Για τις μάχες της εσωκομματικής αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ, την παραίτησή του από την προεδρία του κόμματος αλλά και την άρνηση της Έφης Αχτσιόγλου και του Αλέξη Χαρίτση στην πρόταση του να αναλάβουν τα ηνία του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο «Ιθάκη», το οποίο σήμερα κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Gutenberg.

Κρίσιμο είναι το κεφάλαιο για την περίοδο του 2019 – 2023 στο οποίο ο Αλέξης Τσίπρας αφηγείται τη «δική του αλήθεια», για το πώς από το 32% στις εκλογές του 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει το στοίχημα της επανεκκίνησης και αρχίζει σταδιακά να χάνει έδαφος, παραδιδόμενος στις εσωκομματικές συγκρούσεις, μεταξύ των «φατριών» – μιλά μάλιστα για μάχη μεταξύ του αριστερού ελιτισμού και του τοξικού λαϊκισμού (η πρώτη αναφορά είναι για την Ομπρέλα ή δεύτερη για την πλευρά Πολάκη – Παππά, κάνει και μια προσωποποίηση του δίπολου στο σχήμα Τσακαλώτος – Πολάκης).

Περιγράφει το πώς οδηγήθηκε ο ίδιος στην παραίτηση μετά τις εκλογές του 2023 λέγοντας πως ο ίδιος είχε μερίδιο ευθύνης όσον αφορά το έλλειμα αποφασιστικότητας για δραστικές κινήσεις τις οποίες ανέβαλλε προς όφελος των ισορροπιών, κάτι που είχε συνέπεια την απώλεια του μομέντουμ για τη μαζικοποίηση και ενδυνάμωση του κόμματος, με τελικό αποτέλεσμα την εκλογική ήττα.

Διηγείται την προσπάθειά του να διασφαλίσει την ομαλή μετάβαση του κόμματος στην επόμενη μέρα – μετά την παραίτησή του από την ηγεσία – την αποτυχία της αφού προσέκρουσε στις αρνήσεις Αχτσιόγλου – Χαρίτση στην πρότασή του να αναλάβουν τα ηνία και στη συνέχεια την αποστασιοποίησή του και την απόφασή του να μην παρέμβει στις εσωκομματικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2023.

Μάλιστα για την Έφη Αχτσιόγλου σημειώνει ότι του ζήτησε χρόνο για να σκεφτεί και μετά αρνήθηκε, επικαλούμενη -με βάση την μαρτυρία Τσίπρα- ότι δεν αισθανόταν έτοιμη και το γεγονός ότι είχε ένα μικρό παιδί. «Απογοητεύτηκα (…) Αργότερα κατάλαβα πως η Έφη αρνήθηκε γιατί πίστευε πως μόνη της, παίρνοντας αποστάσεις από μένα, θα μπορούσε να υπερβεί τα προβλήματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ και να πείσει τα μέλη του παρουσιάζοντας μια φρέσκια υποψηφιότητα», σχολιάζει. «Χωρίς να δίνει την εντύπωση πως ήταν υπό την κηδεμονία μου. Αποδείχτηκε ότι υποτίμησε την κατάσταση και τη σημασία της δικής μου στήριξης».

Αργότερα παρά τις εκκλήσεις να παρέμβει στη μάχη μεταξύ Κασσελάκη και Αχτσιόγλου, ο Τσίπρας δεν πήρε θέση -πολλοί του καταλόγισαν πως έτσι στήριξε εμμέσως εκείνον που τελικά εξελέγη. Όταν δημοσιοποιήθηκε η ψευδής είδηση πως η Αχτσιόγλου είχε στείλει απειλητικό μήνυμα στον πρώην πρωθυπουργό, ο ίδιος στην αρχή αντιστάθηκε στις πιέσεις να το διαψεύσει: «Αν δεν μπορεί να νικήσει τον Κασσελάκη, πώς θα μπορέσει να νικήσει τον Μητσοτάκη;», είπε, επισημαίνοντας πως κάποιοι «έψαχναν άλλοθι σε μένα για τις δικές τους αδυναμίες». Τελικά, διέψευσε την απειλή μέσω διαρροής, αλλά δεν στάθηκε ικανό να αλλάξει το αποτέλεσμα.

Μετά τις δεύτερες εκλογές του 2023, τον Ιούνιο, ο Τσίπρας συνέχισε να ψάχνει λύση ομαλής μετάβασης και στράφηκε στον μετριοπαθή πρώην υπουργό Αλέξη Χαρίτση, τον οποίο φώναξε στο Σούνιο για να του ζητήσει να κατέβει υποψήφιος πρόεδρος στις εσωκομματικές: «Καθίσαμε στο μπαλκόνι, ήταν απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος, αλλά έκανε ακόμα πολλή ζέστη. Χωρίς περιστροφές του ανακοινώσω την απόφαση μου να παραιτηθώ. Και του ζήτησα να δεχτεί να γίνει υποψήφιος για επόμενος πρόεδρος του κόμματος», αφηγείται ο Τσίπρας. «Του εξήγησα ότι θα ήταν μια επιλογή που θα μπορούσε να κρατήσει το κόμμα ενωμένο. Το εκμυστηρεύτηκα όσα είχαν συμβεί με την Έφη και κατέληξα: “Μόνο η δική σου υποψηφιότητα μπορεί να βρει ευρύτερη αποδοχή”».

Ούτε αυτή τη φορά τα πράγματα πήγαν όπως τα ήθελε ο πρώην Πρωθυπουργός, μιας που ο Χαρίτσης αρνήθηκε: «Στο άκουσμα της απόφασης μου να φύγω και ακόμα περισσότερο στην πρόταση μου να θέσει υποψηφιότητα, σκοτείνιασε. Μου είπε, τελικά, ότι δεν αισθάνεται έτοιμος να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο βάρος. Και μου ζήτησε να μην παραιτηθώ».

Όπως εξηγεί κατέληξε να προτείνει σε Έφη Αχτσιόγλου και Αλέξη Χαρίτση τα ηνία του ΣΥΡΙΖΑ επειδή μετά τις εκλογές του 2023 ο γνωστός επικοινωνιολόγος και νυν συνεργάτης του Νίκος Μαρατζίδης του είχε πει: «Εσύ είσαι τελειωμένος». «Είσαι σαν τους Εβραίους κρατούμενους που τους πήγαιναν μεταγωγή στο Άουσβιτς. Και είσαι στον σταθμό πριν επιβιβαστείς στο τρένο. Έχεις δυο επιλογές. Ή να επιβιβαστείς, για να βρεθείς μετά από κάποιες μέρες στα κρεματόρια, ή να επιχειρήσεις να το σκάσεις, που και πάλι οι περισσότερες πιθανότητες είναι να σε πυροβολήσουν», γράφει ο Τσίπρας.

Για την εκλογή Κασσελάκη επιρρίπτει ευθύνες ουσιαστικά στους «χαμένους» των εκλογών. Όπως λέει ο ίδιος έπεσε έξω στην εκτίμησή του καθώς τελικά «ο Κασσελάκης εξελέγη. Ή μάλλον, οι άλλοι υποψήφιοι, και κυρίως η Αχτσιόγλου κατάφεραν να χάσουν από τον Κασσελάκη».

Ακολουθεί η ανάδειξη των επιτευγμάτων της διακυβέρνησης που ο ίδιος θεωρεί την παρακαταθήκη του ΣΥΡΙΖΑ και κλείνει με την αναφορά στην νέα εθνική πυξίδα για την χώρα (όσα λίγο πολύ έχει πει και σε ομιλίες του). Στο τέλος φαίνεται να αφήνει ανοιχτή μια υπόσχεση για το μέλλον: «Κι όταν (σ.σ. η πατρίδα) φτάνει στην Ιθάκη, αφού ξαποστάσει για λίγο στο λιμάνι της γαλήνης, αρματώνει πάλι το καράβι της για νέους ορίζοντες. Κι εμείς, όσοι από μας, παίρνουμε τη θέση μας στο πλήρωμα, πιο έμπειροι πια, πιο σοφοί και πιο έτοιμοι».

Τι λέει για Βαρουφάκη, Πολάκη, Κασσελάκη

Σε όλη αυτή την αφήγηση με τις «φουρτούνες», τα πάνω και τα κάτω, τις χαμένες ευκαιρίες, ο Αλέξης Τσίπρας επικεντρώνει, σύμφωνα με το «Ποντίκι», όχι μόνο σε καταστάσεις και επεισόδια, αλλά και σε συγκεκριμένα πρόσωπα που απασχόλησαν την κοινή γνώμη και την πολιτική αντιπαράθεση, επιμερίζοντας ευθύνες, ασκώντας κριτική ή παίρνοντας αποστάσεις.

Μεταξύ αυτών ο Γιάνης Βαρουφάκης, τον οποίο ο Αλέξης Τσίπρας παρουσιάζει ως εμμονικό με τις μαθηματικές θεωρίες και με την προσπάθεια να τις επιβεβαιώσει στην πράξη, αδιαφορώντας για τον αντίκτυπο στην κυβέρνηση, στη χώρα και την κοινωνία.

«Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από «asset» μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή. Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμμαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες», αναφέρει μεταξύ άλλων ο Αλέξη Τσίπρας, ενώ αποκαλύπτει ότι του είχε ζητήσει την αντικατάσταση του Γιώργου Χουλιαράκη με την δικαιολογία ότι ήταν ενδοτικός. Όπως λέει ο Αλέξης Τσίπρας, «ο Γιάνης Βαρουφάκης χαρακτηριζόταν από ένα μείγμα ευφυίας και αφέλειας, καθώς όταν πήγε στην Αμερική για να συναντήσει το ΔΝΤ τον πήρε τηλέφωνο και του είπε ότι η Λαγκάρντ στήριζε την Ελληνική κυβέρνηση». Όταν ο Αλέξης Τσίπρας τον ρώτησε που θα βρει η χώρα τα χρήματα για να πληρώσει τις υποχρεώσεις της, ποιος δηλαδή θα δώσει τα χρήματα αυτός απάντησε «οι Ευρωπαίοι». «Του είπα: ‘Δεν θέλω να σε απογοητεύσω αλλά τα λεφτά τα βάζει ο Σόιμπλε. Και οποίος βάζει τα λεφτά θέλει και τους όρους του’», γράφει ο πρώην Πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με τον πρώην Πρωθυπουργό, ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν «περισσότερο σελέμπριτι και λιγότερο οικονομολόγος». «Υποτίμησα τον ανθρώπινο παράγοντα» εξομολογείται ο Αλέξης Τσίπρας. Ο Τσίπρας ξεκαθάρισε από πολύ νωρίς στον τότε υπουργό Οικονομικών του ότι δεν επιδίωκε Grexit (του απαντούσε «δεν θα φύγουμε από το ευρώ, θα τυπώσουμε παράλληλο νόμισμα»). Οι κινήσεις του Βαρουφάκη ωστόσο και το ύφος των δηλώσεών του κλιμάκωσαν τη σύγκρουση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς -κάποια στιγμή, ο Τσίπρας του ζήτησε να του εξηγήσει τις λεπτομέρειες. Βρήκε το σχέδιο με τα κουπόνια πρόχειρο και ήξερε πως επί της ουσίας ο Βαρουφάκης μιλούσε για ένα εσωτερικό νόμισμα πληρωμής που δεν θα γινόταν ποτέ δεκτό από τους θεσμούς και θα σήμαινε ντε φάκτο έξοδο από το ευρώ. «Με την προχειρότητα αυτή για μένα τελείωσε η συζήτηση».

Για τον Νίκο Παππά και τον διαγωνισμό των τηλεοπτικών αδειών, τον οποίο και θεωρεί μια «επιδεικτικά επιθετική διαδικασία», ο Αλέξης Τσίπρας αναλαμβάνει την ευθύνη («η ιδέα ότι μπορούσαμε να κλείσουμε ένα μεγάλο κανάλι και να βρεθούν εκατοντάδες στον δρόμο ούτε που περνούσε από το μυαλό μου») αλλά «δείχνει» προς τον Νίκο Παππά για τη διαχείριση της υπόθεσης Καλογρίτσα, για την οποία καταδικάστηκε, κυρίως γιατί δεν προσφέρθηκε να βγει από το βασικό κάδρο προστατεύοντας το κόμμα του.

Ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στο ότι ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, δεν διευκόλυνε το κόμμα, αποσυρόμενος από την πρώτη γραμμή, μετά την καταδικαστική απόφαση με 13- 0 στο Ειδικό Δικαστήριο το 2023. Αν και ο ίδιος ο Τσίπρας αρχικά δεν έθεσε ούτε ο ίδιος ζήτημα παραίτησης εκ των υστέρων εκτιμά ότι θα έπρεπε να του το είχε κάνει. «Δεν έδειξε καμία διάθεση να θέσει ζήτημα παραίτησης, προσωρινής αποχής ή έστω να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή, ενόψει εκλογών. Ούτε και εγώ απ’ την πλευρά μου προχώρησα σε τέτοια συζήτηση (…) Εκ των υστέρων, εκτιμώ ότι έπρεπε τότε να του ζητήσω να διευκολύνει, κυρίως το κόμμα, αλλά και τον εαυτό του, αποσύροντας ο ίδιος την υποψηφιότητά του. Και αυτό, γιατί είχε επιδείξει σε όλη αυτή τη διαδικασία απαράδεκτη επιπολαιότητα».

Σε ό,τι αφορά τον Παύλο Πολάκη, αναφέρεται στις δύο φορές που βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα να τον απομακρύνει. Η πρώτη ήταν η περίοδος της πανδημίας όταν ο βουλευτής Χανίων είχε χαράξει γραμμή για τα εμβόλια σε σύγκρουση με την κεντρική γραμμή. Εκεί ο Αλέξης Τσίπρας επισημαίνει ότι προτίμησε να τον μεταπείσει, όπως και έγινε με τον Πολάκη να φτάνει να κάνει ο ίδιος το εμβόλιο, όμως η ζημιά είχε γίνει. Τη δεύτερη φορά ήταν τον Φεβρουάριο του 2023, όταν ο Πολάκης, όπως αναφέρει ο Τσίπρας, προσπάθησε να του επιβάλει δικό του υποψήφιο στα Χανιά, ενώ μετά την απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου για το Νίκο Παππά προχώρησε στην ανάρτηση στοχοποίησης 13 δικαστών και 15 δημοσιογράφων. Σε ό,τι αφορά το «μπαϊράκι» Πολάκη στις αρχές του 2023 και με εκλογές μπροστά, ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχεται ότι εξοργίστηκε και φτάνοντας στην απόφαση να τον θέσει εκτός ψηφοδελτίων. Απόφαση από την οποία τον διέσωσαν οι εξελίξεις – το δυστύχημα στα Τέμπη – αλλά και οι εσωκομματικές τάσεις, όχι μόνο οι συνοδοιπόροι του, αλλά και οι αντίπαλοί του, αφού όλοι θεωρούσαν ότι αυτή η απόφαση θα επέφερε απώλειες στις εκλογές.

Ο Κασσελάκης οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ σε «συλλογικό εξευτελισμό»

Σε ό,τι αφορά τον Κασσελάκη, τον χαρακτηρίζει ουσιαστικά ακατέργαστο, άσχετο με την πολιτική και το κόμμα, την ελληνική πραγματικότητα και την ελληνική πολιτική ιστορία και σκηνή, που έδωσε μια κωμικοτραγική διάσταση στις εξελίξεις, αρχικά, και στη συνέχεια οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ σε «συλλογικό εξευτελισμό». Του επιρρίπτει βέβαια και ευθύνη για την πρώτη διάσπαση στο βαθμό που «έκανε ό,τι μπορούσε για να ρίξει λάδι στη φωτιά».

«Εργαλειοποίησε στο έπακρο την απόφασή μου να μείνω ουδέτερος στην εσωκομματική διαδικασία και την απόφαση των αντιπάλων του να πάρουν αποστάσεις από εμένα. Έβγαινε κάθε τόσο να κάνει δηλώσεις υπεράσπισης του έργου και της παρακαταθήκης μου, συνδέοντας την υποψηφιότητά του με μένα με την περίφημη δήλωση “ο Τσίπρας με φύτεψε”», τόνισε, περιγράφοντας πως, την ίδια στιγμή, οι αντίπαλοί του «αντί να απαντήσουν επί της ουσίας στον Κασσελάκη, υπερασπιζόμενοι το δικό μου έργο που ήταν και δικό τους έργο, του έκαναν αντιπολίτευση τα δευτερεύοντα, αποσιωπώντας ακόμα και το όνομά μου, που εκείνος έκλινε σε όλες τις πτώσεις (…) Όταν όμως το κύμα υποστήριξης του Κασσελάκη έγινε τσουνάμι, με θυμήθηκαν, αλλά ήταν πια αργά. Ακόμα και να ήθελα να παραλάβω την απόφαση μου και να παρέμβω, δεν θα μπορούσα πια να αλλάξω την ροή των πραγμάτων».

Στα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ ο Τσίπρας παρενέβη για τελευταία φορά στο συνέδριο του Φεβρουαρίου του 2024, προτρέποντας τους συνέδρους να πάνε ξανά σε εσωκομματικές κάλπες όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Η πρότασή του απορρίφθηκε, η ψυχική απόσταση με το κόμμα του μεγάλωσε -με αποτέλεσμα, σχεδόν έναν χρόνο μετά, την παραίτησή του από την ΚΟ.

Στην «Ιθάκη» δεν γίνεται καμία αναφορά στην ανατροπή του Κασσελάκη από την Κεντρική Επιτροπή και στο περίφημο συνέδριο «στο μπουζουξίδικο», που είχε ως αποτέλεσμα νέες εκλογές και την ανάδειξη του Σωκράτη Φάμελλου.

Για την διάσπαση που ακολούθησε την εκλογή Κασσελάκη και τη δημιουργία της Νέας Αριστεράς ο Αλέξης Τσίπρας σημειώνει: «Παρά την απόφασή μου να μην ασχοληθώ, δεν άντεξα και ζήτησα να δω τον Νάσο Ηλιόπουλο σε μια προσπάθεια να προλάβω τη διάσπαση. Τον υποδέχθηκε στο γραφείο μου και του εξήγησα ότι θα ήταν τεράστιο πολιτικό λάθος η αποχώρησή τους. Και ότι δεν μπορούν να αποφασίζουν παρασυρόμενοι από το κλίμα της βάσης που τους υποστηρίζει. Με άκουσε με προσοχή. Στο τέλος ζήτησε να με αγκαλιάσει φεύγοντας, σαν να ήταν η στιγμή του αποχωρισμού – ή του πολιτικού απογαλακτισμού».

«Αυτός θα φάει τα μούτρα του»

Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται και σε έναν διάλογο που είχε η Μπέτυ Μπαζιάνα με τον σύζυγο του Στέφανου Κασσελάκη, Τάιλερ Μακμπεθ, όταν ο Κασσελάκης πήγε να ενημερώσει τον πρώην Πρωθυπουργό για την πρόθεση του να είναι υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. «Προς τα τέλη Αυγούστου, όταν επέστρεψα από τις ΗΠΑ, ο Καλογήρου μου είπε ότι ήθελε επειγόντως να με συναντήσει ο Κασελλάκης», γράφει ο Αλέξης Τσίπρας. «Παρά το τζετ λαγκ τον δέχτηκα στο σπίτι μου μαζί με τον σύζυγό του, Τάιλερ. Προς έκπληξή μου γρήγορα συνειδητοποίησα ότι είχε έρθει για να μου ανακοινώσει την απόφαση του να είναι υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος. Προσπάθησα να τον αποθαρρύνω. Μου φάνηκε υπερφίαλος. Είχε τη βεβαιότητα όχι μόνο ότι θα εκλεγεί Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ότι σύντομα θα εκλεγεί και Πρωθυπουργός. Όταν έφυγαν, η Μπέτυ γυρίζει και μου λέει:

• «Αυτός θα τα φάει τα μούτρα του!».
• «Γιατί το λες;»
• «Δεν άκουσες τι με ρώτησε; Σκοπεύουν να αποκτήσουν παιδιά και η αγωνία του είναι πώς θα τα μεγαλώσουν στο Μαξίμου».
• «Και τι του απάντησες;»
• «Αγάπη να υπάρχει και όλα γίνονται. Τι να του απαντήσω;»

Η αυτοκριτική για τα εσωκομματικά

Σε άλλο κεφάλαιο πάλι αναφέρεται στις προτάσεις που είχε δεχθεί από τα στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ μέσα στο οποίο υπήρχε και αναφορά για τα τοπικά νομίσματα. «Βεβαίως, τη ρητορική περί εξόδου από το ευρώ και τις λοιπές φαιδρότητες εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ υποβοήθησε και η δική μας ελαφρότητα. Η Ν.Δ. είχε στα χέρια της ένα εσωκομματικό κείμενο, που υπέγραφε ο Τσακαλώτος μαζί με άλλα στελέχη της «Ομπρέλας», γραμμένο καιρό πριν από τις εκλογές, όταν είχα ζητήσει να κατατεθούν σοβαρές προτάσεις για το προεκλογικό μας πρόγραμμα. Εκείνοι, λοιπόν, πρότειναν την ιδέα τοπικών νομισμάτων, την οποία θεώρησαν τόσο λαμπρή, ώστε την έδωσαν και στη δημοσιότητα».

Σε ότι αφορά την λειτουργία των τάσεων μέσα στο κόμμα αναφέρει: «Επιδρούσαν αρνητικά στην ήδη βεβαρημένη εικόνα του κόμματος. Η δημόσια διαφοροποίηση, με οργανωμένο μάλιστα τρόπο, μιας σειρά στελεχών της πρώτης γραμμής, ενίσχυε την εντύπωση ενός ΣΥΡΙΖΑ χωρίς συνοχή, σαφή προσανατολισμό και καθαρή στρατηγική, διασπασμένου σε αντίπαλες φατρίες. Την εντύπωση αυτή ενίσχυε και πολλαπλασίαζε, όπως ήταν φυσικό, ο μηχανισμός προπαγάνδας των αντιπάλων μου. Και αναπόφευκτα, η δική μου εικόνα δεν έμεινε ανεπηρέαστη».

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν διστάζει μάλιστα να κάνει την αυτοκριτική του για την αντιμετώπιση των τάσεων σημειώνοντας: «Δεν μας άκουγαν, λοιπόν, και είχαν αρχίσει μαζικά να «αποβιβάζονται», επειδή δεν εμπνέαμε εμπιστοσύνη. Και δεν εμπνέαμε εμπιστοσύνη, όχι γιατί λέγαμε λάθος πράγματα, αλλά γιατί ήμασταν λάθος εμείς. Ενώ δεν υπήρχε πια απέναντι μας η ανοχή που επέβαλαν οι μεγάλες και δύσκολες μάχες με τους δανειστές. Έτσι, σιγά σιγά, όλο αυτό συμπαρέσυρε και μένα, γιατί δεν αντιδρούσα με την απαιτούμενη αποφασιστικότητα και ανεχόμουν απαράδεκτες συμπεριφορές. Σήμερα, με την απόσταση του χρόνου, καταλαβαίνω ότι αυτή η κριτική είναι βάσιμη. Υπήρξε ένα έλλειμμα πολιτικής εγρήγορσης από τη μεριά μου. Έπρεπε να είχα αντιληφθεί τη σημασία και την αναγκαιότητα μιας πιο καθαρής, πιο αποφασιστικής στάσης».

Για Κωνσταντοπούλου: «Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει»

Ο Τσίπρας φυλάει τους πιο σκληρούς του χαρακτηρισμούς για την Ζωή Κωνσταντοπούλου. Στην κρίσιμη στιγμή της υπογραφής του τρίτου μνημονίου, περιγράφει, ότι η διαχείριση της πρώην προέδρου της Βουλής αποτέλεσε «μία από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες. Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει». Τα όσα έγιναν τότε, λέει ο Τσίπρας, «προσβάλλουν κάθε έννοια σοβαρότητας» και έδειχναν «εξουσιαστική μανία» εκ μέρους της -επί της ουσίας άφησε να εννοηθεί ότι οι χειρισμοί της δυσχέραναν δραματικά μια ήδη οριακή κατάσταση. «Η διαρκής αναβολή, οι τεχνητές καθυστερήσεις, η ασυνήθιστη διαδικαστική αυστηρότητα σε σημείο υπερβολής έδειχναν μια ανώριμη πολιτική συμπεριφορά (…) είχε μετατραπεί σε παράγοντα γελοιοποίησης», ανέφερε. «Η πολιτική και η Αριστερά μαγνητίζουν τους νάρκισσους όπως το φως τα έντομα».

«Όταν την καλούσα να συζητήσουμε ρεαλιστικές εναλλακτικές για την περίπτωση πλήρους ρήξης με τους εταίρους, μου απαντούσε με μια αφοπλιστική αοριστία: «Θα πάμε στον ΟΗΕ». Κι όταν, σχεδόν απελπισμένος, την ρωτούσα «Κι αν πάμε, τι ακριβώς, θα αλλάξει; Δεν θα έχουν καταρρεύσει ήδη τα δημόσια ταμεία και οι τράπεζες;», επανερχόταν πεισματικά: «Το χρέος είναι επονείδιστο στον ΟΗΕ πρέπει να απευθυνθούμε». Επέμενε σε μια δική της, αυστηρά μονοδιάστατη αντίληψη για το πρόβλημα, αγνοώντας πλήρως τις επείγουσες ανάγκες της χώρας και τις πολιτικές προκλήσεις της συγκυρίας», γράφει ο Αλέξης Τσίπρας.

«Συμπορεύτηκε με τους οπαδούς της εξόδου από το ευρώ και την Ευρώπη, τον Λαφαζάνη και όσους αποχώρησαν μαζί του, αξιοποιώντας τη θεσμική της θέση ως Προέδρου της Βουλής, στην οποία είχε εκλεγεί με δική μου πρόταση. Αντί να εγγυηθεί την ομαλή λειτουργία του Κοινοβουλίου, επέλεξε να παρεμποδίζει ενεργά τις διαδικασίες, προκαλώντας καθυστερήσεις σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Έτσι, εκτυλίχθηκαν γεγονότα που προσβάλλουν κάθε έννοια σοβαρότητας, με εξαντλημένους Βουλευτές να κοιμούνται στα έδρανα, γιατί οι συνεδριάσεις άρχιζαν εσκεμμένα τα μεσάνυχτα. Η ίδια καθυστερούσε σκόπιμα να ανέβει στην έδρα, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να διαρκούν ως το επόμενο πρωί».

Το «καρφί» για Λαφαζάνη

Ο Τσίπρας παρουσιάζει τον Παναγιώτη Λαφαζάνη ως μια από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες της εσωκομματικής αντιπαράθεσης του 2015. Παρότι ο ίδιος τον είχε ορίσει υπουργό, τον περιγράφει περίπου ως γραφική φιγούρα, που μαζί με τους Νάντια Βαλαβάνη και Κώστα Ήσυχο αποκαλούσαν τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ «σύντροφε πρωθυπουργέ» σε μια επίσκεψη στην Μόσχα.

«Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την κατάσταση. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς», αναφέρει ο Τσίπρας. Η κρίσιμη στιγμή έρχεται λίγο πριν την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, στο υπουργικό συμβούλιο, όταν ο Λαφαζάνης εισηγείται έλεγχο των «βασικών κρίκων του κράτους» και μετάβαση σε εθνικό νόμισμα.

Για τον Τσίπρα, αυτή η στάση φανέρωσε πλήρη απομάκρυνση από την πραγματικότητα. Η ρήξη που ακολούθησε μετά τις 17 ώρες διαπραγμάτευσης -με την αποχώρηση του Λαφαζάνη, μιας σημαντικής ομάδας βουλευτών του Αριστερού Ρεύματος και της Ζωής Κωνσταντοπούλου, χωρίς να ψηφίσουν το τρίτο μνημόνιο-, στην ουσία ανάγκασε τον Τσίπρα (που πέρασε το πρόγραμμα με τις ψήφους της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού) σε πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο.

Για Τσακαλώτο: «Άβυσσος η ψυχή των ανθρώπων»

Μπορεί ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να αποδείχτηκε πολύτιμος σύμμαχος στις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους, όμως εσωκομματικά οι σχέσεις του με τον Τσίπρα δεν ήταν οι καλύτερες: «Άβυσσος η ψυχή των ανθρώπων», σχολίασε στην «Ιθάκη» ο πρώην πρωθυπουργός για την απουσία του Τσακαλώτου από την περίφημη εκδήλωση στο Ζάππειο για την ελάφρυνση του χρέους -όταν ο Τσίπρας φόρεσε για πρώτη φορά γραβάτα.

Μετά την ήττα του 2019, την περίοδο που η εσωκομματική τάση με εκφραστή τον Πολάκη απέδιδε στην τακτική του «μαξιλαριού» την απομάκρυνση της μεσαίας τάξης από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Βούτσης, ο Τσακαλώτος, ο Βίτσας, ο Παπαδημούλης, ο Λάμπρου και ο Δρίτσας ανακοίνωσαν στον Τσίπρα την δημιουργία της εσωκομματικής τάσης «Ομπρέλα», η οποία ήταν αντίθετη, κατά τον πρώην πρωθυπουργό «στον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ» και στον ίδιο, που τον στήριζε. Απέναντι στην «Ομπρέλα» δραστηριοποιήθηκε ένα άλλο μπλοκ (Παππάς, Πολάκης, Τζάκρη), που υποτίθεται συμφωνούσαν με το σχέδιο επανεκκίνησης, αλλά βασικά συγκρούονταν με την «Ομπρέλα».

«Οι μεν υποστήριζαν ένα ακόμα κλειστό μεν, αλλά σοβαρό και μετρημένο. Οι δε πρότειναν μία πιο λαϊκή, σκληρή, αντιδεξιά γραμμή, βασισμένη κυρίως την ανάδειξη σκανδάλων και την καταγγελία. Οι μεν πρόσφεραν μια πιο ψύχραιμη επιχειρηματολογία, αλλά συχνά δυσνόητη και ελιτιστική. Οι δε μιλούσαν μια γλώσσα κατανοητή, αλλά εξέπεμπαν ένα λόγο επιθετικό, συχνά τοξικό, σε μια περίοδο που οι πολίτες ήθελαν ηρεμία και όχι οξύτητα. Μια σύγκριση του Πολάκη με τον Τσακαλώτο μπορεί ίσως να αποδώσει καλύτερα αυτή τη διαφορά ύφους και κουλτούρας», αναφέρει ο Τσίπρας, μιλώντας για προσωπικές στρατηγικές και φιλοδοξίες είτε φορούσαν επαναστατικό μπερέ είτε κοστούμι «αστικής αυτοπεποίθησης».