Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση πασχίζει να αποτρέψει έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, τα βλέμματα στρέφονται στην Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. Σύμφωνα με ανάλυση του Politico, η συνάντηση της Μελόνι με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα ίσως αποτελέσει τη μόνη ελπίδα της Ευρώπης να αποφύγει τους καταστροφικούς δασμούς που έχει απειλήσει να επιβάλει ο Αμερικανός Πρόεδρος.
Η επίσκεψη της Μελόνι στην Ουάσιγκτον αποτελεί κορύφωση μίας προσωπικής στρατηγικής προσέγγισης με τον Τραμπ, την οποία ακολουθεί εδώ και καιρό. Όπως σημειώνει το Politico, η Ιταλίδα Πρωθυπουργός επιδιώκει να πείσει τον Τραμπ να μην επιβάλει νέους δασμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να πλήξουν σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία και να έχουν σχεδόν «θανατηφόρες» συνέπειες για τις ιταλικές εξαγωγές.
Η Μελόνι ρισκάρει πολλά στην Ουάσιγκτον, τόσο για την Ιταλία όσο και για την Ευρώπη. Όπως καταλήγει το Politico, η επίσκεψή της είναι είτε μία αμφιλεγόμενη προσωπική πρωτοβουλία είτε η τελευταία ελπίδα της ΕΕ να σταματήσει ένα εμπορικό τσουνάμι που ήδη πλησιάζει.
Το «στοίχημα» της Ευρώπης περνά από τη Ρώμη
Η σχέση της Μελόνι με τον Τραμπ είναι στενή. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος την έχει επαινέσει ως «καταπληκτική ηγέτιδα και προσωπικότητα» μετά την επανεκλογή του, και την κάλεσε στην ορκωμοσία του τον Ιανουάριο.
Σύμφωνα με το Politico, πρόκειται για μία σχέση που προκαλεί ανησυχία σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ωστόσο πλέον αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες αρχίζουν να αποδέχονται ότι ίσως είναι η μόνη που μπορεί να του αλλάξει γνώμη.
Μετά τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιβάλει «ανταποδοτικούς» δασμούς 20% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, η ΕΕ έχει περιθώριο τριών μηνών (90 ημέρες) να τον μεταπείσει. Αυτή τη στιγμή, η Ευρώπη ήδη υπόκειται σε βασικούς δασμούς 10%, καθώς και επιπλέον δασμούς 25% στον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα.
Όπως υπενθυμίζει το Politico, όλες οι προηγούμενες προσπάθειες άλλων Ευρωπαίων ηγετών -είτε με κολακείες, είτε με απειλές, είτε με υποσχέσεις για αγορά περισσότερου αμερικανικού φυσικού αερίου- απέτυχαν.
Η επίσκεψη της Μελόνι δίνει στην Ευρώπη μία τελευταία ευκαιρία να αποδείξει πως μπορεί ακόμη να συνεργαστεί με τον Τραμπ, αρκεί να δείξει τον απαιτούμενο βαθμό «δουλικότητας», σχολιάζει ειρωνικά το Politico.
Μόλις μία ημέρα μετά τη συνάντηση με τον Τραμπ, η Μελόνι επιστρέφει στη Ρώμη για να υποδεχτεί τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος κατά την τελευταία του επίσκεψη στην Ευρώπη τον Ιανουάριο είχε κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι δεν υπερασπίζονται την ελευθερία του λόγου και δεν αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη μετανάστευση.
«Το να σε ακούει ο Τραμπ είναι προτέρημα για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε ένας Ιταλός αξιωματούχος στο Politico, υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, τονίζοντας τις «ιδεολογικές συγγένειες της Μελόνι με τον συντηρητικό δεξιό χώρο της Αμερικής».
Η ανησυχία της Ιταλίας ότι θα χάσει τους στενούς δεσμούς της με τις ΗΠΑ -μία σχέση που λειτουργεί ως αντίβαρο στον γαλλογερμανικό άξονα στην ΕΕ- είναι βασικό κίνητρο πίσω από την πρωτοβουλία της Μελόνι.
Όπως αναφέρουν δύο Ιταλοί αξιωματούχοι εξοικειωμένοι με τη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης, η Μελόνι εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Τραμπ μπορεί να προσεγγιστεί λογικά και ότι οι απειλές του για δασμούς είναι περισσότερο διαπραγματευτική τακτική παρά πραγματική πρόθεση.
Ένας από τους ίδιους αξιωματούχους επισημαίνει ότι η Πρωθυπουργός θέλει να αποδείξει πως μπορεί να αποσπάσει παραχωρήσεις από τον Τραμπ και ότι «αν είμαστε λιγότερο υστερικοί, μπορούμε να συνεργαστούμε με την Ουάσιγκτον».
Ωστόσο, παραδέχεται ότι το κύρος της Μελόνι στις Βρυξέλλες διακυβεύεται εάν αποτύχει.
Η πίεση από Ιταλούς εξαγωγείς είναι τεράστια. Το εμπορικό πλεόνασμα της Ιταλίας με τις ΗΠΑ αγγίζει τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ -το τρίτο μεγαλύτερο στην ΕΕ μετά τη Γερμανία και την Ιρλανδία- και τα βασικά εξαγόμενα προϊόντα της περιλαμβάνουν μηχανήματα, φάρμακα, οχήματα, είδη ρουχισμού, τρόφιμα και ποτά.
Δυσπιστία και υποστήριξη
Παρότι η Μελόνι δηλώνει εκπρόσωπος ευρύτερων ευρωπαϊκών συμφερόντων, η αποστολή της στην Ουάσιγκτον αντιμετωπίστηκε αρχικά με δυσπιστία, ιδιαίτερα από το Παρίσι.
Ο Γάλλος υπουργός Βιομηχανίας, Μαρκ Φερατσί, αντέδρασε έντονα, δηλώνοντας ότι «η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ενωμένη».
Η δυσφορία του Παρισιού είχε ήδη ενταθεί όταν η Μελόνι φέρεται να έθεσε σιωπηρά εμπόδια σε κοινά ευρωπαϊκά σχέδια για στρατιωτικές δαπάνες, τη στιγμή που ο Τραμπ άρχισε να αποσύρει τη στήριξή του στην Ουκρανία.
Πλέον, η στάση της Γαλλίας φαίνεται να έχει αμβλυνθεί, καθώς οι επίσημες επικρίσεις έχουν σταματήσει. Η Μελόνι έχει έρθει ήδη σε επαφή με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για να συζητήσει την επίσκεψή της, σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Επιτροπής, Αριάννα Ποντεστά.
Οι Βρυξέλλες και άλλα κράτη-μέλη φαίνεται πλέον να συναινούν με την προσέγγιση Μελόνι.
Ένας διπλωμάτης άλλης χώρας της ΕΕ δηλώνει στο Politico: «Είναι φυσιολογικό τα κράτη-μέλη να έχουν διμερή συμφέροντα, αλλά όταν πρόκειται για δασμούς που επηρεάζουν όλους, εμπιστευόμαστε ότι θα ακολουθήσει την κοινή γραμμή της ΕΕ».
Ακόμη και στη Γερμανία, στελέχη του κόμματος CDU του Φρίντριχ Μερτς, που θεωρείται ο επόμενος καγκελάριος, δείχνουν αισιόδοξα. Ο βουλευτής Γιόχαν Βάντεφουλ δήλωσε πως «Το ταξίδι της Μελόνι στην Ουάσιγκτον είναι σημαντικό μήνυμα. Έχει καλή σχέση με τον Τραμπ και μπορεί να την αξιοποιήσει προς όφελος της Ευρώπης».
Η ήπια στάση της Ιταλίας
Η προσέγγιση της Ιταλίας δεν παύει να είναι αμφιλεγόμενη. Όπως αναφέρει το Politico, εδώ και μήνες η κυβέρνηση Μελόνι καλεί την ΕΕ να ακολουθήσει πιο ήπια στάση απέναντι στον Τραμπ και τους δασμούς του.
Λίγες μόλις ημέρες μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, πριν ακόμη ξεκινήσει επίσημα τον εμπορικό του πόλεμο, ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Αντόνιο Ταγιάνι, πρότεινε να κατευναστεί ο Τραμπ με την αγορά περισσότερων αμερικανικών προϊόντων.
Ο Ταγιάνι ήταν επίσης από τους πρώτους που πρότειναν να καθυστερήσει η ευρωπαϊκή απάντηση στους δασμούς 25% που επέβαλε ο Τραμπ στις 12 Μαρτίου στον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Αν και οι ελπίδες να εξασφαλίσει η Μελόνι μία συμφωνία είναι περιορισμένες, ορισμένοι στις Βρυξέλλες βλέπουν την αποστολή της ως «ανιχνευτική» κίνηση. Όπως σχολιάζει ο πολιτικός αναλυτής Αλμπέρτο Ρίτσι από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, «μπορεί να λειτουργήσει ως έδαφος για μελλοντικές διαπραγματεύσεις».
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Εμπορίου, Μαρός Σέφτσοβιτς, ταξίδεψε ήδη στην Ουάσιγκτον για να παρουσιάσει την πρόταση των Βρυξελλών για κατάργηση των βιομηχανικών δασμών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Όμως οι συνεργάτες της Μελόνι εκτιμούν ότι εκείνη μπορεί να πετύχει περισσότερα από τον επίσημο διαπραγματευτή της ΕΕ.
«Η πολιτική, όπως και η ζωή, βασίζεται στις προσωπικές σχέσεις», δηλώνει ο Ιταλός γερουσιαστής Μάρκο Σκουρρία από το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας. «Μια τόσο σύνθετη διαπραγμάτευση είναι πιο αποτελεσματική όταν γίνεται μεταξύ δύο ανθρώπων που σέβονται ο ένας τον άλλον – κάτι που δεν συμβαίνει με τη Φον ντερ Λάιεν».
