Με έντονο το αποτύπωμα της κρίσιμης καμπής στην οποία βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και με το βλέμμα στραμμένο στις διεργασίες στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 15 Ιουνίου οι εργασίες του 5ου Συνεδρίου του κόμματος, με 1.261 συνέδρους παρόντες φυσικά και 1.426 μέσω τηλεδιάσκεψης.

Του Γρηγόρη Αναγνώστου

Θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες οι εκλογές για την ανάδειξη νέας Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.

Σε αυτό το συνέδριο , το πρώτο μετά τη βαθιά πολιτική κρίση που κορυφώθηκε με τη θητεία Κασσελάκη και τη διάσπαση, οι συμμετέχοντες συζήτησαν, συγκρούστηκαν και τελικά υπερψήφισαν με ευρεία πλειοψηφία το σύνολο των Πολιτικών και Καταστατικών Θέσεων.

Ο Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος έκλεισε τις εργασίες με μια πολιτικά φορτισμένη δευτερολογία, έστειλε σαφές μήνυμα ενότητας, ρήξης με το παρελθόν και επανεκκίνησης.

Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες από το περιβάλλον του, το παρατεταμένο και έντονο χειροκρότημα που ακολούθησε την ομιλία του, ερμηνεύτηκε ως ξεκάθαρη άτυπη ψήφος εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του, σε μια περίοδο όπου καταγράφεται κινητικότητα στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο και συζητήσεις για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς.

Ωστόσο, οι διαφοροποιήσεις που καταγράφηκαν, η κριτική προς την ηγεσία, καθώς και η απόφαση κορυφαίων στελεχών του κόμματος, όπως ο Διονύσης Τεμπονέρας και ο Γιώργος Βασιλειάδης, να μην θέσουν εκ νέου υποψηφιότητα για την Κεντρική Επιτροπή, δεν περνούν απαρατήρητες.

Σημειώνεται ότι κατά τη δεύτερη μέρα των εργασιών τη στήριξη του συνεδρίου στους εργαζόμενους των Μέσων Ενημέρωσης του κόμματος ζήτησαν, με παρέμβασή τους, στο 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ οι εκπρόσωποι του «Κόκκινου» και της «Αυγής», Γιάννης Ανδρουλιδάκης και Νίκος Μορφονιός, με αρκετούς από τους συνέδρους στις τοποθετήσεις τους να αναδεικνύουν την ανάγκη να δοθεί άμεση λύση.

Πλέον το ενδιαφέρον στρέφεται στην επόμενη μέρα και στον αγώνα δρόμου του κόμματος να ξεπεράσει το κλίμα εσωστρέφειας του προηγούμενου διαστήματος, που τροφοδοτείται και από την έντονη φημολογία στη δημόσια σφαίρα σχετικά με το ενδεχόμενο ίδρυσης νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα.

Φάμελλος: «Διαψεύσαμε όσους προέβλεπαν συνέδριο διχόνοιας και μαχών – Σε μετάβαση είμαστε, σε αδράνεια δεν πρέπει να είμαστε»

Στη δευτερολογία του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ επέλεξε να μην αποφύγει τις αιχμές για την προηγούμενη ηγεσία και τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος, δίνοντας την ίδια ώρα τον τόνο για τη νέα πορεία του κόμματος.

«Διαψεύσαμε όσους προέβλεπαν συνέδριο διχόνοιας και μαχών. Ήταν συνέδριο δημοκρατίας και σύνθεσης. Αυτό είναι η αριστερά», τόνισε.

Αναφερόμενος στη στάση των υπολοίπων προοδευτικών κομμάτων, δεν έκρυψε την απογοήτευσή του: «Προτίμησαν να θέσουν σε προτεραιότητα κομματικά οφέλη και έναν στείρο κομματικό εγωισμό […] Χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ προοδευτική συμμαχία, προοδευτική διέξοδος και προοδευτική προοπτική δεν μπορεί να υπάρξει».

Παράλληλα, επιτέθηκε και σε κόμματα που εμφανίζονται ως «αντισυστημικά» αλλά, όπως είπε, «ούτε πρόγραμμα έχουν, ούτε σχέδιο», συμβάλλοντας τελικά «στην εκτόνωση των πολιτών» χωρίς να αμφισβητούν τις «δεξιές και άδικες πολιτικές».

Σχετικά με την πρόταση για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ ανέδειξε την «πλήρη και συνεπή» στάση του κόμματος: «Καμία πολιτική αφετηρία, ιδιαίτερα καμία κομματική ιδιοτέλεια. Ένας στόχος μόνο. Αυτό που έχει ανάγκη η κοινωνία. Να υπάρχει δικαιοσύνη και να ελεγχθούν όλοι και όλες, όσο ψηλά και αν βρίσκονται. Ακόμα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός».

Απευθυνόμενος προς το εσωτερικό του κόμματος, ο κ. Φάμελλος επανέλαβε την ανάγκη για ενότητα και πολιτική ευθύνη: «Δεν αποτελεί επιλογή ευθύνης η παραίτηση. Να κάνεις στην άκρη, μέχρι να βγάλουν άλλοι το φίδι από την τρύπα».

Στην αποτίμηση της προηγούμενης περιόδου άσκησε έμμεση αλλά σαφή κριτική στην ηγεσία Κασσελάκη, λέγοντας πως «υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα εμπιστοσύνης της κοινωνίας απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ» και κάνοντας λόγο για «την τραγική περίοδο της προηγούμενης ηγεσίας».

«Σε μετάβαση είμαστε, σε αδράνεια δεν πρέπει να είμαστε. Ούτε σε αδράνεια, ούτε σε ομηρεία», σημείωσε χαρακτηριστικά, υπονοώντας τις πρόσφατες εσωκομματικές ζυμώσεις και τις συζητήσεις περί νέου φορέα στον χώρο της Κεντροαριστεράς.

Η οργανωτική ανασυγκρότηση του κόμματος τέθηκε ως άμεση προτεραιότητα, με τον κ. Φάμελλο να υποστηρίζει τις αλλαγές στο Καταστατικό και να επισημαίνει την ανάγκη για ενίσχυση της δημοκρατίας στη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ. Στήριξε τις προτάσεις για την κατάργηση των τάσεων, την καθιέρωση προϋποθέσεων για την εκλογή προέδρου και την ενίσχυση του ρόλου των μελών.

«Η επιλογή του συνεδρίου είναι να επανεκκινήσει το κόμμα και να εκλεγούν νέα όργανα και να έχουμε ένα συγκροτημένο πλαίσιο και θέσεων και καταστατικού», σημείωσε, απορρίπτοντας παράλληλα τις αιτιάσεις περί «συνεδρίου διεκπεραίωσης».

Έστειλε, ακόμη, μήνυμα αγωνιστικής ανασυγκρότησης: «Δεν μπορούμε να αφήσουμε την αδικία, την ανισότητα και τη φτώχεια να γεννούν φασισμό και ακροδεξιά. Πρέπει να σταθούμε απέναντι. Να βάλουμε τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι στους σύγχρονους νταβατζήδες της Ελλάδας».

Κλείνοντας την ομιλία του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ κάλεσε σε εξωστρέφεια και κοινωνική δράση, με έμφαση σε τοπικό επίπεδο, δηλώνοντας: «Το 5ο Συνέδριο είναι η αφετηρία της επανεκκίνησης για να προχωρήσουμε ενωμένοι, δυνατοί, περήφανοι, μαχητικοί, με καλούς αγώνες και με μια μεγάλη κοινωνική επιτυχία. Την επιτυχία της προοδευτικής διεξόδου και της πολιτικής ανατροπής».

Συντριπτικές πλειοψηφίες αλλά όχι χωρίς εντάσεις και πολιτικές διαφοροποιήσεις

Το Συνέδριο ενέκρινε με ποσοστά άνω του 95% τις βασικές Θέσεις, ωστόσο αρκετές τροπολογίες κατέγραψαν ενδιαφέρουσες πολιτικές διαφοροποιήσεις, ιδιαίτερα στα θέματα τραπεζών, υποδομών και κομματικής λειτουργίας.

Ο Παύλος Πολάκης κατέθεσε τροπολογίες για την ανάκτηση από το Δημόσιο της πλειοψηφίας των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας και την επιστροφή λιμανιών και αεροδρομίων υπό δημόσιο έλεγχο. Οι προτάσεις του μειοψήφησαν, με την πλειοψηφία να υιοθετεί την πιο ήπια εκδοχή της Επιτροπής Θέσεων που εστιάζει στον δημόσιο έλεγχο και όχι στην ιδιοκτησία.

Ο Νίκος Παππάς πήρε αποστάσεις από τον Παύλο Πολάκη, λέγοντας ότι η συζήτηση πρέπει να αφορά τους όρους ελέγχου και λειτουργίας και όχι κατ’ ανάγκη τη μετοχική σύνθεση.

Έντονη συζήτηση προκάλεσε κατά τη δεύτερη μέρα των εργασιών η τροπολογία του Χρήστου Σπίρτζη για πλήρες ασυμβίβαστο μεταξύ κομματικής απασχόλησης και θέσης στα καθοδηγητικά όργανα, με στόχο την αποφυγή πελατειακών εξαρτήσεων. Ο Παύλος Πολάκης χαρακτήρισε την πρόταση «άκρατο λαϊκισμό» και υποστήριξε την ανάγκη ύπαρξης επαγγελματικού μηχανισμού για τη λειτουργία του κόμματος.

Ο κ. Σπίρτζης δήλωσε ότι δεν υπήρξε επαρκής διάλογος για τα καταστατικά και πολιτικά κείμενα και πρότεινε νέες διαδικασίες διαβούλευσης, με τον Σωκράτη Φάμελλο να διαμηνύει ότι «το Συνέδριο δεν θα αυτοαναιρεθεί».

Παρεμβάσεις με ευρύτερο πολιτικό προβληματισμό και κριτική διάθεση

Η συζήτηση για την ταυτότητα του κόμματος αποτέλεσε σημαντική διάσταση του Συνεδρίου.

Με δραματικό τόνο, ο Γιάννης Ραγκούσης έθεσε το ζήτημα της αξιακής κρίσης: «Υπάρχει ένα ερώτημα, εάν η μεγάλη κρίση που διερχόμαστε […] είναι αναστρέψιμη. Είναι πολύ δύσκολο, πάρα πολύ δύσκολο, αλλά δεν είναι ακατόρθωτο».

Κάλεσε σε μια εσωτερική ηθική και αξιακή επανάσταση, υπενθυμίζοντας: «Δεν αξίζει στον ΣΥΡΙΖΑ αυτή η κατάπτωση. […] Να επανασυνδεθούμε με τις ιδρυτικές αρχές της Αριστεράς: ανιδιοτέλεια, συλλογικότητα, αυτοθυσία».

Ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος έστειλε σαφές μήνυμα αποτροπής νέου κατακερματισμού. «Δεν πρόκειται να συγχωρέσει ο κόσμος της Αριστεράς νέες διασπάσεις και νέους κατακερματισμούς» σημείωσε και υπερασπίστηκε τον συνδυασμό παραδοσιακών και ψηφιακών οργανώσεων, ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα κοινωνικής γείωσης.

Την ανάγκη για έναν ισχυρό ΣΥΡΙΖΑ σε μία συγκυρία «που η χώρα έχει μία κυβέρνηση που σαπίζει από τη διαφθορά και τη διαπλοκή και ανεβαίνει η ακροδεξιά», τόνισε στην τοποθέτησή του ο Κώστας Ζαχαριάδης.

Ο Νίκος Παππάς αναφέρθηκε με καυστικό τρόπο στις «διασπάσεις που είναι εγκληματικές επιλογές» και τόνισε πως «πρέπει να τις ακυρώσουμε» και να «ξαναβρεθούμε με όσους χώρισαν οι δρόμοι μας», χωρίς όμως να τις «δικαιώσουμε», διότι «αν τις δικαιώσουμε, θα έχουμε τα θεμέλια για τις επόμενες διασπάσεις».

Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες εντός κι εκτός κόμματος έστειλε ο Τρύφων Αλεξιάδης, ασκώντας σφοδρή κριτική σε αποχωρήσαντα στελέχη που χαρακτήρισε «αποστάτες», καταγγέλλοντας οργανωτικές δυσλειτουργίες, παραβιάσεις καταστατικών αρχών, αλλά και διαχρονική επιρροή «ιερατείων» στην εσωκομματική λειτουργία.

«Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, ο κόσμος της Αριστεράς, ο προοδευτικός κόσμος, που αποδοκίμασε και αποδοκιμάζει τις διασπάσεις και μας λέει “Βρείτε τα” για να φύγει ο Μητσοτάκης, δεν θα συγχωρέσει σε κανέναν, νέες αποχωρήσεις και νέους κατακερματισμούς», σημείωσε στην παρέμβασή του το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Στέργιος Καλπάκης, στέλνοντας αυστηρό μήνυμα απέναντι σε όσους ενδέχεται να επιδιώξουν νέα ρήγματα στο εσωτερικό του κόμματος.

Η Κατερίνα Νοτοπούλου υπενθύμισε την αγωνιστική ταυτότητα του κόμματος, τονίζοντας: «Είμαστε μέλη του κόμματος που δυνάμωσε μέσα στις γειτονιές, στα κινήματα, στο συνδικαλισμό… Όταν η αδικία έμοιαζε ανίκητη. Ο δρόμος ποτέ δεν ήταν εύκολος». Επανέφερε στο προσκήνιο τις αξίες και τις πολιτικές μάχες της περιόδου Τσίπρα, λέγοντας: «Με τον Αλέξη Τσίπρα ενώθηκε η Αριστερά, ο προοδευτικός κόσμος, τα κινήματα και η κοινωνία… η κοινωνία επανέκτησε την αξιοπρέπειά της και η χώρα προοπτική».

Αφόρητη ζέστη και στιγμές που δεν έλειψε η… φαντασία

Το 5ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ στο Περιστέρι ήταν μια εμπειρία που δύσκολα ξεχνιέται, κυρίως λόγω της ασφυκτικής ζέστης και της έλλειψης κλιματισμού, που θύμιζαν περισσότερο καλοκαιρινό κάμπινγκ.

Είναι χαρακτηριστικές οι εικόνες του συνέδρου που ανέβηκε στο βήμα με το φανελάκι, αλλά και άλλων που κατά τη διάρκεια των ομιλιών τους δυσφορούσαν από τη ζέστη.

Η αδυναμία του κλιματιστικού να λειτουργήσει σωστά, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες της πρώτης ημέρας, έδιωξε από τις αίθουσες ακόμη και τους πιο φανατικούς συνέδρους, αφήνοντας το προεδρείο σε ορισμένες περιπτώσεις να καλεί επίμονα μέχρι και 15 άτομα από τη λίστα για να βρεθεί έστω ένας πρόθυμος ομιλητής.

Και όταν τελικά ανέβηκαν στο βήμα ορισμένοι από τους συνέδρους, η… φαντασία δεν έλειψε. Ο Σωτήρης Μπέγκας από τη Μύκονο βγήκε μπροστά, όχι μόνο για να ζητήσει την παραίτηση του προέδρου Σωκράτη Φάμελλου, αλλά και για να καλέσει άμεσα το σώμα να υιοθετήσει την πρότασή του για εκλογές, δηλώνοντας την προτίμησή του στον Παύλο Πολάκη, ο οποίος όμως, όπως διευκρίνισε, δεν ανήκει στο «στενό του πολιτικό περιβάλλον». Η πρόταση αυτή προκάλεσε τη αντίδραση του επόμενου ομιλητή ο οποίος με σκωπτικό ύφος απάντησε ότι οι εκλογές «δεν γίνονται κάθε πέντε μέρες», υπενθυμίζοντας στους παρευρισκόμενους πως η πολιτική δεν είναι… reality show.

Πρωτοτυπία έφερε και η πρόταση για το Φεστιβάλ Νεολαίας, όπου σύνεδρος πρότεινε να καλέσουν τον Ρότζερ Γουότερς, τον ράπερ ΛΕΞ και τον Μιθριδάτη για να «συζητήσουν την επίδραση της τέχνης και της μουσικής στην πολιτική». Με άλλα λόγια, η τέχνη ως μέσο πολιτικής διεύρυνσης ή αλλιώς πώς να τραβήξεις το κοινό με λίγο ροκ και χιπ-χοπ.

Και φυσικά, σε ένα συνέδριο με τόσες… ριζοσπαστικές προτάσεις, δεν θα μπορούσε να λείπει η οικονομική πρόταση – υπερπαραγωγή: ο κατώτατος μισθός θα έπρεπε, σύμφωνα με έναν εκ των συνέδρων, να εκτοξευτεί στα 3.500 ευρώ. Μισθός «όπου κανείς δεν τολμά να το πει», γιατί, όπως ενημέρωσε ο ίδιος, «φοβόμαστε τα αστικά αφεντικά μας».

Η μάχη της επανεκκίνησης και της πολιτικής ανασυγκρότησης

Η ολοκλήρωση του 5ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ σηματοδοτεί μια καθοριστική καμπή για το κόμμα και τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο.

Με τις πληγές από την πρόσφατη πολιτική κρίση ακόμη νωπές, αλλά και με την ευρεία αποδοχή των νέων πολιτικών και καταστατικών θέσεων, το συνέδριο απέδειξε ότι η ανασυγκρότηση δεν είναι μόνο ζητούμενο, αλλά και ενεργό στοίχημα. Το μήνυμα του Σωκράτη Φάμελλου για ενότητα, επανεκκίνηση και ρήξη με παθογένειες του παρελθόντος βρίσκει έδαφος σε ένα κόμμα που, παρά τις εντάσεις και τις αποχωρήσεις, επιδιώκει να επανασυνδεθεί με τις ιδρυτικές του αξίες και να καταστεί ξανά κυρίαρχος παίκτης στο πεδίο της Κεντροαριστεράς.

Η επόμενη μέρα θα κριθεί από τη συνέπεια λόγων και πράξεων, την οργανωτική αξιοπιστία και τη δυνατότητα να πείσει την κοινωνία ότι η προοδευτική προοπτική δεν είναι απλώς σύνθημα, αλλά εφικτό σχέδιο αλλαγής.