Σε μια από τις πιο ριζικές αναδιαρθρώσεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, σύμφωνα με υπόμνημα που είδε η Washington Post, η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει δραματικές περικοπές στους προϋπολογισμούς του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και της USAID, αποδυναμώνοντας εργαλεία που για δεκαετίες αποτέλεσαν βασικούς πυλώνες της διεθνούς παρουσίας των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με εσωτερικό υπόμνημα που διέρρευσε και εξέτασε το αμερικανικό μέσο ενημέρωσης, η πρόταση του Λευκού Οίκου για τον νέο προϋπολογισμό προβλέπει μείωση σχεδόν κατά το ήμισυ (48%) του συνολικού προϋπολογισμού για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID), περιορίζοντας το διαθέσιμο ποσό στα 28,4 δισ. δολάρια – δηλαδή 27 δισ. λιγότερα από τα εγκεκριμένα κονδύλια του Κογκρέσου για το 2025.

Η πρόταση αυτή, παρότι ακόμη τελεί υπό διαπραγμάτευση εντός της κυβέρνησης και κυρίως στο Κογκρέσο, λαμβάνει ως δεδομένο ότι η USAID έχει πλήρως ενσωματωθεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ – μια επιδίωξη της κυβέρνησης Τραμπ εδώ και καιρό.

Περικοπές στη διεθνή βοήθεια, την υγεία και τους διεθνείς οργανισμούς

Σύμφωνα με την Washington Post, το υπόμνημα προβλέπει:

• Μείωση 54% στην ανθρωπιστική βοήθεια
• Μείωση 55% στη χρηματοδότηση για την παγκόσμια υγεία
• Κατάργηση σχεδόν 90% της στήριξης σε διεθνείς οργανισμούς

Χρηματοδότηση προς τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και άλλους 20 διεθνείς οργανισμούς προτείνεται να διακοπεί πλήρως, ενώ μικρές στοχευμένες συνεισφορές θα συνεχιστούν μόνο για οργανισμούς όπως ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) και ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO).

Το υπόμνημα αναφέρει επίσης την πλήρη διακοπή της χρηματοδότησης των ειρηνευτικών αποστολών, επικαλούμενο «πρόσφατες αποτυχίες αποστολών», χωρίς να δίνονται περαιτέρω λεπτομέρειες.

Οργή και προβληματισμός στο διπλωματικό σώμα

Η διάθεση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι ήδη πεσμένη και οι προτάσεις αυτές την επιδεινώνουν, σχολιάζει η Washington Post.

Όπως τόνισε ο Ronald E. Neumann, πρώην διπλωμάτης και πρέσβης των ΗΠΑ στην Αλγερία, το Μπαχρέιν και το Αφγανιστάν: «Το ερώτημα είναι αν το σημερινό χαμηλό ηθικό, μπορεί να πάει χαμηλότερα».

Η Αμερικανική Ένωση Εξωτερικής Υπηρεσίας (AFSA) κάλεσε το Κογκρέσο να απορρίψει τον προϋπολογισμό, χαρακτηρίζοντας τον «Απερίσκεπτο και επικίνδυνο» και υπογραμμίζοντας ότι «θα ενίσχυε αντιπάλους όπως η Κίνα και η Ρωσία που είναι πρόθυμοι να καλύψουν το κενό που θα αφήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες καθώς υποχωρούν».

Αλλαγές στο ανθρώπινο δυναμικό και κλείσιμο υπηρεσιών

Οι αλλαγές περιλαμβάνουν πάγωμα προσλήψεων και μισθών, μειώσεις σε επιδόματα και έξοδα μετακίνησης για τα μέλη της διπλωματικής υπηρεσίας και την κατάργηση του Γραφείου Επιχειρήσεων Σύγκρουσης και Σταθεροποίησης, που είχε στόχο την πρόληψη παγκόσμιων συγκρούσεων.

Επίσης, κατάργηση όλων των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών προγραμμάτων που διαχειρίζεται το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μεταξύ των οποίων και το πρόγραμμα Fulbright, που ιδρύθηκε το 1946 και έχει συμμετοχές από πάνω από 40 μελλοντικούς αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.

«Είναι ουσιαστικά η κατεδάφιση των εργαλείων διεθνούς επιρροής μας», σχολίασε ο Brett Bruen, πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.

Ανησυχία στο ΝΑΤΟ και τα Ηνωμένα Έθνη

Ο Richard Gowan, διευθυντής του ΟΗΕ για το International Crisis Group, σχολίασε πως «Θα υπάρξει τεράστια αγανάκτηση αν οι ΗΠΑ μηδενίσουν τα κονδύλια για τις ειρηνευτικές αποστολές, ειδικά από χώρες όπως η Ινδία που έχουν περήφανη ιστορία συμμετοχής με μπλε κράνη».

«Αυτό αγγίζει τον πυρήνα του τρόπου λειτουργίας της συμμαχίας και θα μπορούσε να επιφέρει συντριπτικό πλήγμα στην ενότητά της», προειδοποίησε η πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ επί κυβέρνησης Μπάιντεν, Julianne Smith,

Ποιες υπηρεσίες και κονδύλια παραμένουν

Παρά τις γενικευμένες περικοπές, η κυβέρνηση Τραμπ διατηρεί 5,1 δισ. δολάρια για στρατιωτική χρηματοδότηση προς συμμάχους όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος και 2,9 δισ. δολάρια για το πρόγραμμα PEPFAR (Προεδρικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την Ανακούφιση από το AIDS).

Επιπλέον, δημιουργείται νέο ταμείο με την ονομασία America First Opportunities Fund (A1OF), ύψους 2,1 δισ. δολαρίων, για «σταθερές και αναδυόμενες προτεραιότητες της κυβέρνησης Τραμπ».

Μέρος των κονδυλίων του A1OF μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για επιλεκτική στήριξη του ΟΗΕ ή ειρηνευτικών αποστολών.

«Μοιάζει με ένα ταμείο για “ρουσφέτια”. Η κυβέρνηση προσπαθεί να αποκτήσει περισσότερα ευέλικτα κονδύλια», σχολίασε ο Bruen. Συμπλήρωσε επίσης ότι, ταυτόχρονα, προτείνονται περικοπές στο Γραφείο Γενικού Επιθεωρητή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αποτελεί τον εσωτερικό μηχανισμό ελέγχου της υπηρεσίας.

«Μειώνουν τη δυνατότητα εποπτείας σε μια εποχή που υποστηρίζουν ότι η αποτελεσματικότητα είναι προτεραιότητα».

Παρότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ελέγχει το Κογκρέσο, δεν είναι σαφές αν η πρόταση θα εξασφαλίσει επαρκή στήριξη. Κάποιες συντηρητικές περιφέρειες ήδη εκφράζουν ανησυχίες, αλλά ελάχιστοι Ρεπουμπλικανοί έχουν ασκήσει δημόσια κριτική στον Τραμπ.

«Πρόκειται για έναν μη σοβαρό προϋπολογισμό. Προβλέπω ότι θα προσκρούσει σε τείχος διακομματικής αντίδρασης», σημείωσε ο Chris Van Hollen, γερουσιαστής των Δημοκρατικών.

Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν ότι η εκτελεστική εξουσία δεν έχει τη νομική δυνατότητα να καταργήσει την USAID χωρίς έγκριση του Κογκρέσου.

Η τελική μορφή του προϋπολογισμού αναμένεται να κατατεθεί στο Κογκρέσο στα τέλη Απριλίου.