Με τον χρόνο να λειτουργεί εναντίον τους οι Χριστιανοδημοκράτες του Φρίντριχ Μερτς και οι Σοσιαλδημοκράτες ξεκίνησαν την Παρασκευή τις διερευνητικές συνομιλίες για την πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης στην Γερμανία.

Της Εύης Απολλωνάτου

Οι συζητήσεις, όπως ανακοινώθηκε, θα συνεχιστούν και την επόμενη εβδομάδα χωρίς να δοθεί ακριβής ημερομηνία για τη νέα συνάντηση. Σε αυτή την πρώτη επαφή οι δύο πλευρές ενημερώθηκαν από τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Γιοργκ Κούκις για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Στη συνέχεια των συνομιλιών θα συζητηθούν οι «προκλήσεις» σχετικά με την οικονομία.

Ο Φρίντριχ Μερτς έχει δηλώσει ότι επιθυμεί η νέα κυβέρνηση να σχηματιστεί έως το Πάσχα και πιέζει αρκετά τους Σοσιαλδημοκράτες. Ωστόσο, ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα θεωρείται αρκετά φιλόδοξο εντός της Γερμανίας.

«Είναι πολύ ξεκάθαρο σε όλους όσοι εμπλέκονται ότι τώρα δεν είναι στιγμή να έχουμε συνομιλίες για συνασπισμό που τραβούν για μήνες και μήνες επειδή υπάρχουν πάρα πολλά πιεστικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Μία απερχόμενη κυβέρνηση με τον Όλαφ Σολτς, ο οποίος εξακολουθεί να διευθύνει τα πράγματα, ενώ υπάρχει μια νέα κυβέρνηση, είναι μια πολύ ατυχής κατάσταση, δεδομένου ότι συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα αυτή τη στιγμή και υπάρχει πίεση σε όλους τους εμπλεκόμενους, στους Χριστιανοδημοκράτες, αλλά και στους Σοσιαλδημοκράτες, για να το ολοκληρώσουν αυτό», λέει στο enikos.gr o καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φρανκφούρτης, Τόμας Μπίμπριχερ.

Τα «αγκάθια» και η παραχώρηση για το φρένο χρέους

Τα «αγκάθια» σε αυτές τις διαπραγματεύσεις θα είναι με βεβαιότητα η οικονομία και το πώς θα αντιμετωπιστεί η ύφεση, ο περιορισμός της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ τα δύο κόμματα θα πρέπει να βάλουν πίσω τους το άσχημο κλίμα που καλλιεργήθηκε προεκλογικά μεταξύ τους.

Ωστόσο οι Σοσιαλδημοκράτες μετά την εκλογική συντριβή στις τελευταίες εκλογές φαίνονται απρόθυμοι να εισέλθουν σε έναν νέο κυβερνητικό συνασπισμό χωρίς σοβαρές παραχωρήσεις από τους Συντηρητικούς. «Νομίζω ότι θα χρειαστούν πολλές αναδιπλώσεις και συμβιβασμοί και οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν καλό λόγο να μην συμμετάσχουν σε αυτόν τον συνασπισμό, αλλά στο τέλος της ημέρας νομίζω ότι είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι θα το κάνουν. Αλλά θα πρέπει να τους προσφερθεί κάτι ουσιαστικό νομίζω για να το ‘πουλήσουν’ στη βάση τους», Τόμας Μπίμπριχερ.

Μία σημαντική παραχώρηση θα μπορούσε να είναι η μεταρρύθμιση ή παράκαμψη του λεγόμενου «φρένου χρέους» το οποίο περιορίζει τις κρατικές δαπάνες και είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο από το 2009, από την τότε κυβέρνηση Μέρκελ. Οι Χριστιανοδημοκράτες υποστηρίζουν το φρένο χρέους σθεναρά ως το θεμέλιο για μία υπεύθυνη κυβερνητική πολιτική και δημοσιονομική πειθαρχία. Οι Σοσιαλδημοκράτες επιθυμούν αλλαγές προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ύφεση της γερμανικής οικονομίας.

«Πιστεύω ότι θα αφορά (σ.σ. Η παραχώρηση από τους Χριστιανοδημοκράτες) κάτι σε σχέση με το φρένο χρέους το οποίο μπορεί να προσφερθεί στους Σοσιαλδημοκράτες. Αλλά αυτή θα είναι μία εύκολη παραχώρηση για τους συντηρητικούς επειδή όλοι γνωρίζουν ότι με τον έναν τρόπο ή τον άλλο χρειάζεται να γίνει κάποιου είδους μεταρρύθμιση στο φρένο χρέους με δεδομένο ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που κοστίζουν πολλά χρήματα», σημειώνει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φρανκφούρτης.

Και συνεχίζει: «Θα υπάρξει κάποιου είδους δούναι και λαβείν (quid pro quo) και νομίζω ότι όλοι γνωρίζουν ότι η πίεση είναι αρκετά έντονη για να καταλήξουν σε συμφωνία εγκαίρως».

Ταυτόχρονα τα δύο κόμματα συζητούν και την δημιουργία ενός ταμείου για την άμυνα το οποίο θα έχει στόχο την αναβάθμιση και ενίσχυση του γερμανικού στρατού με φόντο τις ραγδαίες αλλαγές που προωθεί ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ στο γεωπολιτικό παιχνίδι με το «άδειασμα» της Ουκρανίας και την επαναπροσέγγιση με την Ρωσία. Ήδη ο Φρίντριχ Μερτς έχει αναγνωρίσει ότι η Γερμανία θα πρέπει να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, ο υποψήφιος καγκελάριος της Γερμανίας συζητάει με τους Σοσιαλδημοκράτες την άμεση έγκριση έκτακτης αμυντικής δαπάνης ύψους έως και 200 δισ. ευρώ.

Το σενάριο της συμφωνίας εδώ και τώρα

Οι παράγοντες που πιέζουν για δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού στην Γερμανία είναι εσωτερικοί αλλά και εξωτερικοί. Τα θέματα της οικονομίας, της ακρίβειας και της μετανάστευσης χρειάζονται αντιμετώπιση και μεταρρυθμίσεις εδώ και τώρα. Επιπλέον η Ε.Ε. στον αγώνα που κάνει για να στηρίξει την Ουκρανία και να βρει θέση στο διαπραγματευτικό τραπέζι χρειάζεται το Βερολίνο.

«Η Ευρώπη παλεύει να βρει μία θέση σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον διεθνώς, ιδιαίτερα αναφορικά με την πορεία του πολέμου στην Ουκρανία και την νέα θέση που λαμβάνουν οι ΗΠΑ αναφορικά με την Ουκρανία και την Ρωσία αλλά και με την Ευρώπη. Ξέρετε, δεδομένου ότι η Γερμανία είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην Ε.Ε., είναι σημαντικό να υπάρχει κάποιος που να μπορεί να δεσμευτεί επειδή ο Όλαφ Σολτς μπορεί αυτή τη στιγμή να ταξιδεύει σε κάποια Σύνοδο Κορυφής ή κάτι τέτοιο, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν είναι αυτός που μπορεί να δεσμευτεί για την όποια πορεία δράσης των επόμενων μηνών ή ετών», αναφέρει ο Τόμας Μπίμπριχερ.

Γι’ αυτό και έχει προταθεί το σενάριο, κυρίως από παράγοντες της γερμανικής αγοράς, τα δύο κόμματα να συμφωνήσουν σε έναν περιορισμένο αριθμό ζητημάτων για να επισπεύσουν τις διαδικασίες σχηματισμού κυβέρνησης.

«Κάποιοι πρότειναν να υπάρξει κάποια συμφωνία για συνασπισμό μόνο για τους επόμενους 12 μήνες, για παράδειγμα, και να πούμε ότι θα επικεντρωθούμε σε κάποια βασικά θέματα που είναι σημαντικά. Θα αφήσουμε στην άκρη τις διαφορές μας, θα επικεντρωθούμε μόνο σε αυτά τα πράγματα και θα διασφαλίσουμε ότι δεν θα παρασυρθούμε από την κομματική ταυτότητα μας για κάθε πράγμα. Αλλά προς το παρόν αυτό είναι απλά φημολογία», σημειώνει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης.

Ο φόβος της αστάθειας και το AfD

Μία τέτοια περιορισμένη συμφωνία θα βοηθούσε να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος αλλά ενέχει τον κίνδυνο να σχηματιστεί μία ασταθής κυβέρνηση, της οποίας τα μέλη θα διαφωνούν με την πρώτη ευκαιρία. Αυτό το έζησε η Γερμανία με την τρικομματική κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς που δεν ήταν σε θέση να παίρνει αποφάσεις έγκαιρα και έπρεπε να ψάχνει λύσεις στις συνεχείς διαφωνίες μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων. Όλοι απεύχονται μία τέτοια εξέλιξη που θα είχε σοβαρές επιπτώσεις για την Γερμανία σε όλα τα επίπεδα.

Επιπλέον η ακροδεξιά Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD), που θα είναι το δεύτερο κόμμα, στην γερμανική Βουλή, θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί μία τέτοια εξέλιξη για να προάγει το αφήγημα της για το παλιό χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα και να παρουσιαστεί ως η καλύτερη επιλογή.

Ο Τόμας Μπίμπριχερ εξηγεί ότι αναμένει το AfD να συνεχίσει την εμπρηστική ρητορική του αφού είχε μία τόσο μεγάλη εκλογική νίκη επειδή δεν έκρυψε τις ακροδεξιές καταβολές του. «Πιστεύω ότι θα χρησιμοποιήσουν όλες τις δυνατότητες που έχουν τώρα. Στο κοινοβούλιο θα έχουν περισσότερο χρόνο ομιλίας και θα έχουν μία πιο ορατή παρουσία και θα τα χρησιμοποιήσουν για να το κάνουν πιο δύσκολο να κυβερνήσει κάποιος. Έχουν περιορισμένες δυνατότητες για να εμποδίσουν πράγμα αλλά πιστεύω ότι θα χρησιμοποιήσουν τα πάντα με έναν τρόπο για να δείξουν στον λαο ότι το κοινοβουλευτικό σύστημα, τουλάχιστον με τα κόμματα που βρίσκονται σε αυτό, δεν λειτουργεί σωστά», λέει ο καθηγητής Πολιτικών επιστημών.

«Πιστεύω ότι αυτό είναι το βασικό θέμα τους και είναι μέρος του ριζοσπαστισμού τους και θα θέλουν να δείξουν ότι τα παλαιά κόμματα σε αυτό το κοινοβουλευτικό σύστημα είναι ανίκανα να λύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα. Πιστεύω ότι αυτό θα είναι ένα μεγάλο βάρος για τα κυβερνητικά κόμματα, το οποίο θα κουβαλάνε για τα επόμενα μερικά χρόνια. Θα πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν κάποια αρκετά θεμελιώδη ζητήματα και μπορούν να το κάνουν με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο», καταλήγει ο Τόμας Μπίμπριχερ.