Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με 461 ψήφους «υπέρ», 121 «κατά» και 107 αποχές, ενέκρινε σήμερα την Έκθεση Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία για тα έτη 2023 και 2024.

Μετά από τροπολογία που είχαν καταθέσει οι τρεις μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και η Renew Europe- αφαιρέθηκαν από την Έκθεση Προόδου όλες οι αναφορές σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα».

Οι αναφορές αυτές υπήρχαν στο σχέδιο της Έκθεσης, το οποίο είχε εγκριθεί στις 24 Ιουνίου από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρά τις έντονες αντιδράσεις των Βούλγαρων ευρωβουλευτών, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τα θέματα εθνικής ταυτότητας και γλώσσας δεν έχουν θέση σε έκθεση για την πρόοδο μιας υποψήφιας προς ένταξη χώρας, καθώς προκαλούν διχόνοια.

Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι χαρακτήρισε ως «επαίσχυντη» την τροπολογία με την οποία αφαιρέθηκαν από την Έκθεση οι αναφορές σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα και γλώσσα» και κατηγόρησε την Βουλγαρία ότι υπονομεύει την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του.

«Σήμερα, η Βουλγαρία εργάστηκε εναντίον μας […] Η Βουλγαρία παρεμποδίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Μακεδονίας, όχι από τώρα αλλά ήδη από το 1990. Η Βουλγαρία έχει σαφή ατζέντα και σχέδιο· καθοδηγείται από τη σκέψη της καταστροφής του μακεδονικού έθνους και της ταυτότητάς του» ανέφερε ο Χρ. Μίτσκοσκι, μετά την σημερινή ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της Έκθεσης Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία.

Ο εισηγητής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη Βόρεια Μακεδονία, Αυστριακός ευρωβουλευτής Τόμας Βάιτς (Πράσινοι/ Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία) σε γραπτή του δήλωση μετά την ψηφοφορία ανέφερε ότι «ορισμένοι Βούλγαροι ευρωβουλευτές καταχράστηκαν την έκθεση για εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς». Οι Βούλγαροι ευρωβουλευτές είχαν κατηγορήσει τον Αυστριακό ευρωβουλευτή για «μεροληψία» υπέρ των Σκοπίων.

Η Σόφια υποστηρίζει ότι η γλώσσα και η ταυτότητα των Σκοπίων έχουν βουλγαρικές ρίζες και δεν προϋπήρχαν του 1945, όταν η περιοχή ενσωματώθηκε στη Γιουγκοσλαβία. Αντίθετα, η κυβέρνηση των Σκοπίων επιμένει ότι η ταυτότητα και η γλώσσα της είναι ξεχωριστές και υφίστανται εδώ και αιώνες.

Οι διαφορές Σκοπίων-Σόφιας

Η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία έχουν ιστορικές, εθνικές και γλωσσικές διαφορές που διαρκούν δεκαετίες. Η Βουλγαρία παρεμπόδιζε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ. Το καλοκαίρι του 2022, οι τότε κυβερνήσεις των δύο χωρών, μετά από μεσολάβηση της ΕΕ είχαν καταλήξει σε μία συμβιβαστική πρόταση, η οποία προέβλεπε πως η Βουλγαρία θα άρει το βέτο που είχε θέσει στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ, υπό την προϋπόθεση τα Σκόπια τροποποιήσουν το Σύνταγμά τους προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτό η βουλγαρική μειονότητα που ζει στη χώρα.

Την πρόταση είχε αποδεχθεί η προηγούμενη κεντροαριστερή κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, όμως δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή για την τροποποίηση του Συντάγματος, λόγω της εναντίωσης του δεξιού και νυν κυβερνώντος κόμματος της χώρας, VMRO-DPMNE του πρωθυπουργού Χρίστιαν Μίτσκοσκι. Ο τελευταίος αναφέρει ότι η κυβέρνησή του δεν αποδέχεται την πρόταση και δεν πρόκειται να συναινέσει σε μία τέτοια τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας.

Τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Σόφια έχουν διαμηνύσει επανειλημμένως, προς τη Βόρεια Μακεδονία πως αυτή θα μπορέσει να ανοίξει τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ , αφού πρώτα τροποποιήσει το Σύνταγμά της.

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού που πραγματοποιήθηκε то 2021 στη Βόρεια Μακεδονία, οι Βούλγαροι αποτελούν μόλις το 0,2% του πληθυσμού της χώρας (συνολικά 3.500 άτομα), στοιχείο το οποίο η επίσημη Σόφια αμφισβητεί και θεωρεί ότι το ποσοστό των Βούλγαρων στη Βόρεια Μακεδονία είναι κατά πολύ μεγαλύτερο. Η Σόφια θεωρεί ότι η απογραφή έγινε με μεθόδους που δεν διασφάλισαν τη συμμετοχή όλων των Βουλγάρων πολιτών της χώρας και κατηγορεί τα Σκόπια για αποσιώπηση της ιστορικής βουλγαρικής παρουσίας.

Οι προβληματικές σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με τη Βουλγαρία έχουν επιδεινωθεί ιδιαίτερα με την ανάληψη της εξουσίας στα Σκόπια από το VMRO-DPMNE, πριν από ένα χρόνο.