Με στόχο την καλύτερη κατανόηση του μικρής κλίμακας κοινωνικού συνόλου του ISS, της προσαρμογής των ανθρώπων σε αυτό το γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον και της πραγματικής χρήσης των χώρων και του εξοπλισμού του, μια διεθνής ερευνητική ομάδα διεξάγει την πρώτη μεγάλης κλίμακας… αρχαιολογική αποστολή στο Διάστημα και δημοσιεύει τα πρώτα αποτελέσματα στο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης «PLOS ONE».

Καθώς η ερευνητική ομάδα εκτίμησε ότι οι συνεντεύξεις των μελών του πληρώματος δεν φτάνουν για να αποτυπωθούν οι συνθήκες διαβίωσής τους στον ISS, χρησιμοποίησε την αρχαιολογική πρακτική της δοκιμαστικής τομής προσαρμοσμένης στο Διάστημα και στο γεγονός ότι οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να είναι παρόντες στις εργασίες. Ο στόχος ήταν να επιλεγούν στη συνέχεια περιοχές για πιο εκτεταμένη «ανασκαφή».

Για την προκαταρκτική έρευνα επιλέχθηκαν έξι τοποθεσίες στον ISS και ζητήθηκε από τους αστροναύτες το 2022 να τραβούν φωτογραφίες από κάθε τοποθεσία καθημερινά για 60 ημέρες, προκειμένου στη συνέχεια οι ερευνητές να μελετήσουν τη χρήση των χώρων και τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί το πλήρωμα.

Τα πρώτα ευρήματα από το πρότζεκτ «International Space Station Archaeological Project» και τις δύο πρώτες περιοχές μελέτης παρουσιάζονται στη δημοσίευση. Πρόκειται για έναν χώρο που προορίζεται για τη συντήρηση του εξοπλισμού (τετράγωνο 3) και έναν άλλον κοντά στις τουαλέτες και τον εξοπλισμό άσκησης (τετράγωνο 5). Η ανάλυση των φωτογραφιών σε αυτές τις περιοχές αποκάλυψε 5.438 αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν για διάφορους σκοπούς. Ο χώρος που προορίζεται για τη συντήρηση του εξοπλισμού διαπιστώθηκε ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν χρησιμοποιείται για τον σκοπό που δημιουργήθηκε και αντίθετα έχει γίνει χώρος αποθήκευσης για αντικείμενα όλων των ειδών. Επίσης, το τετράγωνο 5 διαπιστώθηκε ότι είναι ένας κενός χώρος, που χρησιμοποιούνταν τελικά για αποθήκευση ειδών περιποίησης και άλλων αντικειμένων, χωρίς ωστόσο να έχει προβλεφθεί να έχει χώρους αποθήκευσης.

Όπως επισημαίνεται, τα ευρήματα καταδεικνύουν πώς οι παραδοσιακές αρχαιολογικές τεχνικές μπορούν να προσαρμοστούν για τη μελέτη απομακρυσμένων οικοτόπων ή περιοχών με ακραίες συνθήκες. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι «το πείραμα είναι η πρώτη αρχαιολογία που έγινε ποτέ εκτός του πλανήτη Γη. Εφαρμόζοντας μια πολύ παραδοσιακή μέθοδο δειγματοληψίας μιας περιοχής σε ένα εντελώς νέο είδος αρχαιολογικού πλαισίου, δείχνουμε πώς το πλήρωμα του ISS χρησιμοποιεί διάφορες περιοχές του διαστημικού σταθμού με τρόπους που αποκλίνουν από τα σχέδια της αποστολής. Οι αρχιτέκτονες και οι σχεδιαστές μελλοντικών διαστημικών σταθμών μπορούν να αντλήσουν πολύτιμα διδάγματα από αυτό το έργο».

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση ΕΔΩ

(ΑΠΕ -ΜΠΕ / Μ. Κουζινοπούλου / photo: pixabay)