Ορισμένες από τις τακτικές πίεσης του Προέδρου Τραμπ φαίνεται να έχουν γυρίσει μπούμερανγκ, στέλνοντας τους υποψήφιους συμμάχους στην αγκαλιά της Κίνας.

Στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο, ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας καθόταν στην πρώτη σειρά για την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, σημάδι των πιο στενών δεσμών που μια γενιά Αμερικανών προέδρων προσπάθησε να οικοδομήσει με την πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου. Τώρα, μόλις μερικούς μήνες αργότερα, ο κ. Τραμπ εκφράζει δημόσια τη λύπη του ότι η Ινδία τον έχει εγκαταλείψει για την αγκαλιά της Κίνας, του στρατηγικού αντιπάλου της Ουάσιγκτον, σχολιάζουν οι New York Times σε ανάλυσή τους.

«Φαίνεται ότι έχουμε χάσει την Ινδία και τη Ρωσία από την πιο βαθιά, σκοτεινή Κίνα», έγραψε ο κ. Τραμπ στο Truth Social το πρωί της Παρασκευής, δημοσιεύοντας μια φωτογραφία του πρωθυπουργού της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, και του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον ηγέτη της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ. Οι τρεις ηγέτες συναντήθηκαν στην Κίνα νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα. «Μακάρι να έχουν ένα μακρύ και ευημερούν μέλλον μαζί!», έγραψε.

Όπως σχολιάζουν οι αρθρογράφοι Luke Broadwater και David E. Sanger, ήταν μια σπάνια αναγνώριση ότι οι προσπάθειες του κ. Τραμπ για «ωμή» διπλωματία, πέρα από τους τιμωρητικούς δασμούς, είχαν ορισμένες ανεπιθύμητες συνέπειες. Η επισφαλής συνεργασία για τη δημιουργία μιας εναλλακτικής στη δυτική παγκόσμια ηγεσία, που ξεκίνησε με την Κίνα και τη Ρωσία και στη συνέχεια επεκτάθηκε στη Βόρεια Κορέα και το Ιράν, μπορεί τώρα να περιλάβει – έστω περιοδικά – και την Ινδία, τη μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου.

Τι σηματοδοτεί η επίσκεψη Μόντι στην Κίνα

Είναι πολύ νωρίς για να προβλεφθεί αν η επίσκεψη του κ. Μόντι στην Κίνα, η πρώτη εδώ και επτά χρόνια, σηματοδοτεί μια πραγματική στροφή ή απλώς μια προειδοποιητική κίνηση προς την Ουάσινγκτον. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ινδία ηγήθηκε του Κινήματος των Αδέσμευτων, και είναι επιδέξια στο να στρέφει τις υπερδυνάμεις τη μία εναντίον της άλλης. Αυτό μπορεί να είναι μία από αυτές τις στιγμές. Αργότερα την Παρασκευή, ο κ. Τραμπ προσπάθησε να υποβαθμίσει τη ρήξη του με την Ινδία.

«Θα είμαι πάντα φίλος με τον Μόντι. Είναι εξαιρετικός,» δήλωσε ο κ. Τραμπ στους δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο. «Απλώς δεν μου αρέσει τι κάνει αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή. Αλλά η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μια ειδική σχέση. Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο πρέπει να ανησυχεί κανείς. Απλώς έχουμε κάποια θέματα κατά καιρούς.»

Ο Devashish Mitra, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Syracuse, δήλωσε ότι οι μεταβαλλόμενες δηλώσεις του κ. Τραμπ για την Ινδία υπογραμμίζουν τις ανησυχίες της χώρας σχετικά με τη σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Προς το παρόν, η Ινδία νιώθει ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πολύ αξιόπιστος εταίρος» είπε ο κ. Mitra. «Πίστευαν ότι οι ΗΠΑ ήταν σύμμαχος. Αν η Ινδία στρέφεται προς την Κίνα, πρόκειται για μια φιλία ευκαιρίας.»

Ο ρόλος Τραμπ στην αποξένωση της Ινδίας

Στην ανάρτησή του στα κοινωνικά μέσα, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έκανε καμία αναφορά στον δικό του ρόλο στην αποξένωση της Ινδίας. Αλλά ενώ η Ρωσία και η Κίνα έχουν έρθει πιο κοντά εδώ και χρόνια, η αλλαγή στη σχέση με την Ινδία συνέβη κατά τη διάρκεια της θητείας του κ. Τραμπ — και σε μεγάλο βαθμό λόγω των δικών του ενεργειών.

Σύμφωνα με τους NY Times, στο πλαίσιο της επιδίωξης του για ένα βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, ο κ. Τραμπ ισχυρίστηκε ότι είχε «λύσει» τη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, εξοργίζοντας το Νέο Δελχί, που αρνείται ότι είχε οποιαδήποτε ανάμειξη στην πρόσφατη κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο χωρών. Η εξασφάλιση ότι οι ξένες χώρες δεν παίζουν κανέναν ρόλο στη λεπτή σχέση μεταξύ Νέου Δελχί και Ισλαμαμπάντ υπήρξε ανέκαθεν ύψιστης σημασίας στην ινδική πολιτική.

Επιπλέον, ο κ. Τραμπ επέβαλε σκληρούς δασμούς στην Ινδία, τους οποίους λέει ότι επιβλήθηκαν εν μέρει ως τιμωρία για την αγορά πετρελαίου από τη Ρωσία. Ωστόσο, η Κίνα είναι μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού πετρελαίου, και ο κ. Τραμπ δεν έχει επιβάλει αντίστοιχο δασμό στο Πεκίνο, πιθανόν επειδή η Κίνα έχει πολλούς τρόπους να αντεπιτεθεί.

«Ο Πρόεδρος Τραμπ αρέσκεται να στριμώχνει τους συμμάχους του στη γωνία και στη συνέχεια να χρησιμοποιεί αυτή την επιρροή για να αποσπά παραχωρήσεις» είπε ο Joshua T. White, καθηγητής στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. «Ακόμη κι αν τα καταφέρει με τον πρωθυπουργό Μόντι, αυτό θα μπορούσε να αφήσει μόνιμες πληγές σε μια σχέση που είναι αναμφισβήτητα κρίσιμη για τις Ηνωμένες Πολιτείες.»

Οι τακτικές σκληρής διαπραγμάτευσης

Ο κ. Τραμπ έμαθε τις τακτικές σκληρής διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της ενασχόλησής του με τον κόσμο των ακινήτων της Νέας Υόρκης, και τις έχει χρησιμοποιήσει επιτυχώς για να αναλάβει τον έλεγχο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Και ενώ πολλές χώρες έσπευσαν να υπογράψουν εμπορικές συμφωνίες, να επισκεφθούν τον Λευκό Οίκο και να επαινέσουν και να δώσουν δώρα στον κ. Τραμπ, ορισμένες από τις προσπάθειες του Λευκού Οίκου να ασκήσει πίεση σε άλλες χώρες φαίνεται να έχουν γυρίσει μπούμερανγκ, σπρώχνοντας υποψήφιους συμμάχους στην αγκαλιά της Κίνας, αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα στην ανάλυσή της.

Η μεγαλύτερη απόδειξη του πώς ο κ. Τραμπ έχει ωθήσει χώρες που ήταν θεμελιωδώς φιλοαμερικανικές προς το στρατόπεδο της Κίνας ήρθε στη συνάντηση της Οργάνωσης Συνεργασίας Σαγκάης αυτή την εβδομάδα. Εκεί, ο κ. Μόντι, που επισκέφθηκε την Κίνα για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια, ήταν χέρι-χέρι και γελούσε με τον κ. Πούτιν και τον κ. Σι, ενώ είχε μια μακρά συνομιλία με τον Ρώσο ηγέτη στο πίσω μέρος της πολυτελούς ρωσικής κατασκευής λιμουζίνας του.

Όμως δεν ήταν μόνος. Οι ηγέτες της Αιγύπτου, της Τουρκίας και του Βιετνάμ, οι οποίοι επίσης έχουν επηρεαστεί από τους δασμούς του Τραμπ, ήταν επίσης στη συνάντηση. Κάθε χώρα αποτελούσε σημαντικό, αν και μερικές φορές απρόθυμο, εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο κ. Τραμπ έχει επίσης αποξενώσει τη Βραζιλία, κυρίως εξαιτίας της δυσαρέσκειάς του για τη δίκη του πρώην προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο, τον οποίο θεωρεί πολιτικό σύμμαχο. Ο κ. Τραμπ τιμώρησε τη Νότια Αφρική, μια ακόμη χώρα με την οποία οι ΗΠΑ είχαν έρθει κοντά, αφού διαμαρτυρήθηκε ότι οι λευκοί Νοτιοαφρικανοί υφίστανται διακρίσεις λόγω ενός νέου νόμου περί γης. Την ίδια στιγμή που απελαύνει παράτυπους μετανάστες, έχει προσκαλέσει τους λευκούς Νοτιοαφρικανούς να έρθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ανάρτηση του κ. Τραμπ σήμανε μια αλλαγή στον τόνο του σε σχέση με την αρχή της εβδομάδας, όταν φαινόταν αδιάφορος για την στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο για τον εορτασμό της 80ής επετείου από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Τραμπ έκανε σαφές ότι παρακολούθησε προσεκτικά τη συγκέντρωση των ηγετών. Την Τρίτη το βράδυ, έγραψε μία ανάρτηση με ειρωνικό ύφος για τον κ. Σι, καλώντας τον να «μεταφέρει τους θερμότερους χαιρετισμούς μου στον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, καθώς συνωμοτείτε κατά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.»

Η παραδοχή Τραμπ της ευθυγράμμισης Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Βόρειας Κορέας

Ήταν μία από τις πρώτες φορές που ο πρόεδρος αναγνώρισε την ευθυγράμμιση Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Βόρειας Κορέας – μία από τις μεγαλύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών. Μέχρι τώρα, η διοίκηση είχε σε μεγάλο βαθμό υποτιμήσει αυτή την ευθυγράμμιση ή μιλούσε για ασαφείς προσπάθειες να απομακρύνει τη Ρωσία από την Κίνα, ίσως εκμεταλλευόμενη τη μακροχρόνια αντιπαλότητά τους. Αν μη τι άλλο, ο κ. Πούτιν και ο κ. Σι φαίνονται πιο κοντά από ποτέ, καθώς πέρασαν σχεδόν τρεις ημέρες μαζί. Όταν ο κ. Τραμπ συνάντησε τον κ. Πούτιν στο Άνκορατζ τον περασμένο μήνα, η συνεδρίαση διακόπηκε μετά από λίγο περισσότερο από τρεις ώρες, και ο Ρώσος ηγέτης έφυγε χωρίς να δοκιμάσει το γεύμα θαλασσινών που είχε ετοιμάσει ο Λευκός Οίκος.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η προσέγγιση που ακολούθησε ο κ. Τραμπ τους τελευταίους επτά μήνες της θητείας του έχει συμβάλλει στην ενοποίηση αυτών των δυσαρεστημένων κρατών. Αυτές οι δυνάμεις υπήρχαν πριν αναλάβει τη δεύτερη θητεία του, αλλά επιταχύνονται καθώς τα κράτη και οι ηγέτες αναζητούν εναλλακτικές λύσεις αντί να συνδεθούν με το αμερικανικό στρατόπεδο.

Η Σύνοδος της Κίνας και οι προειδοποιήσεις για τη σχέση ΗΠΑ-Ινδίας

Σε αυτό το πλαίσιο, οι εικόνες που είδαμε στην Κίνα αυτήν την εβδομάδα αποτελούν προειδοποίηση ότι μια αναδιάταξη της ισχύος είναι ήδη σε εξέλιξη και ότι η Αμερική χρειάζεται στρατηγική για να την αντιμετωπίσει.

Οι πρώην αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν, Κερτ Μ. Κάμπελ και Τζέικ Σάλιβαν, γράφοντας στο Foreign Affairs αυτήν την εβδομάδα, προειδοποίησαν ότι οι τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ-Ινδίας θα μπορούσαν να παραχωρήσουν το πλεονέκτημα καινοτομίας στην Κίνα.

«Η τρέχουσα πορεία κινδυνεύει να οδηγήσει σε ένα ρήγμα που θα είναι δύσκολο να επουλωθεί, προς μεγάλη ζημία και των δύο χωρών,» προειδοποίησαν. «Όπως έκανε σαφές η φιλική εμφάνιση του Μόντι το Σαββατοκύριακο με τον Πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ και τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί τελικά να σπρώξουν την Ινδία στην αγκαλιά των αντιπάλων τους.»

Η ιστορία της Ινδίας υπό τη βρετανική αποικιοκρατία έχει επίσης συμβάλλει σε μια απροθυμία να γίνεται εκφοβισμός από ξένες δυνάμεις.

Σε απάντηση στους δασμούς του κ. Τραμπ, ο Σάσι Θάρορ, μέλος του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του κόμματος, δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη: «Ξέρω ότι υπάρχει πολλή οργή, γιατί ο κόσμος στηνΙνδία — μην ξεχνάμε, μετά από 200 χρόνια αποικιοκρατίας — δεν είναι προετοιμασμένο να του επιβάλλεται τίποτα από ξένη δύναμη.»

Ο Ράτζες Ρατζαγκοπάλαν, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Τζαβαχαρλάλ Νέχρου στο Νέο Δελχί, είπε ότι η Ινδία δεν επιθυμεί ιδιαίτερα να σχηματίσει συμμαχία με την Κίνα.

Οι δύο χώρες είχαν πρόσφατα μια θανατηφόρα αψιμαχία για τα κοινά τους σύνορα και η Κίνα μπλόκαρε την προσπάθεια της Ινδίας να συμπεριληφθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.