Με τις πιέσεις της Δύσης να εντείνονται για μια άνευ όρων κατάπαυση πυρός, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε την επανεκκίνηση των απευθείας διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, χωρίς προαπαιτούμενα, από την Κωνσταντινούπολη, στις 15 Μαΐου.

Ο Πούτιν απηύθυνε πρόταση για επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη, σε απάντηση της έκκλησης του Κιέβου και των συμμάχων του προς την Μόσχα να αποδεχθεί άμεσα μια άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών ή να αντιμετωπίσει νέες κυρώσεις.

«Δεσμευόμαστε για σοβαρές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία», δήλωσε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι δεν αποκλείει μια εκεχειρία αργότερα, στο πλαίσιο απευθείας συνομιλιών με το Κίεβο.

Τόνισε επίσης ότι οι συνομιλίες θα πρέπει να επικεντρωθούν στα «βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης» που συνεχίζεται εδώ και πάνω από τρία χρόνια.

Αναφερόμενος στις άκαρπες συνομιλίες του 2022 που διεξήχθησαν στην Κωνσταντινούπολη λίγο μετά τη ρωσική εισβολή, ο Πούτιν πρότεινε να επαναληφθούν χωρίς προϋποθέσεις. Ο ίδιος ανέφερε ότι πρόκειται να μιλήσει με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη διευκόλυνση των συνομιλιών, οι οποίες, όπως είπε, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατάπαυση του πυρός.

«Η πρότασή μας, όπως λένε, είναι πάνω στο τραπέζι. Η απόφαση πλέον ανήκει στις ουκρανικές αρχές και τους επιτελείς τους, οι οποίοι καθοδηγούνται, όπως φαίνεται, από τις προσωπικές πολιτικές τους φιλοδοξίες και όχι από τα συμφέροντα των λαών τους», τόνισε ο Πούτιν.

Η πρόταση του Κρεμλίνου ήρθε λίγες ώρες αφότου οι ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας απείλησαν ότι θα εντείνουν την πίεση προς τη Μόσχα, εάν αυτή δεν αποδεχθεί μια άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών. Η εν λόγω πρόταση για έναρξη εκεχειρίας τη Δευτέρα είχε τη στήριξη και του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τον οποίο ενημέρωσαν τηλεφωνικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες νωρίτερα μέσα στην ημέρα.

Ο Τραμπ έχει καλέσει σε «διαπραγματεύσεις πολύ υψηλού επιπέδου» ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, λέγοντας ότι είναι «πολύ κοντά σε μια συμφωνία» για τον τερματισμό του τριετούς αιματηρού πολέμου.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι είναι έτοιμος για ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά μόνο αφότου υπάρξει εκεχειρία.

Η πρώτη αντίδραση Τραμπ

Λίγες ώρες μετά την πρόταση Πούτιν για ειρηνευτικές συνομιλίες με την Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ αντέδρασε μέσω ανάρτησής του στην πλατφόρμα Truth Social. Χαρακτήρισε την εξέλιξη ως μια «δυνητικά σπουδαία μέρα για Ρωσία και Ουκρανία», σημειώνοντας ότι «εκατοντάδες χιλιάδες ζωές μπορεί να σωθούν» αν αυτό το «ατέρμονο αιματοκύλισμα» φτάσει στο τέλος του.

«Θα είναι ένας εντελώς νέος, και πολύ καλύτερος, κόσμος», έγραψε ο Αμερικανός Πρόεδρος, υποστηρίζοντας ότι θα συνεχίσει να εργάζεται με «τις δύο πλευρές» για να διασφαλίσει πως η συμφωνία θα προχωρήσει.

Τόνισε ακόμη ότι οι ΗΠΑ «θέλουν να επικεντρωθούν στην ανασυγκρότηση και το εμπόριο», προσθέτοντας με νόημα πως «έρχεται μια μεγάλη εβδομάδα».

Οι προτάσεις της Μόσχας

Ο Πούτιν ανέφερε ότι η Ρωσία έχει προτείνει αρκετές φορές εκεχειρίες τους τελευταίους μήνες. Μεταξύ αυτών, αναστολή των πληγμάτων κατά ενεργειακών υποδομών, κάτι που η Ουκρανία είχε αποδεχθεί, μια εκεχειρία 30 ωρών για το Πάσχα και μία ακόμη μονομερής εκεχειρία μεταξύ 8 και 10 Μαΐου, η οποία πλέον έχει λήξει.

Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι απαντούν ότι η Ρωσία παραβίασε όλες αυτές τις εκεχειρίες επανειλημμένα.

Ο Πούτιν κατηγόρησε την Κυριακή την Ουκρανία ότι «υπονόμευσε αυτές τις πρωτοβουλίες ξανά και ξανά» και εξαπέλυσε πολλαπλές επιθέσεις κατά της Ρωσίας.

Τον Μάρτιο, οι ΗΠΑ είχαν προτείνει μια άμεση, περιορισμένη εκεχειρία 30 ημερών, την οποία η Ουκρανία αποδέχθηκε. Όμως, το Κρεμλίνο επέμεινε σε όρους που εξυπηρετούν καλύτερα τις ρωσικές επιδιώξεις.

Ο Πούτιν επανέλαβε την Κυριακή ότι το Κρεμλίνο χρειάζεται μια εκεχειρία που θα οδηγήσει σε «διαρκή ειρήνη» και όχι σε μια παύση των εχθροπραξιών που θα επιτρέψει στην Ουκρανία να επανεξοπλιστεί και να κινητοποιήσει περισσότερους στρατιώτες στο πεδίο.

Λίγο μετά τη ρωσική εισβολή του Φεβρουαρίου 2022, η Τουρκία είχε φιλοξενήσει διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών εκπροσώπων. Το σχέδιο που είχε προταθεί τότε περιλάμβανε ένα ουδέτερο καθεστώς για την Ουκρανία, περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις της και αναβολή των συνομιλιών για την τύχη των κατεχόμενων από τη Ρωσία περιοχών.

Η Μόσχα έχει κατηγορήσει το Κίεβο και τη Δύση για την αποτυχία εκείνων των συνομιλιών.

Ο Πούτιν υπογράμμισε ότι «όσοι επιθυμούν ειλικρινά την ειρήνη δεν μπορούν παρά να στηρίξουν» την πρότασή του για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Οι σταθερές απαιτήσεις της Μόσχας για ειρήνη

Ο Πούτιν παραμένει αμετακίνητος στις βασικές του απαιτήσεις για τον τερματισμό του πολέμου.

Τον Ιούνιο του 2024 είχε δηλώσει ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει επίσημα τις φιλοδοξίες ένταξής της στο ΝΑΤΟ και να αποσύρει τα στρατεύματά της από το σύνολο των τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που η Ρωσία έχει προσαρτήσει.

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν προτείνει επίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες να αναγνωρίσουν τον έλεγχο της Μόσχας σε περίπου ένα πέμπτο της ουκρανικής επικράτειας και να διασφαλιστεί η ουδετερότητα της Ουκρανίας, αν και η Ρωσία δεν αντιτίθεται πλέον σε μια πιθανή ένταξη του Κιέβου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Πούτιν αναφέρθηκε ειδικά στο προσχέδιο συμφωνίας του 2022, το οποίο είχε συνταχθεί λίγο μετά τη ρωσική εισβολή.

Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο -αντίγραφο του οποίου έχει δει το Reuters- η Ουκρανία θα συμφωνούσε σε καθεστώς ουδετερότητας, με αντάλλαγμα διεθνείς εγγυήσεις ασφαλείας από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ: το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Δεν ήταν η Ρωσία που διέκοψε τις διαπραγματεύσεις το 2022. Ήταν το Κίεβο», τόνισε ο Πούτιν.

Ο Ρώσος πρόεδρος ευχαρίστησε την Κίνα, τη Βραζιλία, τις αφρικανικές και τις χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και τις ΗΠΑ για τις μεσολαβητικές τους προσπάθειες.

Ο Τραμπ, ο οποίος δηλώνει ότι θέλει να μείνει στην ιστορία ως ειρηνοποιός, έχει επανειλημμένα εκφράσει την επιθυμία του να τερματίσει τo «λουτρό αίματος» στην Ουκρανία, την οποία η κυβέρνησή του παρουσιάζει ως έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων (proxy war) ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Αντίθετα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες και η Ουκρανία θεωρούν τη ρωσική εισβολή ως μια ιμπεριαλιστική επίθεση κατά της κυριαρχίας ενός ανεξάρτητου κράτους.

Ο Πούτιν από την πλευρά του παρουσιάζει τον πόλεμο ως μια ιστορική καμπή στις σχέσεις της Μόσχας με τη Δύση, η οποία, όπως λέει, ταπείνωσε τη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ και εισβάλλοντας -κατά την άποψή του- στη ρωσική σφαίρα επιρροής, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας.