«Τη νέα στρατηγική για μια σταθερή και ασφαλή περιοχή της Μαύρης Θάλασσας», όπως είναι και ο τίτλος του σχεδίου, παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Η στρατηγική αποσκοπεί στην ενίσχυση των συνδέσεων της Ευρώπης με τον Νότιο Καύκασο, την Κεντρική Ασία και πέραν αυτής. Εν μέσω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η στρατηγική θα έχει ως στόχο να ενισχύσει τον γεωπολιτικό ρόλο της ΕΕ ως αξιόπιστου παράγοντα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας», όπως δήλωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Κάγια Κάλας.

Προσανατολισμός του κόμβου που θα δημιουργηθεί είναι «η ΕΕ να σφυρηλατήσει στενότερη συνεργασία με την Ουκρανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία, την Τουρκία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν και να προωθήσει την περιφερειακή συνεργασία για τη συνδεσιμότητα», όπως τόνισε η κ. Κάλας στην παρουσίαση της νέας στρατηγικής.

Οι τρεις πυλώνες

Σύμφωνα με το σχέδιο που παρουσιάστηκε σήμερα στην Κομισιόν, η μελλοντική συνεργασία με την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες. Αρχικά, στην ενίσχυση της ασφάλειας, της σταθερότητας και της ανθεκτικότητας.

Έπειτα στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της ευημερίας και τέλος στην προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανθεκτικότητας και της ετοιμότητας για την κλιματική αλλαγή. Η επίτευξη αυτών προϋποθέτει την υλοποίηση πρωτοβουλιών για «να ξεκλειδώσει το αναπτυξιακό δυναμικό της περιοχής», αλλά και να «αντιμετωπιστούν οι άμεσες προκλήσεις των συγκρούσεων και της ασφάλειας».

Ο θαλάσσιος κόμβος στον Εύξεινο Πόντο

Στο σχέδιο περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός θαλάσσιου κόμβου στον Εύξεινο Πόντο που « θα προστατεύσει κρίσιμες θαλάσσιες υποδομές και το θαλάσσιο περιβάλλον. Θα ενισχύσει επίσης την περιφερειακή συνεργασία για αποναρκοθέτηση και θα αντιμετωπίσει τους κινδύνους για το περιβάλλον και τη θαλάσσια ασφάλεια».

Παράλληλα, όπως τόνισε η υπεύθυνη εξωτερικής πολιτικής, είναι σημαντικό σε αυτόν τον διάδρομο που συνδέει την Ευρώπη με την Κεντρική Ασία, μέσω του Νότιου Καυκάσου, να αναπτυχθούν τα δίκτυα μεταφορών ενέργειας μέσα από ένα «ειδικό θεματολόγιο συνδεσιμότητας – ευθυγραμμισμένο με τα διευρυμένα διευρωπαϊκά δίκτυα».

Επιπλέον, οι χώρες της Μαύρης Θάλασσας θα ενισχυθούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις περιβαλλοντικές ζημιές που σχετίζονται με τον πόλεμο.

Στην παρουσίαση η κ. Κάλας ρωτήθηκε για το σημείο που θα στηθεί ο θαλάσσιος κόμβος του Εύξεινου Πόντου αλλά και για τη χρηματοδότησή του. Απάντησε ότι είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί με τα κράτη – μέλη της ΕΕ. «Θα συνεργαστούμε με τα κράτη μέλη σχετικά με την κατάλληλη τοποθεσία και το λειτουργικό μοντέλο, διότι νομίζω είναι σημαντικό να είναι περιφερειακό και όχι εθνικό, επειδή πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό σχέδιο», δήλωσε. Τόνισε επίσης ότι το κόστος θα εξαρτηθεί από την τοποθεσία και το μοντέλο λειτουργίας που και πάλι θα πρέπει να συμφωνήσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης

Αναφορικά με τη δημιουργία του κόμβου που προτείνει η Κομισιόν, η Κάγια Κάλας τόνισε ότι « θα είναι το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ευρώπης στη Μαύρη Θάλασσα. Θα ενισχύσει την επίγνωση της κατάστασης και θα βοηθήσει στην προστασία κρίσιμων υποδομών, όπως υποθαλάσσια καλώδια. Η ταχύτερη μεταφορά εξοπλισμού στην περιοχή ενισχύει την αποτροπή και υποστηρίζει επίσης το ΝΑΤΟ. Θέλουμε καλύτερο έλεγχο των ξένων ιδιοκτητών στα λιμάνια και στις βασικές εγκαταστάσεις», τόνισε και αναφέρθηκε στην ενίσχυση της περιοχής από υβριδικές ενέργειες.

«Είναι μια ζωτικής αρτηρία για εμάς όσον αφορά το εμπόριο, τις ενεργειακές ροές και τις εξαγωγές τροφίμων και η σταθερότητά της είναι κεντρική επίσης για την ασφάλειά μας», δήλωσε η Επίτροπος Διεύρυνσης Μάρτα Κος κατά την παρουσίαση στην οποία συμμετείχε και ο Τζόζεφ Σίκελα Ευρωπαίος Επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων.

Όπως είπε η κ. Κος «θα αναπτύξουμε νέους ενεργειακούς διαδρόμους, συνδέσεις μεταφορών και ψηφιακές υποδομές προς τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία μαζί με τους εταίρους μας από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας». «

Αυτό θα μας βοηθήσει να διαφοροποιηθούμε από τη Ρωσία, όπως δεσμευτήκαμε στο «REPower EU». Θα μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από κινδύνους στα ενεργειακά μας συστήματα, να ξεκλειδώσουμε νέες επενδυτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών».

Η κ. Κάλας κατά τη διάρκεια ης παρουσίασης ρωτήθηκε και για το ρόλο της Τουρκίας σε αυτό το σχέδιο της ΕΕ. Απάντησε  ότι «αυτή η νέα στρατηγική για τη Μαύρη Θάλασσα είναι επίσης πρόσκληση για στενότερη συνεργασία σε θέματα που ενδιαφέρουν όλες τις χώρες γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.»

«Έχουμε δεσμευτεί να συνεργαστούμε στενά με τους εταίρους μας και επίσης να ανταλλάξουμε πληροφορίες για το τι συμβαίνει και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό με όλους τους εταίρους της Μαύρης Θάλασσας. Και αυτό είναι προς το συμφέρον και της Τουρκίας» κατέληξε.