Προβληματισμό και έντονη ανησυχία προκαλεί η αλλαγή ρότας της Γερμανίας στο μεταναστευτικό, με επέκταση και αυστηροποίηση των ελέγχων στα χερσαία σύνορά της για τους επόμενους έξι μήνες. Υπό την πίεση των πολιτικών εξελίξεων, το Βερολίνο επαναφέρει το ζήτημα της επιστροφής μεταναστών στις χώρες πρώτης υποδοχής, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Άμεση ήταν η απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού ο οποίος διεμήνυσε ότι δεν θα γίνει ανεκτή μονομερής κατάργηση του Σένγκεν, ζητώντας δίκαιο συμβιβασμό για την φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων.

Kαταλύτης για την αλλαγή στάσης της Γερμανίας ήταν η φονική επίθεση του Ζόλινγκεν πριν από τρεις εβδομάδες. Ακολούθησε η έκρηξη της ακροδεξιάς στα δύο κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας και μετά από αυτά τα δύο γεγονότα υπάρχει μία καμπή στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας.

Η Ομοσπονδιακή Βουλή ασχολήθηκε σήμερα (12/9) με το πρώτο πακέτο μέτρων για την εσωτερική ασφάλεια και το μεταναστευτικό. Προβλέπονται μεταξύ άλλων, απαγορεύσεις για μαχαίρια σε ανοιχτές εκδηλώσεις και απελάσεις προσφύγων που έχουν ήδη καταδικαστεί και διευρυμένες δυνατότητες ελέγχων της αστυνομίας.

Επίσης, και σημαντικότερο: καταργούνται τα κοινωνικά επιδόματα για πρόσφυγες που έχουν πάρει άσυλο, ή έχουν καταγραφεί σε άλλη χώρα – μέλος της ΕΕ. Τα επιδόματα αυτά ήταν μαγνήτης για όσους έπαιρναν άσυλο και ταξιδιωτικά έγγραφα σε μία χώρα της ΕΕ για 90 ημέρες και κατέληγαν στη Γερμανία.

Για να ανακοπούν αυτές οι ροές, από την ερχόμενη Δευτέρα αρχίζουν οι αυξημένοι έλεγχοι στα σύνορα με όλες τις όμορες χώρες της Γερμανίας, αρχικά για τους επόμενους 6 μήνες. Ισχύουν σήμερα για Πολωνία, Τσεχία, Αυστρία από το 2015, και Ελβετία, θα επεκταθούν οι έλεγχοι στη μεθόριο με όλες τις όμορες χώρες.

Όσοι εντοπίζονται θα παραμένουν σε εγκαταστάσεις κοντά στη μεθόριο για να επαναπροωθηθούν στη χώρα της ΕΕ από την οποία ήρθαν στη Γερμανία. Απλό και εύκολο δεν είναι. Υπάρχουν ήδη έντονες αντιδράσεις από γειτονικές χώρες, από Αυστρία, Πολωνία, Ολλανδία. Αυστρία και Ιταλία δηλώνουν ότι δεν παίρνουν κανέναν πίσω.

Για την Ελλάδα υπάρχουν ειδικές αποφάσεις γερμανικών δικαστηρίων που δεν επιτρέπουν την επαναπροώθηση γιατί δεν είναι διασφαλισμένο το μίνιμουμ διαβίωσης για όσους έχουν πάρει άσυλο. Αλλά οι πιέσεις και προς την Ελλάδα θα ενταθούν.

Προβληματισμός στις Βρυξέλλες για τις αποφάσεις του Βερολίνου

Όπως μετέδωσε η ανταποκρίτρια του ΕΡΤNews Ειρήνη Ζαρκαδούλα, τριγμούς στην Σένγκεν και στις Βρυξέλλες προκαλούν οι ανακοινώσεις της Γερμανίας. Και αυτό όχι τόσο λόγω των αποφάσεων, διότι έχουν δικαίωμα να λάβουν τέτοιες αποφάσεις, αλλά διότι πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις.

Μια χώρα μπορεί να λάβει μια τέτοια απόφαση όταν πρόκειται για μια απειλή, όταν φοβάται ότι θα δεχτεί τρομοκρατικό χτύπημα, όταν πρόκειται για ζήτημα της προστασίας της χώρας. Όμως στην προκειμένη περίπτωση, με τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι οι αποφάσεις δεν συνάδουν τόσο με το κοινοτικό δίκαιο. Μένει όμως να εξεταστούν σε βάθος όλα αυτά τα στοιχεία τα οποία έχει δώσει η Γερμανία.

Η Γερμανία έχει ενημερώσει την Κομισιόν και τώρα γίνεται ανάλυση των δεδομένων ωστόσο κοινοτική πηγή τόνισε ότι οριστική λύση θα δώσει το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο το οποίο τίθεται σε εφαρμογή το 2026, μέχρι τότε υπάρχει προεργασία και προετοιμασία. Όμως, όλες οι κινήσεις στο μεσοδιάστημα δεν ανατρέπουν όσα έχουν συμφωνηθεί.

Επίσης, όσον αφορά τώρα τέτοια μέτρα σαν της Γερμανίας, μπορεί να τα λάβει μια χώρα όταν κρίνεται αναγκαίο. Τα μέτρα πρέπει να είναι αναλογικά, δηλαδή με βάση το τι συμβαίνει στο πεδίο και θα πρέπει να είναι για πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όμως ακόμη εξακολουθεί να υπάρχει μια ασάφεια σε σχέση με το τι θέλει η Γερμανία να κάνει.

Κίνδυνος «ανάφλεξης» στο μεταναστευτικό

Σύμφωνα με τον διπλωματικό συντάκτη του ΕΡΤNews, Νίκο Μελέτη, «το γερμανικό σχέδιο όχι μόνο οδηγεί σε κρίση τη ζώνη Σένγκεν και απειλεί μια από τις βασικές ελευθερίες, την ελευθερία διακίνησης προσώπων, αλλά υπονομεύει και την ευρωπαϊκή συμφωνία για τη μεταναστευτική πολιτική που επιτεύχθηκε με πολύ μεγάλη δυσκολία στα τέλη του 2023. Και τελικά απειλεί να δημιουργήσει μια νέα μεταναστευτική κρίση που θα έχει σαν θύματα τις χώρες υποδοχής στις χώρες πρώτης εισόδου[…] η Γερμανία, η οποία θέλει να είναι ηγέτιδα δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να αντιμετωπίζει ένα τόσο μεγάλο, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ευρώπης με αυτό τον μικροπολιτικό και κοντόφθαλμο τρόπο».

«Το πρόβλημα είναι ότι η Γερμανία λειτουργεί και πάλι με σκοπό να διαφυλάξει τα δικά της συμφέροντα, με κίνδυνο να προκαλέσει ένα ντόμινο αντίστοιχων κινήσεων από τις γειτονικές της χώρες, με αποτέλεσμα οι μεταναστευτικές ροές, οι οποίες δεν είναι όπως το 2015, αλλά είναι αυξημένες το τελευταίο εξάμηνο, να εγκλωβιστούν στις χώρες πρώτης εισόδου στις χώρες υποδοχής, οι οποίες θα έχουν συγχρόνως να αντιμετωπίσουν και την πίεση της Γερμανίας, όπως ακούσαμε, για επιστροφή αιτούντων άσυλο σε αυτές με βάση το Δουβλίνο», πρόσθεσε μεταξύ άλλων ο Νίκος Μελέτης και συμπλήρωσε « προφανώς δεν μπορεί να είναι λύση αυτή για το μεταναστευτικό. Δεν είναι λύση το κλείσιμο των εθνικών συνόρων, είναι η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, όπως επιμένει τόσο καιρό η Ελλάδα και το έθεσε χθες ο πρωθυπουργός».

Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκάτσιος – Ανταποκρίσεις: Γιώργος Παππάς, Ειρήνη Ζαρκαδούλα – Ανάλυση: Νίκος Μελέτης