Σε μια ένδειξη ότι οι ΗΠΑ ίσως εγκαταλείψουν τις διπλωματικές προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβασε τους τόνους, δηλώνοντας δημόσια: «Αν η μία ή η άλλη πλευρά συνεχίσει να μπλοκάρει τη συμφωνία, τότε απλώς θα πούμε “είστε ανόητοι, είστε ηλίθιοι, είστε απαίσια άτομα” και θα αποχωρήσουμε».

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, ο Τραμπ είχε υποσχεθεί επανειλημμένα ότι θα μπορούσε να βάλει τέλος στον πόλεμο Ρωσίας– Ουκρανίας «μέσα σε 24 ώρες» από την ανάληψη των καθηκόντων του. Ωστόσο πλέον, ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, παραδέχτηκε τον Μάρτιο ότι τότε ήταν «λίγο σαρκαστικός».

Χθες, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, προειδοποίησε: «Πρέπει να καταλάβουμε, εντός λίγων ημερών, αν είναι εφικτό να επιτευχθεί μια συμφωνία. Αν όχι, τότε έχουμε και άλλες προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούμε».

Ο Ρούμπιο μάλιστα διαβίβασε το μήνυμα αυτό και στους Ευρωπαίους ηγέτες που συνάντησε στο Παρίσι, λέγοντας ότι «αν δεν προκύψει ξεκάθαρος δρόμος προς την ειρήνη σύντομα, οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τις προσπάθειες μεσολάβησης».

Από τη Ρώμη, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, δήλωσε «αισιόδοξος ότι μπορούμε να βάλουμε τέλος σ’ αυτόν τον φρικτό πόλεμο».

Το παρασκήνιο εκνευρισμού

Πριν τις δημόσιες δηλώσεις, ο Τραμπ είχε ήδη εκφράσει την οργή του σε ιδιωτικές συσκέψεις με κορυφαίους συμβούλους του, συμπεριλαμβανομένων του Μάρκο Ρούμπιο και του απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ, για τη στασιμότητα των διαπραγματεύσεων.

Σύμφωνα με αξιωματούχο των ΗΠΑ, ο Τραμπ φέρεται να είπε ότι αν δεν υπάρξει πρόοδος σύντομα, θα αφήσει πίσω του το ζήτημα της Ουκρανίας και θα στραφεί σε άλλες διεθνείς προτεραιότητες.

Η ρητορική αυτή, που ξεκίνησε ιδιωτικά, μετατράπηκε σε δημόσια πολιτική θέση μέχρι την Παρασκευή.

Παρίσι: Ευρωπαϊκή διπλωματία υπό πίεση

Την Πέμπτη, ο Ρούμπιο και οι ειδικοί απεσταλμένοι Γουίτκοφ και Κίθ Κέλογκ βρέθηκαν στο Παρίσι για συνομιλίες με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και υψηλόβαθμους αξιωματούχους από τη Γερμανία, την Ουκρανία και τη Βρετανία.

Το Ελιζέ χαρακτήρισε τις επαφές ως την έναρξη μιας «θετικής διαδικασίας στην οποία εμπλέκονται οι Ευρωπαίοι» και ανακοίνωσε τη συνέχιση των συζητήσεων στο Λονδίνο την ερχόμενη εβδομάδα.

Κατά τις ίδιες συναντήσεις, οι ΗΠΑ παρουσίασαν και ένα πλαίσιο για πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Ρούμπιο περιμένει πλέον τις επίσημες απαντήσεις από Κίεβο και Μόσχα.

Το σχέδιο της Μόσχας

Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, μετά την τρίτη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε ότι η ρωσική πρόταση για συμφωνία επικεντρώνεται σε «πέντε ουκρανικές περιοχές».

Παρότι δεν τις κατονόμασε, είναι σχεδόν βέβαιο ότι περιλαμβάνεται η Κριμαία και οι τέσσερις επαρχίες που προσαρτήθηκαν το 2022.

Το Κίεβο αντιδρά σταθερά στην ιδέα να παραχωρήσει εδάφη, ζητώντας από τη διεθνή κοινότητα να σεβαστεί την εδαφική του ακεραιότητα.

Το Ελιζέ, πάντως, ανέφερε στους δημοσιογράφους ότι κάθε συμφωνία «πρέπει να ξεκινά από την πραγματικότητα» και σημείωσε ότι «αρκετές περιοχές βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό ρωσική κατοχή».

Ρούμπιο: Έχουμε να επικεντρωθούμε και σε άλλα θέματα

Μετά τις συνομιλίες στο Παρίσι, ο Ρούμπιο ανέφερε ότι ο Τραμπ έχει αφιερώσει πολύ χρόνο και ενέργεια στο ζήτημα, αλλά «συμβαίνουν πολλά στον κόσμο αυτή τη στιγμή στα οποία πρέπει να επικεντρωθούμε».

Το μήνυμα αυτό μεταφέρθηκε στους Ευρωπαίους συνομιλητές του, με έναν Ευρωπαίο διπλωμάτη να δηλώνει στο Axios: «Ο Ρούμπιο δεν ήταν σαφής για το πώς ακριβώς θα μοιάζει αυτό το επόμενο βήμα, απλώς τόνισε ότι οι ΗΠΑ θέλουν γρήγορη πρόοδο».

Άλλοι δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες επιβεβαίωσαν ότι ο Ρούμπιο προειδοποίησε για απώλεια της υπομονής του Τραμπ, με το μήνυμα να στοχεύει ιδιαίτερα προς την ουκρανική πλευρά.

Πίεση στους Ουκρανούς, ανεκτική στάση προς τη Μόσχα

Τρεις Ευρωπαίοι διπλωμάτες που συμμετείχαν στις συζητήσεις ανέφεραν ότι η πίεση από Ρούμπιο στόχευε κυρίως την Ουκρανία.

Πηγή προσκείμενη στην ουκρανική κυβέρνηση δήλωσε ότι οι δηλώσεις Ρούμπιο φάνηκε να έχουν στόχο να πιέσουν το Κίεβο και εξέφρασε ανησυχία πως μια πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διαμεσολάβηση θα μπορούσε να οδηγήσει και σε αναστολή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.

Οι Ευρωπαίοι παρατηρητές σημείωσαν ότι ο Ρούμπιο δεν έκανε καμία αναφορά για αυξημένη πίεση προς τη Ρωσία.

«Η εντύπωση ήταν πως ο Ρούμπιο και ο Γουίτκοφ βρίσκονται υπό τεράστια πίεση από τον Τραμπ και απλώς τη μεταφέρουν στους άλλους παίκτες», είπε Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Πού βρισκόμαστε τώρα

Η Ουκρανία αποδέχθηκε αμέσως το σχέδιο Τραμπ για εκεχειρία διάρκειας 30 ημερών. Αντιθέτως, η Ρωσία καθυστερεί σκόπιμα, ισχυριζόμενη ότι έχει το πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης και θέτει πολλούς όρους για οποιαδήποτε συμφωνία ειρήνης.

Έτσι, φαίνεται πως το Κρεμλίνο δεν ανησυχεί ιδιαίτερα από την πιθανότητα ο Τραμπ να εγκαταλείψει τη διπλωματική προσπάθεια – ή, πιθανότατα, γνωρίζει ότι ο Τραμπ «μπλοφάρει» για να αυξήσει τη στρατηγική πίεση στο Κίεβο.

Ωστόσο, το αμερικανικό επιτελείο δεν έχει ακόμη αποσυρθεί από τις διαπραγματεύσεις, καθώς αυτές συνεχίζονται, και το πλαίσιο που παρουσίασαν οι ΗΠΑ στο Παρίσι παραμένει στο τραπέζι.

Οι απαντήσεις των εμπλεκομένων μερών αναμένονται μέσα στις επόμενες ημέρες, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες σταθμίζουν αν θα συνεχίσουν να εμπλέκονται ή αν όντως «θα πάνε παρακάτω».

Με πληροφορίες από: Axios, Associated Press, Politico