Σε ανασκαφές στη Γαλλία και την Ισπανία, ανακαλύφθηκαν προϊστορικά δόρατα από οστά φαλαινών, κυρίως φυσητήρων και πτεροφάλαινων, που χρονολογούνται από 20.500 χρόνια πριν, κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων.
Τα εργαλεία, που κατασκευάστηκαν από οστά τουλάχιστον πέντε ειδών φάλαινας, φαίνεται ότι προήλθαν από κήτη που εξόκειλαν νεκρές στις ακτές, καθώς οι προϊστορικοί κυνηγοί δεν διέθεταν τη ναυτική τεχνολογία για να τα κυνηγήσουν.
Η μελέτη των ευρημάτων αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι της εποχής ήταν καλά προσαρμοσμένοι στο παράκτιο περιβάλλον, χρησιμοποιώντας τα οστά όχι μόνο για εργαλεία, αλλά και ως καύσιμα και άλλους πόρους.
Πιο αναλυτικά
Προϊστορικά δόρατα από οστά φαλαινών ανακαλύφθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν σε Γαλλία και Ισπανία.
Τα εργαλεία, κυρίως αιχμές για δόρατα, κατασκευάστηκαν από οστά τουλάχιστον πέντε μεγαλόσωμων ειδών φάλαινας, κυρίως φυσητήρες αλλά και πτεροφάλαινες, γαλάζιες και γκρίζες φάλαινες, βισκαϊκές μαύρες φάλαινες και φάλαινες της Γροιλανδίας.
Είναι τα αρχαιότερα εργαλεία από οστά φαλαινών με διαφορά 1.000 έως 2.000 ετών.
Δεδομένου όμως ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν δυνατότητες ναυσιπλοΐας, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που δημιούργησαν τα εργαλεία πιθανότατα δεν μπορούσαν να κυνηγήσουν τέτοια κήτη.
Τα οστά πιθανότατα προήλθαν από φάλαινες που εξόκειλαν νεκρές στις ακτές, δήλωσε στο Reuters η Κρίστα ΜακΓκραθ, βιομοριακή αρχαιολόγος του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνηας, μέλος της ομάδας που περιγράφει τα ευρήματα στο Nature Communications.
«Η πλειονότητα των οστών που αναγνωρίσαμε προέρχονται από πελαγικά είδη των βαθέων υδάτων –όπως οι φυσητήρες και οι πτεροφάλαινες- τα οποία αυτές οι προϊστορικές ομάδες θα ήταν πολύ δύσκολο να κυνηγήσουν. Εξάλλου δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι διέθεταν την τεχνολογία που θα απαιτούσε το κυνήγι, όπως βάρκες που βγαίνουν στην ανοιχτή θάλασσα» εξήγησε η ΜακΓκραθ.
Τα 71 οστά φαλαινών που εξέτασε η ομάδα βρέθηκαν σε 27 σπηλιές. Τα αρχαιότερα βρέθηκαν στην Ισπανία και χρονολογήθηκαν στα 20.500 χρόνια, όταν η Γη διένυε την πιο πρόσφατη εποχή των παγετώνων.
Εκείνη την εποχή, αιχμές για δόρατα κατασκευάζονταν συνήθως από κέρατα ελαφιού, τα οποία ήταν πιο εύπλαστα και γερά σε σχέση με τα οστά των χερσαίων θηλαστικών. Τα κόκκαλα φάλαινας ίσως προσέφεραν κάποια πλεονεκτήματα όπως το μεγάλο μέγεθος. Ορισμένες αιχμές είχαν μήκος άνω των 40 εκατοστών, το οποίο δύσκολα θα πετύχαινε κανείς με κέρατα.
«Πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για το κυνήγι τα κύρια θηράματα της εποχής –ταράνδους και κόκκινα ελάφια, άλογα, βίσωνες και αίγαγρους» ανέφερε ο Ζαν Μαρκ Πετιγιόν του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Αν και το κρέας οπληφόρων ειδών ήταν η κύρια τροφή σε αυτή την περίοδο της προϊστορίας, οι άνθρωποι εκείνης της εποχής κυνηγούσαν επίσης θαλασσοπούλια και ψάρευαν για να συμπληρώσουν τη διατροφή τους.
Όπως είπε η ΜακΓκραθ, «τα νέα ευρήματα μάς λένε ότι αυτές οι προϊστορικές ομάδες ήταν πιθανότατα καλά προσαρμοσμένες στο παράκτιο περιβάλλον».
«Τα οστά φαλαινών δεν χρησιμοποιούνταν μόνο για την κατασκευή εργαλείων. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις χρήσης τους ως καυσίμου –τα κόκκαλα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ελαίου- μεταξύ άλλων. Και το υπόλοιπο μέρος της φάλαινας σίγουρα θα αξιοποιούταν –για δόντια ή μπαλαίνες, κρέας ή δέρμα. Μια και μόνο θάλασσα προσφέρει πολλούς πόρους».
