Επί μήνες, ο Ντόναλντ Τραμπ κρατούσε τις επιχειρήσεις και τον κόσμο όλο στο σκοτάδι σχετικά με τα δασμολογικά του σχέδια, τα οποία περιστρέφονται γύρω από αυτό που ο ίδιος αποκαλεί “αμοιβαίους δασμούς”. Αλλά στις 2 Απριλίου, υποσχέθηκε να απαντήσει τουλάχιστον σε ορισμένες από τις καυτές ερωτήσεις γύρω από το ζήτημα, σχολιάζει το CNN, ενόψει των ανακοινώσεων που θα κάνει ο ο αρχηγός του Λευκού Οίκου το βράδυ.

Πιθανότατα ωστόσο, οι ανακοινώσεις  δεν πρόκειται να ανακουφίσουν τις επιχειρήσεις που αποζητούν την βεβαιότητα στο επιχειρηματικό περιβάλλον, από τη νίκη του Τραμπ τον Νοέμβριο και μετά. Αντίθετα, θα ανοίξει ένα εντελώς νέο κουτί με σκουλήκια, καθώς οι χώρες θα απαντήσουν στους νέους δασμούς με αντίμετρα στα αμερικανικά προϊόντα, θέτοντας τις βάσεις για μια νέα φάση διαπραγματεύσεων που θα μπορούσε να κλιμακώσει έναν ήδη πικρό εμπορικό πόλεμο.

Παρόλο που ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους το βράδυ της Δευτέρας ότι “συμβιβάστηκε” με ένα σχέδιο δασμών, οι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου εξακολουθούσαν να του παρουσιάζουν επιλογές, λίγες ώρες πριν από την προθεσμία που είχε θέσει ο ίδιος, όπως μετέδωσε το CNN.

Μεταξύ των σχεδίων που εξετάστηκαν ήταν η προσαρμογή των δασμολογικών συντελεστών για κάθε εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ, η επιβολή δασμών σε ορισμένες χώρες, αλλά όχι σε άλλες, ή η επιβολή ενός ενιαίου συντελεστή ύψους 20% σε όλες τις εισαγωγές. Ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε στο CNN ότι δεν πίστευε πως ο Τραμπ θα κατέληγε σε μια απόφαση μέχρι και τις τελευταίες ώρες πριν από την τελετή ανακοίνωσης της Τετάρτης στις 23.00 ώρα Ελλάδας, στον Κήπο των Ρόδων.

Ό,τι αποφασίσει τελικά να ανακοινώσει ο Τραμπ για τους δασμούς θα έχει “άμεση ισχύ”, δήλωσε την Τρίτη η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ. Αυτό είναι λογικά αμφίβολο, αλλά αν συμβεί,  τα άλλα έθνη θα έχουν ελάχιστο χρόνο για διαπραγματεύσεις και θα μπορούσαν να αντιδράσουν επιβάλλοντας άμεσα αντίμετρα, όπως ανταποδοτικούς δασμούς.

Πώς εξηγούνται οι φιλοδοξίες του Τραμπ για τους δασμούς

Ο Τραμπ θεωρεί τους δασμούς ως μέσο για την επίτευξη τεσσάρων βασικών στόχων: τον περιορισμό της ροής της φαιντανύλης και της παράνομης μετανάστευσης στις ΗΠΑ, την εξίσωση των όρων ανταγωνισμού με τους εμπορικούς εταίρους, την αύξηση των κρατικών εσόδων και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.

Έχει συνδέσει τη φαιντανύλη και τα ζητήματα που αφορούν στα σύνορα με τους δασμούς 20% που έχει ήδη επιβάλει στις κινεζικές εισαγωγές και τους δασμούς 25% που έχει απειλήσει για τον Καναδά και το Μεξικό.

Κατά την άποψη του Τραμπ, τις Ηνωμένες Πολιτείες τις “κλέβουν” οι χώρες που έχουν υψηλότερους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα ή οι χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα -δηλαδή οι χώρες από τις οποίες η Αμερική εισάγει περισσότερα από όσα εξάγει.

Είπε ότι αυτός είναι ο λόγος για την επιδίωξη αμοιβαίων δασμών, οι οποίοι θα μπορούσαν επίσης να λάβουν υπόψη αυτό που η κυβέρνηση Τραμπ αντιλαμβάνεται ως μη δασμολογικά εμπορικά εμπόδια, όπως οι φόροι προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και οι φόροι ψηφιακών υπηρεσιών (DST).

Αυτοί οι δασμοί θα μπορούσαν να πλήξουν ιδιαίτερα σκληρά τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως την Ινδία, τη Βραζιλία, το Βιετνάμ και άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Αφρικής. Οι χώρες αυτές έχουν μερικές από τις μεγαλύτερες διαφορές στους δασμολογικούς συντελεστές που επιβάλλονται στα αμερικανικά προϊόντα που εισάγονται στις χώρες τους σε σύγκριση με αυτούς που τους επιβάλλουν οι ΗΠΑ, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Morgan Stanley.

Οι οικονομολόγοι της επενδυτικής τράπεζας σημειώνουν ότι η Βραζιλία, η Ινδονησία, η Ινδία, η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ έχουν το υψηλότερο ποσοστό προϊόντων με δασμολογική διαφορά μεγαλύτερη του 5% σε σύγκριση με τον συντελεστή με τον οποίο οι ΗΠΑ φορολογούν τα αγαθά των χωρών αυτών.

Αλλά και πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επίσης ΦΠΑ και DST, καθιστώντας έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής πιθανό στόχο για υψηλότερους δασμούς.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσπάθησε να προειδοποιήσει τον Τραμπ την Τρίτη, λέγοντας ότι η ΕΕ έχει “ένα ισχυρό σχέδιο” για να αντεπιτεθεί στις ΗΠΑ. Διάφορες άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς, το Μεξικό, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, έχουν επίσης εκπονήσει σχέδια αντιποίνων.

Τι μπορεί να ανακοινώσει

Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι δήλωσε σε σχόλια που δημοσίευσε την Τρίτη ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας CCTV ότι το Πεκίνο θα “αντεπιτεθεί” εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να επιδίδονται σε “εκβιασμούς”.
«Το ‘Πρώτα η Αμερική’ δεν θα πρέπει να είναι αμερικανικός εκφοβισμός και δεν θα πρέπει να οικοδομεί τα αμερικανικά συμφέροντα στη βάση της ζημίας των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων άλλων χωρών”, ανέφερε ο ίδιος στο RT, ένα κρατικό ρωσικό ειδησεογραφικό δίκτυο.

Το Ισραήλ ακολούθησε διαφορετική προσέγγιση: Ανακοίνωσε ότι θα ακυρώσει όλους τους δασμούς που επιβάλλει στα αμερικανικά προϊόντα την Τρίτη, αποτελώντας την πρώτη χώρα που θα το πράξει μετά την επανεκλογή του Τραμπ. Η κίνηση αυτή είχε πιθανότατα ως στόχο να βγάλει τη χώρα από το ραντάρ του προέδρου, αν και το Ισραήλ είχε μόνο ένα περιορισμένο ποσό δασμών στις αμερικανικές εξαγωγές.

Ωστόσο, οι χώρες που θα ακολουθήσουν τα βήματα του Ισραήλ ενδέχεται να μην προστατευθούν πλήρως από τους δασμούς. Ήδη, ο Τραμπ έχει επιβάλει δασμούς 25% σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και δασμούς 25% στα ξένα αυτοκίνητα δασμοί που πρόκειται να τεθούν σε ισχύ την Πέμπτη. Ένας δασμός 25% στα ξένα ανταλλακτικά αυτοκινήτων πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις αρχές Μαΐου.

Οι κλαδικοί δασμοί

Αυτοί οι δασμοί θα έρθουν επιπλέον των δασμών ανά χώρα – για παράδειγμα, ένας δασμός 10% σε όλες τις εισαγωγές από τη Νότια Κορέα θα σήμαινε ότι τα αυτοκίνητα, το αλουμίνιο και ο χάλυβας από εκεί θα υπόκεινται σε συνολικούς δασμούς 35%.

Επιπλέον, ο Τραμπ μπορεί να αποφασίσει να επιβάλει ακόμη περισσότερους κλαδικούς δασμούς την Τετάρτη.  Ο πρόεδρος έχει διαφημίσει αυτούς τους δασμούς ως έναν τρόπο για να βοηθήσει την κυβέρνηση των ΗΠΑ να βασίζεται λιγότερο στους φόρους εισοδήματος ως κύρια μορφή εσόδων. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να πει ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν εξ ολοκλήρου τους φόρους εισοδήματος.

Αυξάνονται οι φόβοι για ύφεση

Οι ισχύοντες δασμοί και η αβεβαιότητα από αυτούς που δεν έχει ακόμη ανακοινώσει ο Τραμπ έχουν ήδη συμπαρασύρει την αμερικανική οικονομία σε μια επισφαλή περίοδο, την ώρα που ένα αυξανόμενο ποσοστό καταναλωτών αγωνίζεται οικονομικά.

Μια δασμολογική προσέγγιση “τα πάντα, παντού, όλα μαζί”  θα μπορούσε όχι μόνο να αυξήσει σημαντικά τις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές και να προκαλέσει πτώση των χρηματοπιστωτικών αγορών, αλλά και να ωθήσει την αμερικανική οικονομία προς την ύφεση.

Οι οικονομολόγοι έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις των δασμών. Οι αναλυτές της Goldman Sachs σε σημείωμά τους την περασμένη εβδομάδα ανέφεραν ότι η οικονομική ανάπτυξη που οδηγείται από τις δημοσιονομικές πολιτικές του Τραμπ δεν θα είναι σε θέση να αντισταθμίσει τη ζημία που προκαλεί το τεράστιο σχέδιο δασμών του.

Ωστόσο, ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του έχουν επανειλημμένα απορρίψει την άποψη ότι το σχέδιο του Τραμπ θα μπορούσε να αποτύχει με οποιονδήποτε τρόπο. Η Λέβιτ, δήλωσε την Τρίτη ότι τα σχέδια του Τραμπ για φορολογικές περικοπές και απορρύθμιση θα βοηθήσουν στη μείωση του πληθωρισμού, αντισταθμίζοντας ίσως την επίδραση των δασμών.  “Θα λειτουργήσει”, διαβεβαίωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.