Για νέα βελτίωση της Ελλάδας στο μέτωπο του κράτους δικαίου κάνουν λόγο κυβερνητικές πηγές, σημειώνοντας ότι η χώρα μας κατάφερε να κλείσει επιτυχώς δύο από τις έξι συστάσεις που είχε διατυπώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις τακτικές εκθέσεις της, με αποτέλεσμα να απομένουν πλέον μόνο τέσσερις εκκρεμείς συστάσεις, επίδοση καλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν στις Βρυξέλλες, σε συνάντηση που είχαν με τον αρμόδιο επίτροπο Michael McGrath, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος και ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, η χώρα μας διασφάλισε:

-τη συμμετοχή του δικαστικού σώματος στο διορισμό της ηγεσίας των τριών ανώτατων δικαστηρίων (νόμος 5123/2024), όπως είχε ζητήσει η Κομισιόν το 2022 και το 2023

-την αποτελεσματική και συστηματική επαλήθευση της ακρίβειας των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, όπως είχε ζητηθεί το 2022 (νόμος 5023/2023).

Οι δύο υπουργοί παρουσίασαν επίσης τις 14 πρωτοβουλίες που έχουν δρομολογηθεί για την ικανοποίηση των εναπομείναντων τεσσάρων συστάσεων, στη βάση τεσσάρων αξόνων: την επιτάχυνση στην απονομή δικαιοσύνης, την αντιμετώπιση της διαφθοράς, την ελευθεροτυπία και τη θέσπιση θεσμικών αντίβαρων (checks and balances) για την καλύτερη λειτουργία των θεσμών.

Αναφορικά με την σύσταση για τήρηση ιστορικού διώξεων και τελεσίδικων αποφάσεων για υποθέσεις διαφθοράς, θα υλοποιηθεί ενιαίο μητρώο διαχείρισης υποθέσεων διαφθοράς και θα αξιοποιείται διαλειτουργικό σύστημα ελέγχου δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης. Όσον αφορά τις δικλίδες ασφαλείας για δημοσιογράφους, είναι σε εξέλιξη η ενσωμάτωση της οδηγίας Anti-SLAPP, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Σχετικά με την σύσταση για επαρκή δημόσια διαβούλευση πριν την υιοθέτηση νόμων, οι δύο υπουργοί υπογράμμισαν πως το 2024 ούτε ένα νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε στη Βουλή χωρίς να προηγηθεί δημόσια διαβούλευση. Ειδικά από τον Αύγουστο, η διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης για κάθε σχέδιο νόμου ήταν τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Τέλος, σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ΜΚΟ, υπογραμμίστηκε πως το υπουργείο Εσωτερικών καταρτίζει νομοθεσία για δημιουργία ενιαίου αποθετηρίου για την καταγραφή όλων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ενώ τους τελευταίους οκτώ μήνες οι εγγραφές των οργανώσεων αυτών στα δύο κύρια μητρώα του υπουργείου Εσωτερικών αυξήθηκαν σημαντικά.

Σε δηλώσεις του σε εκπροσώπους του Τύπου, ο Υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, επεσήμανε: «Με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, σήμερα, συναντήσαμε τον Επίτροπο MacGrath, ο οποίος είναι αρμόδιος για θέματα Κράτους Δικαίου, Δικαιοσύνης, Προστασίας του Καταναλωτή, και του παρουσιάσαμε τα βασικά σημεία προόδου της Ελληνικής Δημοκρατίας σε σχέση με την ετήσια έκθεση για την προστασία και τον σεβασμό στο Κράτος Δικαίου. Η Ελλάδα καταβάλλει εδώ και 3 – 4 χρόνια, πλέον, συστηματική προσπάθεια για να ανταποκριθεί στις συστάσεις που δέχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προσεγγίζουμε με εποικοδομητικό και θετικό πνεύμα όλες τις παρατηρήσεις που γίνονται. Έχουμε δεχθεί από το 2022 έξι συστάσεις. Έχουμε συμμορφωθεί πλήρως με δύο από αυτές. Άρα, πλέον, είμαστε στις τέσσερις συστάσεις. Θυμίζω ότι υπάρχουν 18 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν πολύ περισσότερες συστάσεις για θέματα Κράτους Δικαίου από την Ελλάδα. Αυτό απαντάει εν μέρει και σε μια κριτική που γίνεται πολλές φορές από κόμματα της αντιπολίτευσης για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα.

Οι Οργανισμοί που μετρούν και αξιολογούν, με αξιόπιστο τρόπο και συγκεκριμένη μεθοδολογία, την ποιότητα και την κατάσταση του Κράτους Δικαίου, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως είναι ο ΟΟΣΑ, όπως είναι η Παγκόσμια Τράπεζα ή μεγάλα έγκυρα ξένα μέσα, όπως είναι ο Economist, διαπιστώνουν και καταγράφουν σε ετήσια βάση, πλέον, αυτή την πρόοδο, η οποία υποστηρίζεται από τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει και στο οικονομικό πεδίο. Θυμίζω ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει, πλέον, πλήρως την επενδυτική βαθμίδα. Αυτό δεν είναι αδιάφορο ως προς τη λειτουργία του Κράτους Δικαίου. Δεν θα μπορούσαμε να ανακτήσουμε την επενδυτική βαθμίδα, αν δεν λειτουργούσαν επαρκώς οι οικονομικοί θεσμοί, αλλά και οι πολιτικοί θεσμοί της χώρας».

«Και από εκεί και πέρα, κάναμε μια σύνοψη ως προς τα βήματα που έχουμε κάνει έως σήμερα και αυτά, τα οποία σκοπεύουμε να κάνουμε για τους τέσσερις βασικούς πυλώνες συστάσεων: τη λειτουργία της δικαιοσύνης, την ελευθερία του Τύπου, τα ζητήματα αντιμετώπισης της διαφθοράς και τα ευρύτερα ζητήματα των θεσμικών αντιβάρων για τη λειτουργία της δημοκρατίας, όπως είναι ο τρόπος που νομοθετούμε και η συζήτηση, ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών. Και στα τέσσερα αυτά πεδία, η χώρα μας έχει κάνει σημαντική πρόοδο», συνέχισε ο κ. Σκέρτσος και πρόσθεσε: «Θυμίζω ότι υπό το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ελλάδα δαπανά περίπου 650 εκατομμύρια ευρώ για τη βελτίωση της λειτουργίας της Δικαιοσύνης, με μια σειρά από μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Η Ελλάδα είναι μέσα στις έξι πρώτες χώρες ως προς την υλοποίηση των δεσμεύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις και την εκταμίευση πόρων, που σημαίνει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί θετικά την πρόοδο που έχουμε κάνει.

Συγκεκριμένα, αναφερθήκαμε από εδώ και πέρα στα επόμενα βήματα, που είναι η υλοποίηση πλέον του νέου δικαστικού χάρτη για τη διοικητική, την ποινική και την αστική δικαιοσύνη. Είναι μεταρρυθμίσεις που έχουν ψηφιστεί και πλέον βρίσκονται σε διαδικασία υλοποίησης. Εκεί, έχουμε δει ήδη μια σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας των ελληνικών δικαστηρίων χάρη στις συγκεντρώσεις και τις συγχωνεύσεις που έχουμε κάνει σε δικαστικούς σχηματισμούς ανά τη χώρα, μαζί και με άλλες μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού, των δικαστών, των δικαστικών υπαλλήλων, τη δημιουργία νέων σωμάτων, όπως είναι η δικαστική αστυνομία, την εκπαίδευση του δικαστικού προσωπικού, την αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών με νέα κτίρια και με ανακαινίσεις σε πολλά δικαστικά κτίρια, την ψηφιοποίηση που γίνεται στη Δικαιοσύνη, με βασικό στόχο να συγκλίνουμε πλέον στον χρόνο απονομής δικαιοσύνης, από τις 1500 μέρες για μια τελεσίδικη απόφαση, στις 650 μέρες που ο μέσος ευρωπαϊκός όρος. Αυτός είναι ο βασικός στόχος που έχει θέσει η Ελλάδα για να προστατεύσουμε και να δείξουμε ότι σεβόμαστε πραγματικά και αναγνωρίζουμε τι είναι αυτό που συνιστά ευρωπαϊκό κράτος δικαίου ως προς την απονομή δικαιοσύνης. Για τα θέματα που έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση της διαφθοράς και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών».

Εξήγησε στη συνέχεια ότι «δεσμευτήκαμε ως προς το μεν πρώτο, ότι μια νέα πρωτοβουλία που αναλαμβάνουμε είναι η απόδοση ISO για την εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων σε 40 κρατικούς οργανισμούς που θεωρούμε, ότι έχουν μεγαλύτερη ευαλωτότητα ως προς τα ζητήματα της διαφθοράς. Αυτό είναι μια δράση, η οποία χρηματοδοτείται επίσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και σε κυλιόμενη βάση, πλέον, θα πιστοποιούνται οργανισμοί ως προς την ικανότητά τους να διαχειριστούν με επάρκεια και αποτελεσματικότητα υποθέσεις διαφθοράς. Άλλες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε είναι η δημιουργία ενός νέου ψηφιακού μητρώου, όπου θα παρακολουθούμε όλες τις υποθέσεις που αφορούν σε οικονομικό έγκλημα και διαφθορά σε όλο το φάσμα των λειτουργιών του κράτους, ώστε να γνωρίζουμε από την εισαγωγή μιας υπόθεσης, μέχρι την κατάληξή της, σε δικαστικό επίπεδο, που βρίσκεται, πόσος χρόνος χρειάζεται για να πάει από το ένα στάδιο στο άλλο, ποιοι είναι οι χειριστές, γιατί μπορεί να καθυστερεί; Και να έχουμε μια πλήρη εικόνα και πλήρη διαφάνεια, το βασικότερο, για την πορεία και την εξέλιξη των υποθέσεων αυτών», ενώ κατέληξε λέγοντας: «Κλείνοντας να πω, ότι έχουμε θέσει έναν φιλόδοξο στόχο. Ο στόχος είναι έως το 2030 η Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των 20 καλύτερων χωρών, παγκοσμίως, σε ζητήματα διαφάνειας και λογοδοσίας, αλλά και στη μάχη κατά της διαφθοράς. Και πιστεύουμε ότι μπορούμε να το πετύχουμε μέσα από το πλέγμα των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που πραγματοποιούμε στο κυβερνητικό μας πρόγραμμα».

Από την πλευρά του, ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τόνισε: «Είναι πολύ σημαντικό ότι βρισκόμαστε εδώ και μπορούμε να κάνουμε μια συζήτηση, σε συνέχεια της επίσκεψης που είχαμε μαζί με τον Υπουργό Επικρατείας, τον κ.  Άκη Σκέρτσο, με τον αρμόδιο Επίτροπο για ζητήματα Κράτους Δικαίου και Ελευθερίας του Τύπου, τον κ. MacGrath. Η ετήσια έκθεση για το Κράτος Δικαίου είναι ουσιαστικά και τυπικά ο καθρέφτης κάθε χώρας σε αυτά τα ζητήματα. Και νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι, ότι όσο σημαντική για τη ζωή των πολιτών είναι η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, όπως της Ελλάδας, που εδώ ο στόχος είναι αυτές οι μεγάλες κατακτήσεις της χώρας να περνάνε όλο και περισσότερο στις ζωές των πολιτών, εξίσου σημαντική είναι και αυτή η συζήτηση για το Κράτος Δικαίου, για την ελευθερία του Τύπου. Γιατί ένα κράτος που ευημερεί, πρέπει να ευημερεί σε όλα τα επίπεδα».

Ο κ. Μαρινάκης τόνισε ότι «δεν θέλω να αναλύσω τίποτα περισσότερο από τα του χαρτοφυλακίου μου και η αλήθεια είναι ότι παρουσιάζοντας σήμερα, όσο πιο σύντομα μπόρεσα, σε συνέχεια μιας πολύ εμπεριστατωμένης παρουσίασης που έκανε ο Υπουργός, ο κύριος Σκέρτσος, τα ζητήματα ελευθερίας του Τύπου, ασφάλειας των δημοσιογράφων, είδα ότι έχουμε καταφέρει να κάνουμε μέσα σε λίγα χρόνια όσα δεν έγιναν σε τουλάχιστον δύο, ίσως και τρεις δεκαετίες στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που έχει αυτή τη στιγμή νομοθετήσει σε επίπεδο ασφάλειας των δημοσιογράφων, μέσα σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο, την κατάργηση της απλής δυσφήμισης, μαζί με την αυστηροποίηση όλων των ποινών σε αδικήματα που έχουν να κάνουν με απειλές και κατά δημοσιογράφων. Έχει νομοθετήσει και εφαρμόζεται, όπως και τα προηγούμενα, ιδιώνυμο αδίκημα απειλών κατά αθλητικογράφων. Σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας έχουν αυστηροποιηθεί πάρα πολύ όλα όσα γράφονται για την προστασία των δημοσιογράφων. Η Ελλάδα είναι μια χώρα, στην οποία πλέον δεν μπορεί να πάρει κανένα μέσο, ούτε ένα ευρώ αν δεν είναι εγγεγραμμένο στο μητρώο έντυπου για τις εφημερίδες και ηλεκτρονικού για τις ιστοσελίδες Τύπου. Τα μητρώα μας αυτά, τις επόμενες εβδομάδες θα είναι ακόμα πιο αυστηρά ως προς τις προϋποθέσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με τα αιτήματα του δημοσιογραφικού κόσμου. Όποιος δεν πληρώνει ξεχωριστά έναν δημοσιογράφο για ένα διαφορετικό μέσο που έχει, όποιο μέσο δεν είναι τυπικό σε όλες του τις υποχρεώσεις, δεν είναι στο μητρώο, άρα δεν χρηματοδοτείται ούτε από κρατική διαφήμιση, ούτε από προγράμματα. Και βέβαια είναι και μια κίνηση τα μητρώα υπέρ της διαφάνειας του Τύπου».

Αναφερόμενος στα δημόσια μέσα ενημέρωσης, ο κ. Μαρινάκης τόνισε ότι «για πρώτη φορά η ΕΡΤ έχει ήδη πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο που προέκυψαν από μια αδιάβλητη διαδικασία που την έτρεξε ο ΑΣΕΠ. Είναι πολλά αυτά τα οποία συζητήσαμε. Θα υλοποιήσουμε πλήρως το σύνολο όλων των υποχρεώσεών μας. Ήδη είμαστε πολύ μπροστά σε πάρα πολλά στάδια. Ήδη έχουμε καταφέρει και εναρμονίζουμε το πλαίσιο μας και σχετικά με το περιβόητο ζήτημα των αγωγών slapps. Στην Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, έχει καταργηθεί η απλή δυσφήμηση. Δεν διώκεται κανένας ποινικά, ούτε δημοσιογράφος για απλή δυσφήμηση. Για να προχωρήσει μία αγωγή πρέπει πρώτα να σταλεί εξώδικη διαμαρτυρία. Αν δεν γίνει αυτό, δεν προχωράει η αγωγή και αν υπάρξει ανάκληση ακόμα και στο ακροατήριο, επίσης δεν προχωρά η αγωγή. Βέβαια υπάρχουν και κάποιες άλλες οδηγίες, τις οποίες σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, θα περάσουν και αυτές πλήρως μέσα στο 2025 και μάλιστα στους επόμενους μήνες στο δικό μας δίκαιο, στο αστικό δίκαιο, ούτως ώστε να είμαστε από τις πρώτες χώρες που θα έχουμε 100% εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατέληξε λέγοντας πως «υπάρχουν δύο δρόμοι που μπορείς να ακολουθήσεις όταν έχεις μία θέση ευθύνης, γιατί οι θέσεις που έχουμε είναι προσωρινές και αξιολογούμαστε στο τέλος της ημέρας από τους πολίτες. Ο ένας δρόμος είναι προκειμένου να πετύχεις τους κομματικούς σκοπούς, να συκοφαντήσει ακόμα και τη χώρα σου. Ο δεύτερος δρόμος είναι να αντιλαμβάνεσαι, ότι κάθε βήμα προόδου που κάνεις είναι ένα βήμα προόδου, συνολικά, για την πατρίδα σου. Εμείς επιλέγουμε, βγαίνοντας από τη χώρα και συμμετέχοντας σε τόσο σημαντικές συσκέψεις, να μιλάμε για την Ελλάδα, η οποία κατάφερε μέσα κυρίως από πολλές θυσίες των πολιτών, να μετατραπεί από μία χώρα “μαύρο πρόβατο” σε μία χώρα που είναι υπερήφανη και πρωταγωνιστεί. Και αυτό είναι και το χρέος μας κάθε μέρα να είναι ακόμη πιο ισχυρή στους ανθρώπους, οι οποίοι για πάρα πολλά χρόνια πέρασαν δύσκολα».