Στους δρόμους της πόλης της Γάζας, όπου ο ήχος των εκρήξεων και των σφαιρών έχει γίνει καθημερινότητα, μια διαφορετική μελωδία ακούστηκε από μια τέντα: το τραγούδι ενός αγοριού, πλαισιωμένο από απαλές μελωδίες και αθόρυβες αρμονίες.

Σύμφωνα με το Reuters, παιδιά παρακολούθησαν μάθημα μουσικής στις 4 Αυγούστου, υπό την καθοδήγηση δασκάλων από το Εθνικό Ωδείο Μουσικής Edward Said, το οποίο συνεχίζει τη διδασκαλία ακόμη και από κατεστραμμένα κτήρια και πρόχειρα καταλύματα, παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το κεντρικό του κτήριο μετά τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

«Όταν παίζω, νιώθω πως πετάω μακριά», δήλωσε η 15χρονη Ριφάν Αλ-Κασάς, μαθήτρια του ούτι από τα εννιά της χρόνια. Όνειρό της είναι να παίξει μουσική στο εξωτερικό, αν και η ίδια ζει πλέον και φοιτά σε μια πόλη σχεδόν ισοπεδωμένη από τις ισραηλινές επιθέσεις. «Η μουσική μου δίνει ελπίδα και απαλύνει τον φόβο», πρόσθεσε.

Το ωδείο, το οποίο ιδρύθηκε στη Δυτική Όχθη, λειτουργεί στη Γάζα εδώ και 13 χρόνια, προσφέροντας μαθήματα κλασικής και σύγχρονης μουσικής. Πριν από την έναρξη του πολέμου, κάποιοι από τους καλύτερους μαθητές έπαιρναν άδειες εξόδου για να συμμετάσχουν στην Παλαιστινιακή Νεανική Ορχήστρα. Πολλοί όμως από αυτούς δεν είναι πια εν ζωή. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ωδείου, Σουχάιλ Κούρι, τουλάχιστον 14χρονη βιολονίστα Λούμπνα Αλιάν σκοτώθηκε μαζί με την οικογένειά της στις αρχές του πολέμου.

Ένα βίντεο που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο δείχνει το παλιό κτίριο του ωδείου κατεστραμμένο: τοίχοι κατέρρευσαν, αίθουσες γεμάτες μπάζα, και ένα πιάνο εξαφανισμένο. Το Reuters επικοινώνησε με τον ισραηλινό στρατό για σχόλια σχετικά με την καταστροφή, ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση χωρίς περαιτέρω στοιχεία.

Παρά τις αντιξοότητες, περισσότεροι από δώδεκα μαθητές συγκεντρώθηκαν σε μία τέντα, όπου με προσεγμένα διατηρημένα όργανα συνέχισαν τα μαθήματα μουσικής και τραγουδιού. Έξω από την τέντα, τρεις μαθήτριες έπαιζαν το «Greensleeves» στην κιθάρα, ενώ μια άλλη ομάδα αγοριών εξασκούνταν σε παραδοσιακά κρουστά. Σύμφωνα με τον συντονιστή των μαθημάτων Φουάντ Κάντερ, πολλά όργανα καταστράφηκαν στους βομβαρδισμούς, και οι δάσκαλοι καταφεύγουν σε αυτοσχέδιες λύσεις, όπως τύμπανα φτιαγμένα από κονσέρβες.

Ο μουσικός Χαμάντα Αλ-Καρούμπι, 25 ετών, είπε: «Όταν παίζω, νιώθω πως θεραπεύω πληγές με το βιολί μου».

Ένας από τους πρώτους που ξεκίνησαν ξανά τα μαθήματα εν μέσω πολέμου ήταν ο 43χρονος Αχμέντ Αμπού Άμσα, καθηγητής κιθάρας και βιολιού. Μετακινήθηκε ξανά στη Γάζα μετά την κατάπαυση πυρός του Ιανουαρίου και σήμερα διδάσκει στο κεντρικό τμήμα της πόλης, παρά τις καταστροφές.

Η διδασκαλία συνεχίζεται επίσης και στα νότια και κεντρικά της Γάζας, με 12 μουσικούς και 3 καθηγητές φωνητικής να προσφέρουν μαθήματα σε περίπου 600 μαθητές, σύμφωνα με το ωδείο.

Μετά την απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης, στις 8 Αυγούστου, να αναλάβει τον έλεγχο της Γάζας, καθηγητές και γονείς ανησυχούν για νέο κύμα εκτοπισμών. «Ελπίζω να διδάσκω μουσική ώστε τα παιδιά να βλέπουν την ομορφιά μέσα στην καταστροφή», δήλωσε ο 18χρονος μαθητής του ούτι, Γιούσεφ Σάαντ.

Πείνα και Κούραση

Έξω από την τέντα, η πόλη της Γάζας έχει μετατραπεί σε συντρίμμια. Οι κάτοικοι, στριμωγμένοι σε καταφύγια και στρατόπεδα, παλεύουν να βρουν τροφή, καθαρό νερό και ιατρική βοήθεια. Σύμφωνα με δηλώσεις της Βρετανίας, του Καναδά, της Αυστραλίας και άλλων χωρών στις 12 Αυγούστου, «λιμός ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας». Το Ισραήλ αμφισβητεί τα στοιχεία για υποσιτισμό.

Η 20χρονη Σάρα Αλ-Σουγουέρκι παραδέχεται ότι η πείνα και η εξάντληση της δυσκολεύουν να περπατήσει ως το μάθημα κιθάρας. «Μου αρέσει να ανακαλύπτω νέα είδη μουσικής, αλλά κυρίως ροκ. Είμαι παθιασμένη με το ροκ», είπε.

Η Μουσική ως Θεραπεία

Ο 32χρονος δάσκαλος κιθάρας Μοχάμεντ Αμπού Μαχάντι, σε μια αίθουσα με τρία κορίτσια και ένα αγόρι, τόνισε: «Η μουσική βοηθά τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να βρουν χαρά, ακόμα και σε αυτές τις συνθήκες».

Η Ελίζαμπεθ Κουμπς, διευθύντρια προγράμματος μουσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας, υποστήριξε ότι τέτοια προγράμματα βοηθούν παιδιά που έχουν υποστεί σοβαρά τραύματα να αποκτήσουν αντοχή και αίσθηση του ανήκειν.

«Η μουσική έχει ιδιότητες που υποστηρίζουν την ψυχική υγεία σε συνθήκες κρίσης», τόνισε. Ο 45χρονος δάσκαλος του ούτι, Ισμαήλ Νταούντ, επεσήμανε πως ο πόλεμος στέρησε από τους ανθρώπους τη δημιουργικότητα. «Το όργανο είναι η ψυχή του μουσικού, είναι φίλος του, είναι η ύπαρξή του», ανέφερε.

«Όταν παίζω, ανασαίνω ξανά»

Ο Οσάμα Χατζχούτ, καθηγητής του παραδοσιακού φλάουτου νέι, περιέγραψε πως καταφεύγει σε ασκήσεις αναπνοής ή παίζει σιωπηλά το όργανό του όταν οι βομβαρδισμοί είναι έντονοι. «Όταν παίζω, νιώθω σαν να αναπνέω ξανά, σαν το νέι να απελευθερώνει τον πόνο μέσα μου», είπε χαρακτηριστικά στο Reuters.

Ο πόλεμος, όπως περιγράφουν οι δάσκαλοι, έχει αφαιρέσει από τους κατοίκους κάθε έννοια δημιουργικότητας και φαντασίας, αναγκάζοντάς τους να εστιάσουν μόνο στην επιβίωση, αναζητώντας τα βασικά: νερό, τροφή, ασφάλεια.

Ο 45χρονος δάσκαλος του ούτι, Ισμαήλ Νταούντ, πρόσθεσε: «Το μουσικό όργανο αντιπροσωπεύει την ψυχή του παίκτη, είναι ο σύντροφός του, η ύπαρξή του, ο φίλος του».

Λιμός και απώλειες

Η εικόνα γύρω από την τέντα όπου γίνονται τα μαθήματα είναι ζοφερή. Ολόκληρη η πόλη της Γάζας έχει μετατραπεί σε σωρό από σκόνη και χαλάσματα. Οι κάτοικοι είναι στοιβαγμένοι σε καταφύγια και πρόχειρα στρατόπεδα, με ελάχιστη ή και καθόλου πρόσβαση σε τροφή, καθαρό νερό ή ιατρική περίθαλψη.

Σύμφωνα με την Παλαιστινιακή Αρχή Υγείας, περισσότεροι από 61.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από την έναρξη των επιχειρήσεων του Ισραήλ. Από αυτούς, τουλάχιστον 1.400 σκοτώθηκαν ενώ προσπαθούσαν να φτάσουν σε σημεία διανομής τροφίμων.

Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι η Χαμάς φέρει την ευθύνη για την ανθρωπιστική κρίση, εξαιτίας της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν 1.200 άνθρωποι και 250 αιχμαλωτίστηκαν, σύμφωνα με τα ισραηλινά στοιχεία.

Αντίθετα, χώρες όπως η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις δήλωσαν στις 12 Αυγούστου ότι «ο λιμός εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας». Το Ισραήλ αμφισβητεί τα στατιστικά για τον υποσιτισμό.