύχει, η Γαλλία ίσως δυσκολευτεί να εγκρίνει προϋπολογισμό μέχρι την προθεσμία του Δεκεμβρίου για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ενώ οι αγορές ήδη εκπέμπουν σήματα ανησυχίας καθώς το κόστος δανεισμού της χώρας αυξάνεται.

«Πιστεύει ότι πρέπει κανείς να υψώνεται πάνω από τα πράγματα, όχι να συμβιβάζεται με τη μετριότητα», είπε ο βουλευτής του κόμματός του Modem, Ρισάρ Ραμός. «Είναι εκ φύσεως μοναχικός. Ένας μοναχικός που εργάζεται σκληρά… Όταν γράφει ένα βιβλίο, υπάρχουν υποσημειώσεις».

Ο Μπαϊρού πάντα πρόσεχε την ανεξαρτησία του — αρνήθηκε να είναι «υποτελής» κανενός. Εξανάγκασε τον Μακρόν να τον επιλέξει για πρωθυπουργό απειλώντας ότι θα αποσύρει τη στήριξη του Modem. Έχει υπερασπιστεί την ανάγκη ενίσχυσης του κοινοβουλίου σε βάρος της εκτελεστικής εξουσίας, καθώς και την εισαγωγή της αναλογικής εκπροσώπησης.

Έχει αναπτύξει και τελειοποιήσει αυτές τις ιδέες ως βουλευτής στο γαλλικό και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ως υπουργός Παιδείας, ως τρεις φορές υποψήφιος για την προεδρία, και ως δήμαρχος της γενέτειράς του, Πο. Η ανάληψη της πρωθυπουργίας ήταν ένα παλιό όνειρο, το οποίο όμως μπορεί να αποδειχθεί σύντομο και άκαρπο.

Ο Μπαϊρού είχε υποσχεθεί να είναι καλύτερος διαπραγματευτής από τον προκάτοχό του, τον συντηρητικό πολιτικό και διαπραγματευτή του Brexit Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος αποπέμφθηκε ύστερα από μόλις τρεις μήνες στην πρωθυπουργία εξαιτίας του αντιδημοφιλούς προϋπολογισμού του 2025. Αυτό δεν επαληθεύτηκε.

Λάτρης του Ερρίκου του Δ’

Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ανακοινώσει ότι δεν θα στηρίξουν την ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου και έχουν εντείνει την κριτική τους στο προτεινόμενο δημοσιονομικό πακέτο των 44 δισ. ευρώ ως υπερβολικά σκληρό για τους φτωχούς και τους εργαζόμενους. Ο ίδιος έχει προσφερθεί να διαπραγματευτεί, αλλά πολλοί βουλευτές έχουν σταματήσει να τον ακούν.

Ο Μπαϊρού πίστευε ότι θα μπορούσε να ξεπεράσει τον διχασμό με πραγματισμό και ευφυΐα. Ως πρώην καθηγητής κλασικών φιλολογικών μαθημάτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εξιδανικεύει τον Γάλλο μονάρχη Ερρίκο Δ΄· έχει γράψει δύο βιβλία για τον βασιλιά του 16ου αιώνα, τον οποίο θεωρεί σύμβολο συμφιλίωσης μεταξύ πικρών εχθρών.

Όμως, ως πρωθυπουργός, η δημοτικότητά του έχει μειωθεί σταθερά στις δημοσκοπήσεις· το 72% θέλει να αποχωρήσει από το αξίωμα. Η θητεία του έχει επίσης αμαυρωθεί από κατηγορίες ότι αγνόησε ένα σκάνδαλο δεκαετιών σεξουαλικής κακοποίησης στο καθολικό σχολείο Bétharram στην Πο. Δεκάδες πρώην μαθητές — συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της κόρης του Μπαϊρού — έχουν δηλώσει ότι υπέστησαν σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση από προσωπικό. Ο ίδιος έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι γνώριζε.

Τραυμάτισε περαιτέρω τον εαυτό του τον Ιούλιο, όταν διατύπωσε την εξαιρετικά αντιδημοφιλή ιδέα να καταργηθούν δύο εθνικές αργίες για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Κοινωνικές ανισότητες

Τις τελευταίες ημέρες, ο Μπαϊρού εμφανίζεται κάθε άλλο παρά με μετριασμένες απόψεις  σε μια σειρά ομιλιών και συνεντεύξεων. Τόλμησε μάλιστα να υποστηρίξει κάτι που λίγοι Γάλλοι πολιτικοί εκφράζουν ανοιχτά: ότι το υψηλό φορολογικό και δαπανηρό κοινωνικό μοντέλο της χώρας ευνοεί τις μεγαλύτερες γενιές εις βάρος των νέων. Το απόσπασμα αυτό, που προκάλεσε αγανάκτηση σε κάποιους αλλά επαινέθηκε από όσους τον χαρακτήρισαν «αλήθεια-λέγοντα», έγινε viral — συγκεντρώνοντας πολύ περισσότερες προβολές από οποιοδήποτε από τα θερινά βίντεό του στο YouTube.

«Αυτοί είναι τα θύματα… που θα πρέπει να πληρώνουν το χρέος σε όλη τους τη ζωή!» φώναξε την Τετάρτη σε τηλεοπτική συνέντευξη. «Όλα αυτά για την άνεση ορισμένων πολιτικών κομμάτων και για την άνεση των boomers, που πιστεύουν ότι όλα είναι μια χαρά.»