Θλιβερή πρωτιά για την Ελλάδα στην ανθυγιεινή συνήθεια του καπνίσματος. Οι Ελληνίδες κατέχουν την πρώτη θέση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ την ίδια στιγμή η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη θέση ως προς την καπνιστική συμπεριφορά του ενήλικου πληθυσμού.

Παρά την απαγόρευση του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους, τις εκστρατείες πρόληψης και τις προσπάθειες για τη μείωση του καπνίσματος, η Ελλάδα παραμένει –σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που έδωσε για το 2023 στη δημοσιότητα την Τετάρτη (06.08.2025) η Eurostat – στη δεύτερη χειρότερη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το γεγονός ότι οι γυναίκες κατέχουν την πρώτη θέση, κρούει σοβαρό «καμπανάκι» για τη δημόσια υγεία και τις πολιτικές που εφαρμόζονται.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά δεδομένα της Eurostat για τον δείκτη που αφορά στην καπνιστική συμπεριφορά σε άτομα ηλικίας 15 χρόνων και άνω, το 36% των Ελλήνων δηλώνει καπνιστής – είτε τακτικός είτε περιστασιακός.

Η Ελλάδα κατατάσσεται δεύτερη στην ΕΕ., πίσω μόνο από τη Βουλγαρία (37%), και πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ο οποίος ανέρχεται στο 24%.

Το στοιχείο που ξεχωρίζει ωστόσο είναι η πρωτιά στις γυναίκες:

• το 32% των Ελληνίδων δηλώνουν ότι καπνίζουν, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ε.Ε. δεν ξεπερνά το 21%.

Ακολουθούν η Κροατία (~30%) και η Ρουμανία (~29%).

Αντίστοιχα, στους άνδρες, η Ελλάδα βρίσκεται κι εκεί σε υψηλή θέση με ποσοστά κοντά στο 40%, αν και δεν είναι πρώτη χώρα στην κατάταξη αυτή.

Σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Οι σκανδιναβικές και δυτικοευρωπαϊκές χώρες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην καταπολέμηση του καπνίσματος.

Η Σουηδία (8%), η Ολλανδία (11%) και η Δανία (14%) είναι τα τρία κράτη-μέλη της ΕΕ με τα χαμηλότερα ποσοστά, δείχνοντας ότι η σταθερή και διαχρονική αντικαπνιστική πολιτική τους έχει φέρει σημαντικά αποτελέσματα.

Συνολικά στην ΕΕ το κάπνισμα μειώνεται σταδιακά: από 26% το 2017, σε 24% το 2023.

Η Ελλάδα όμως παραμένει στάσιμη τα τελευταία χρόνια, με μικρές μόνο διακυμάνσεις από χρόνο σε χρόνο. Στην πράξη βρίσκεται «κολλημένη» στην κορυφή των δυσμενέστερων θέσεων εδώ και σχεδόν μία δεκαετία.

Αυστηροί νόμοι στα χαρτιά

Παρ’ όλα αυτά, η χώρα μας διαθέτει ένα από τα πιο αυστηρά νομικά πλαίσια για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους.

Από το 2010 έχουν θεσπιστεί περιορισμοί, με επιπλέον ενίσχυση στη νομοθεσία από το 2019 και μέχρι σήμερα, η οποία περιλαμβάνει και τα προϊόντα ατμίσματος.

Έτσι, απαγορεύεται το κάπνισμα σε χώρους υγείας, σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, εστιατόρια, ακόμη και σε ανοικτούς χώρους αν υπάρχουν ανήλικοι.

Η εφαρμογή όμως του νόμου φαίνεται ότι αντιμετωπίζει «κενά». Τα πρόστιμα σπάνια επιβάλλονται, οι έλεγχοι είναι αποσπασματικοί και η «ανεκτικότητα» λειτουργεί προστατευτικά για τη διατήρηση της βλαβερής καπνιστικής συνήθειας.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση αρκετών νυχτερινών κέντρων, κλαμπ και καφέ, όπου το κάπνισμα γίνεται σχεδόν ανενόχλητα, πολλές φορές με τη σιωπηρή ανοχή των ιδιοκτητών και αρχών.

Οι συντάκτες της έκθεσης της Eurostat, πάντως, τονίζουν με έμφαση πως ένας από τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης «Καλή υγεία και ευεξία» είναι μείωση του καπνίσματος στον πληθυσμό ηλικίας 15 ετών και άνω.