Βίντεο τα οποία έχουν καταγράψει την πτήση του εκπαιδευτικού αεροσκάφους τύπου Tecnam P2002JF της Πολεμικής Αεροπορίας με σειριακό αριθμό «347» από τη στιγμή που τροχοδρομεί και απογειώνεται από τον διάδρομο της αεροπορικής βάσης της Δεκέλειας μέχρι και τη στιγμή της πτώσης του εντός του αεροδρομίου σε απόσταση περίπου 100 μέτρων από τον διάδρομο έχουν στα χέρια τους οι αρμόδιοι αξιωματικοί που ερευνούν τα αίτια του ατυχήματος.

Ταυτόχρονα, οι μαρτυρίες τόσο από τον πύργο ελέγχου όσο και από στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας που είχαν εικόνα της πτήσης του αεροσκάφους έρχονται να συμπληρώσουν τα στοιχεία που συγκεντρώνει η επιτροπή, ενώ καίριο ρόλο στη διερεύνηση του ατυχήματος θα έχουν όσα πρόκειται να αναφέρουν οι δύο ιπτάμενοι εκπαιδευτές οι οποίοι επέβαιναν στο διθέσιο μονοκινητήριο ελαφρύ αεροσκάφος.

Επιπλέον, οι έμπειροι αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας έχουν προχωρήσει από την πρώτη στιγμή σε πλήρη και λεπτομερή έλεγχο της ατράκτου του αεροσκάφους, των οργάνων ναυτιλίας αλλά και τμημάτων που αποκολλήθηκαν έπειτα από την πρόσκρουση στο έδαφος.

Οι στιγμές πριν την πτώση

Το Tecnam «347» απογειώθηκε λίγο πριν από τις 11:00 το πρωί της Τετάρτης (8.10.2025) για μια εκπαιδευτική πτήση συντήρησης των δύο αξιωματικών. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι δύο ιπτάμενοι –αντισμήναρχος και σμηναγός- εκτέλεσαν σενάριο αναγκαστικής προσγείωσης, το οποίο προβλέπει «κράτει» του κινητήρα. Συγκεκριμένα, οι ιπτάμενοι θέτουν τις λεπίδες του έλικα σε γωνία που δεν παράγει ώση, προσομοιώνοντας έτσι αστοχία κινητήρα.

Η διαδικασία στο συγκεκριμένο pattern εκτελείται με στροφή αριστερά και άμεση στροφή δεξιά 180 μοιρών ώστε το εκπαιδευτικό αεροσκάφος να ευθυγραμμιστεί με τον διάδρομο και να προσγειωθεί άμεσα σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή της απογείωσης πριν πέσει σε απώλεια στήριξης. Τι συνέβη τα κρίσιμα δευτερόλεπτα από τη στιγμή που οι ιπτάμενοι έθεσαν τον κινητήρα σε κατάσταση που δεν δίνει ώση έως και την πρόσκρουση του στο έδαφος αποτελεί το ερώτημα το οποίο αναζητά απάντηση.

Οι χειρισμοί, η κατάσταση του αεροσκάφους και όλες οι άλλες παράμετροι πτήσης μεταξύ των οποίων και οι καιρικές συνθήκες βρίσκονται στο επίκεντρο της διερεύνησης. Αν οι ιπτάμενοι επιχείρησαν να θέσουν και πάλι τον έλικα σε κατάσταση παραγωγής ώσης αποτελεί επίσης ερώτημα το οποίο θα απαντηθεί από τις δικές τους καταθέσεις.

Το απαιτητικό εκπαιδευτικό αντικείμενο

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για σενάριο το οποίο περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των ιπτάμενων. Η συγκεκριμένη διαδικασία εκπαιδεύει τον χειριστή να αντιμετωπίσει απώλεια ισχύος του κινητήρα σε χαμηλό ύψος, αμέσως μετά την απογείωση. Είναι το σημείο όπου τα περιθώρια λάθους είναι μηδενικά και κάθε απόφαση πρέπει να ληφθεί άμεσα και  σε δευτερόλεπτα. Η διαδικασία απαιτεί:

Διατήρηση της ταχύτητας πάνω από το όριο απώλειας στήριξης.

Ομαλή στροφή με μικρή γωνία κλίσης ώστε να μη χαθεί ύψος.
Σωστή εκτίμηση απόστασης και χρόνου για την επιστροφή στον διάδρομο.
Το περιστατικό υπενθυμίζει πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες στην αεροπορική εκπαίδευση και πόσο απαιτητική είναι η καθημερινότητα των εκπαιδευτών που σχηματίζουν τους αυριανούς χειριστές της Πολεμικής Αεροπορίας.

Στην Πολεμική Αεροπορία, κάθε πτήση ακόμα και οι πτήσεις ρουτίνας πόσο μάλλον όσες προβλέπουν σενάρια αντιμετώπισης έκτακτου περιστατικού αποτελούν αποστολή που αντιμετωπίζεται με εξαιρετική σοβαρότητα και με βάση συγκεκριμένους κανονισμούς και αυστηρά τ πρωτόκολλα πτήσης. 

Οι δύο ιπτάμενοι που επέβαιναν στο Tecnam είναι ιδιαίτερα έμπειροι εκπαιδευτές με πολυετή υπηρεσία σε μαχητικά αεροσκάφη και στη Σχολή Ικάρων.

Η πτητική συμπεριφορά του Tecnam και τα ατυχήματα

Το Tecnam P2002JF είναι ένα ελαφρύ και ευέλικτο εκπαιδευτικό αεροσκάφος. Χρησιμοποιείται από δεκάδες αεροπορικές σχολές παγκοσμίως, καθώς συνδυάζει χαμηλό κόστος λειτουργίας με καλές πτητικές επιδόσεις. Ωστόσο, λόγω του μικρού του βάρους, παρουσιάζει περιορισμένη αδράνεια, γεγονός που σημαίνει ότι αντιδρά πολύ πιο γρήγορα και απότομα σε κάθε αλλαγή γωνίας ή ταχύτητας.

Αυτό είναι ιδανικό για εκπαίδευση, αλλά σε σενάρια όπου δεν υπάρχει ώση, όπως σε προσομοίωση κράτησης κινητήρα), απαιτεί απόλυτη ακρίβεια και εξαιρετική αίσθηση της αεροδυναμικής. Το ατύχημα με το Tecnam είναι το πρώτο για την Πολεμική Αεροπορία, η οποία απέκτησε συνολικά 12 τέτοια ελαφρά αεροσκάφη το 2018, προκειμένου να αντικαταστήσει τα παλαιότερα T-41.

Ωστόσο παγκοσμίως έχουν καταγραφεί μια σειρά από ατυχήματα κυρίως από πολιτική χρήση των συγκεκριμένων αεροσκαφών. Συνολικά σύμφωνα με επίσημη μελέτη της ισλανδικής αρχής (RNSA) που ανέλυσε τα στοιχεία του Aviation Safety Network, έως τον Μάρτιο του 2019 έχουν αναφερθεί 7 θανατηφόρα περιστατικά σε πτήσεις των P2002JF. Επιπλέον μετά το 2019 έως σήμερα έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 6 ακόμη ατυχήματα σε Μαλαισία, Μάλτα, Ιρλανδία Φιλιππίνες και Τσεχία.

Του Κώστα Σαρικά / onalert.gr