Τρία ρωσικά μαχητικά παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας την Παρασκευή για μια ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια, περίπου 12 λεπτά, σε αυτό που ο Εσθονός υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε «πρωτοφανώς προκλητική» εισβολή σε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ αντέδρασε αναχαιτίζοντας τα ρωσικά αεροσκάφη, ανέφερε σε ανακοίνωσή της στην πλατφόρμα Χ η εκπρόσωπος της Συμμαχίας, Άλισον Χαρτ. «Αυτό είναι ακόμη ένα παράδειγμα απερίσκεπτης ρωσικής συμπεριφοράς και της ικανότητας του ΝΑΤΟ να ανταποκρίνεται», είπε.

Οι εντάσεις ήταν ήδη υψηλές μετά την πτήση τουλάχιστον 21 ρωσικών drones στον πολωνικό εναέριο χώρο πριν από 10 ημέρες, γεγονός που ανάγκασε το ΝΑΤΟ να απογειώσει μαχητικά για να καταρρίψουν κάποια από αυτά. Η εισβολή εκείνη θεωρήθηκε από Πολωνούς αξιωματούχους –που έδωσαν τον επικαιροποιημένο αριθμό των drones– ως σκόπιμη προσπάθεια να δοκιμαστεί η ετοιμότητα της Συμμαχίας και ως επικίνδυνη κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία.

Γιατί έχει η σημασία η παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας

Η Συμμαχία εκτελεί αποστολές αεροπορικής επιτήρησης πάνω από την Εσθονία και τις άλλες βαλτικές χώρες σε μια επιχείρηση που ονομάζεται Baltic Sentry, και η Ρωσία έχει εισβάλει στον εσθονικό εναέριο χώρο πολλές φορές, αλλά συνήθως για πολύ σύντομες περιόδους. Η παραβίαση της Παρασκευής από τρία μαχητικά MiG-31 ήταν διαφορετική και πιο παρατεταμένη, είπε ο Εσθονός ΥΠΕΞ, Μάργκους Τσαχκνά.

Τα ρωσικά αεροσκάφη δεν υπέβαλαν σχέδια πτήσης στις εσθονικές αρχές, είχαν απενεργοποιημένους τους αναμεταδότες τους και δεν βρίσκονταν σε ραδιοεπικοινωνία με τον εσθονικό έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της κυβέρνησης. Φινλανδικά μαχητικά αναχαίτισαν τα ρωσικά αεροπλάνα πάνω από τον Κόλπο της Φινλανδίας, και όταν μπήκαν στον εσθονικό εναέριο χώρο, ιταλικά F-35, που συμμετέχουν στην επιχείρηση Baltic Sentry, τα συνόδευσαν εκτός εδάφους της Εσθονίας.

«Η Ρωσία έχει παραβιάσει τον εσθονικό εναέριο χώρο ήδη τέσσερις φορές φέτος, κάτι που είναι απαράδεκτο από μόνο του, αλλά η σημερινή παραβίαση, κατά την οποία τρία μαχητικά εισήλθαν στον εναέριο χώρο μας, είναι πρωτοφανώς προκλητική», είπε ο Τσαχκνά σε ανακοίνωση –την οποία διατύπωσε ελαφρώς διαφορετικά στο Χ. Τη χαρακτήρισε «σαφή απόδειξη της αυξανόμενης ρωσικής επιθετικότητας».

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να απαντήσουν με μεγαλύτερη πίεση στη Μόσχα, τόνισε ο Τσαχκνά. «Η ολοένα αυξανόμενη δοκιμή ορίων από τη Ρωσία και η επιθετικότητά της πρέπει να απαντηθούν με ταχεία ενίσχυση της πολιτικής και οικονομικής πίεσης», είπε. Η Εσθονία κάλεσε τον Ρώσο επιτετραμμένο για να διαμαρτυρηθεί για τις πτήσεις, ανέφερε το υπουργείο.

Το άρθρο 4 της Συμμαχίας

Ο πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κρίστεν Μίχαλ, είπε ότι θα ζητήσει επείγουσες συνομιλίες με τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ. «Η κυβέρνηση της Εσθονίας αποφάσισε να ζητήσει διαβουλεύσεις βάσει του Άρθρου 4 του ΝΑΤΟ», έγραψε ο Μίχαλ, επικαλούμενος το τμήμα του καταστατικού της Συμμαχίας που επιτρέπει σε ένα κράτος-μέλος να ξεκινήσει επίσημες συζητήσεις για απειλές κατά της ασφάλειάς του.

Η ρωσική παραβίαση συνέπεσε με την ημέρα που μια διεθνής ομάδα επιχειρηματικών ηγετών συγκεντρώθηκε στη Νάρβα της Εσθονίας, στα σύνορα με τη Ρωσία, για τα εγκαίνια ενός μεγάλου νέου εργοστασίου παραγωγής μαγνητών σπανίων γαιών. Οι μαγνήτες είναι ζωτικής σημασίας για πολλές βιομηχανίες, και η διασφάλιση του εφοδιασμού τους θεωρείται όλο και περισσότερο στη Δύση ζήτημα ασφάλειας.

Μετά την εισβολή των drones στον πολωνικό εναέριο χώρο προ ημερών, η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε πρόθεση παραβίασης, υποστηρίζοντας ότι τα μη επανδρωμένα σκάφη προορίζονταν για την Ουκρανία. Όμως, Πολωνοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ήταν πεπεισμένοι πως η ρωσική ενέργεια ήταν σκόπιμη, επειδή και τα 21 drones εκτοξεύτηκαν από διαφορετικό σημείο απ’ ό,τι τα υπόλοιπα ρωσικά drones που κατευθύνθηκαν προς την Ουκρανία.

Μετά την παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας η Πολωνία ανέφερε χαμηλή πτήση ρωσικών μαχητικών επάνω από την πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου Petrobaltic στη Βαλτική Θάλασσα.

Η επιχείρηση Eastern Sentry

Σε απάντηση στο περιστατικό στην Πολωνία, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή μια νέα αεροπορική επιχείρηση, που ονομάζεται Eastern Sentry, χαλαρά βασισμένη στην Baltic Sentry, η οποία τον Ιανουάριο προσέθεσε περιπολίες πλοίων και αεροσκάφη/μη επανδρωμένα για επιτήρηση στη Βαλτική Θάλασσα, μετά από πράξεις σαμποτάζ.

Αυξημένες αεροπορικές περιπολίες, επίγεια συστήματα αναχαίτισης, αισθητήρες και ενισχυμένη επιτήρηση θα ενεργοποιηθούν και θα ενσωματωθούν, δήλωσαν αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ. Η επιχείρηση Eastern Sentry θα εστιαστεί αρχικά στην Πολωνία, αλλά μπορεί να μετακινηθεί και αλλού στην περιοχή.

«Η απερισκεψία της Ρωσίας στον αέρα κατά μήκος της ανατολικής μας πτέρυγας αυξάνεται σε συχνότητα», είπε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, την περασμένη Παρασκευή. Εχθρικά drones έχουν παραβιάσει πρόσφατα τον εναέριο χώρο της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Ρουμανίας, πρόσθεσε.

Από το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, ρωσικά αεροσκάφη έχουν παραβιάσει τον εσθονικό εναέριο χώρο έως και 40 φορές, αλλά η συχνότητα είχε μειωθεί αισθητά μετά το 2022, όταν η Ρωσία εξαπέλυσε την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία.

Το μειονέκτημα των ευρωπαϊκών μέτρων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενήργησε ξεχωριστά την Παρασκευή, προτείνοντας  να επισπεύσει κατά έναν χρόνο την απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, ως μέρος ενός νέου πακέτου κυρώσεων για τον περιορισμό της δυνατότητας της Μόσχας να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το προτεινόμενο πακέτο κυρώσεων στοχεύει επίσης σε εταιρείες, τράπεζες και εμπόρους στην Κίνα, την Ινδία και άλλες τρίτες χώρες που κατηγορούνται ότι βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμπτει τις κυρώσεις. Έπειτα από το πακέτο αυτό έγινε η παραβίαση στην Εσθονία.

Όλα τα 27 κράτη-μέλη πρέπει να εγκρίνουν την πρόταση. Αυτό ίσως αποδειχθεί δύσκολο, δεδομένης της εξάρτησης της Ουγγαρίας από το ρωσικό αέριο. Ενώ η Ευρώπη έχει μειώσει δραστικά τις αγορές ρωσικού αερίου μέσω αγωγών, στόχος είναι να σταματήσει εντελώς τις αγορές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου έως τον Ιανουάριο του 2027. Ο πρόεδρος Τραμπ επέκρινε πρόσφατα τα ευρωπαϊκά κράτη επειδή συνεχίζουν να αγοράζουν οποιαδήποτε μορφή ενέργειας από τη Ρωσία.