Η φημολογία οργιάζει σχετικά με το αν η αναμενόμενη σύνοδος κορυφής Τραμπ-Πούτιν, στην Αλάσκα, θα οδηγήσει σε βίαιη – και θεμελιώδη – αλλαγή του χάρτη της Ουκρανίας, σημειώνει το BBC, σε ανάλυσή του για την κατάσταση στο θέατρο του πολέμου και για τα εδάφη που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με στόχο μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου που άρχισε με την γενικευμένη ρωσική εισβολή σε ουκρανικό έδαφος.

Η Ρωσία έχει διεκδικήσει τεράστιες εκτάσεις της Ουκρανίας από το 2014, όταν ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έκανε την πρώτη του κίνηση. Τότε, μέσα σε λίγους μόνο μήνες, η Μόσχα πραγματοποίησε την σχετικά αναίμακτη κατάληψη και προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας, με μια επιχείρηση αερομεταφοράς ειδικών δυνάμεων, η οποία έγινε χωρίς ουσιαστική αντίσταση από τις ουκρανικές δυνάμεις, οι οποίες στην κυριολεξία αιφνιδιάστηκαν.

Ακολούθησε το από την Ρωσία υποκινούμενο αποσχιστικό κίνημα στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς – συγκεκριμένα στις δύο περιοχές ή «περιφέρειες» (oblasts) που είναι γνωστές ως Ντονέτσκ και Λουχάνσκ.  Ένας πόλεμος χαμηλής έντασης διατηρήθηκε εκεί για οκτώ χρόνια.  Η Ουκρανία έχασε περίπου 14.000 στρατιώτες και πολίτες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Τον Φεβρουάριο του 2022, όμως, ο Πούτιν εξαπέλυσε τη γενικευμένη εισβολή του. Τα ρωσικά στρατεύματα έφτασαν γρήγορα στα περίχωρα του Κιέβου και κατέλαβαν μεγάλες εκτάσεις στον νότο, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών τμημάτων δύο ακόμη περιφερειών: της Ζαπορίζια και της Χερσώνας.

Έκτοτε, ο πόλεμος έχει γνωρίσει διακυμάνσεις. Η Ρωσία ελέγχει πλέον αισθητά μικρότερη έκταση. Ήλεγχε περίπου το 27% του ουκρανικού εδάφους την άνοιξη του 2022 και σήμερα ελέγχει περίπου του 20% . Στην ανατολή, οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν, αλλά πολύ αργά και με τεράστιο κόστος.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνει ότι χρειάζεται τώρα μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι επιμένουν επίσης να σταματήσουν οι μάχες. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζει ότι αυτό προσπαθεί να πετύχει.

Ωστόσο, εν όψει της συνόδου κορυφής στην Αλάσκα με τον Πούτιν, ο Τραμπ έχει αρχίσει να μιλά για «ανταλλαγές εδαφών». Αυτό έχει προκαλέσει σοκ στο Κίεβο και στην Ευρώπη.  Δεν είναι καθόλου σαφές για ποια εδάφη μιλά ο Τραμπ ή πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν αυτές οι ανταλλαγές, δεδομένου ότι όλη η υπό συζήτηση γη ανήκει νομικά στην Ουκρανία.

Τι θέλει η Ρωσία στο Ντονμπάς

Τον Αύγουστο του 2025, η εδαφική κατάσταση στην Ουκρανία έχει διαμορφωθεί ως εξής: Η Ρωσία θα ήθελε διακαώς να επεκτείνει τον έλεγχό της σε ολόκληρες τις περιοχές Λουχάνσκ και Ντονέτσκ. Ορισμένες αναφορές υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν απαιτεί η Ουκρανία να παραδώσει και το υπόλοιπο τμήμα που ελέγχει σε αυτές τις δύο περιφέρειες.

Όμως αυτό θα σήμαινε πως το Κίεβο θα εγκατέλειπε τόπους για τους οποίους έχουν πεθάνει δεκάδες χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες – πόλεις όπως το Κραματόρσκ και το Σλοβιάνσκ, καθώς και μια οχυρωμένη γραμμή που προστατεύει την ουκρανική επικράτεια προς βορρά και δύση.

Για το Κίεβο, μια τέτοια εδαφική παραχώρηση θα ήταν ένα εξαιρετικά πικρό χάπι. Για τη Μόσχα, της οποίας οι απώλειες υπήρξαν ακόμη πιο καταστροφικές, θα θεωρείτο νίκη.

Ο Ζελένσκι δήλωσε την Τρίτη ότι η Ουκρανία «δεν μπορεί» να εγκαταλείψει το Ντονμπάς, καθώς η Μόσχα θα χρησιμοποιούσε την περιοχή ως εφαλτήριο για να επιτεθεί στο υπόλοιπο της χώρας.

Τις τελευταίες ημέρες, οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται να πιέζουν έντονα και να σημειώνουν πρόοδο κοντά στην πόλη Ντομπροπίλια. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές αν αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική στρατηγική κίνηση ή απλώς μια προσπάθεια να δείξουν στον Τραμπ ότι η Μόσχα έχει το πάνω χέρι.

Η κατάσταση σε Ζαπορίζια και Χερσώνα

Οι δύο περιοχές  καταλήφθηκαν το 2022 από τις ρωσικές δυνάμεις. Εδώ, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ρωσία προσφέρεται να σταματήσει την επίθεση και να παγώσει τις γραμμές. Αλλά θα ήταν πρόθυμη να επιστρέψει κάποιο από αυτά τα εδάφη;

Τη Δευτέρα, ο Τραμπ μίλησε αόριστα για «παραθαλάσσια ακίνητα» – πιθανότατα αναφερόμενος σε κάποιο τμήμα από αυτό το παραλιακό μέτωπο, κατά μήκος της Θάλασσας του Αζόφ ή της Μαύρης Θάλασσας.

Αλλά όλη αυτή η περιοχή αποτελεί μέρος της στρατηγικής σημασίας «χερσαίας γέφυρας» που συνδέει τη Ρωσία με την κατεχόμενη Κριμαία.

Δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι ο Ρώσος ηγέτης θα δεχόταν να παραδώσει οποιοδήποτε τμήμα της. Όπως και το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ, ο Πούτιν θεωρεί αυτές τις περιοχές τμήμα της Ρωσίας και τις προσάρτησε παράνομα πριν από τρία χρόνια, σε τέσσερα δημοψηφίσματα που θεωρούνται ευρέως στημένα.

Για την Ουκρανία και την Ευρώπη, οι ανταλλαγές εδαφών – σε αυτό το πρώιμο στάδιο των συνομιλιών – είναι εκτός συζήτησης. Η συζήτηση για τα μελλοντικά σύνορα μπορεί να έρθει αργότερα, αλλά μόνο όταν ο πόλεμος θα έχει σταματήσει και η ασφάλεια της Ουκρανίας θα έχει διασφαλιστεί.